Uliczna sztuka – jak przekształcić przyjemność malowania graffiti w pasję stworzenia dochodowej działalności?

Nie możesz znieść widoku szarych bloków? Widok brudnych murów kamienic powoduje u Ciebie uczucie smutku? Twoja artystyczna dusza oczami swojej wyobraźni maluje te ściany w piękne kolorowe murale? Jeżeli na wszystkie powyższe pytania odpowiedziałeś „tak”, to otoczenie prawne zapewne jest dla Ciebie!

Niniejsze opracowanie przedstawia najważniejsze aspekty prawne dotyczące działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia działalności związanej z wykonywaniem graffiti i murali. Po przeczytaniu tego dokumentu będziesz już wiedział między innymi, jak rozpocząć prowadzenie takiej działalności, w jakiej formie możesz ją prowadzić, a także jakie pozwolenia będziesz musiał uzyskać, aby prowadzić swoją działalność zgodnie z prawem.

Jeżeli zatem zastanawiasz się, jakie kroki masz podjąć, aby otworzyć swoją firmę trudniąca się wykonywaniem barwnych murali - poświęć chwilę na lekturę tego dokumentu. Dzięki temu możesz zmienić swoje marzenia w rzeczywistość!

Jeżeli chcesz zacząć prowadzić swój własny biznes w postaci przedsiębiorstwa projektującego i wykonującego murale, to teraz jest czas, aby zastanowić się, jaka forma prowadzenia działalności gospodarczej będzie dla Ciebie najlepsza. W tym celu zapoznaj się z podstawowymi zasadami dotyczącymi poszczególnych form prowadzenia działalności. Nie martw się, jeśli nie wiesz gdzie ich szukać, poniżej zamieszczone zostały główne aspekty prawne każdej z nich.

Pamiętaj również, że podjęcie działalności gospodarczej możliwe jest dopiero po jej zarejestrowaniu zgodnie z przepisami regulującymi daną działalność.

Wszystkie formy prowadzenia działalności gospodarczej zostały szczegółowo przedstawione w materiale opublikowanym w serwisie mikroPorady.pl, jeżeli po przeczytaniu tego opracowania będziesz miał wątpliwości, koniecznie go przeczytaj!

 Instrukcja - Jaka forma prawna będzie odpowiednia dla Twojej działalności?

Poradnik - Wybór formy działalności

Jeżeli swoje przedsiębiorstwo, przynajmniej na początku zechcesz prowadzić samodzielnie, rekomendujemy prowadzenie go w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak wolałbyś rozpocząć prowadzenie swojej firmy wraz ze wspólnikiem/ wspólnikami dokładniej zapoznaj się z częścią opracowania dotycząca spółek.

2.1. Jednoosobowa działalność gospodarcza

Najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest jednoosobowa działalność gospodarcza uregulowana w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (, ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, („Kodeks cywilny” lub „k.c.”)) oraz ustawie o centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej i punkcie informacji dla przedsiębiorcy z dnia 6 marca 2018 r.. Jednoosobowa działalność gospodarcza jest odpowiednia przede wszystkim dla małych przedsięwzięć, jednakże nie wyklucza to prowadzenia większej działalności w tej formie. Istotą jednoosobowej działalności gospodarczej jest działanie przedsiębiorcy we własnym imieniu i na własny rachunek. Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzący działalność w tej formie jest jedyną osobą ponoszącą pełną odpowiedzialność związaną z prowadzeniem działalności. Zatem prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą będziesz wyłącznie uprawniony do podejmowania wszelkich decyzji, w tym w przedmiocie zarządzania firmą, jednakże będziesz również wyłącznie odpowiedzialnym z tytułu wszelkich zobowiązań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym zobowiązań finansowych.

Aby rozpocząć działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej konieczne jest dokonanie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej („CEIDG”), czyli ewidencji przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Na marginesie warto przypomnieć, że termin „osoba fizyczna” stanowi prawne określenie człowieka od chwili urodzenia do chwili śmierci.

Wpisu dokonuje się na bezpłatny wniosek, którym jest formularz elektroniczny zamieszczony na stronie CEIDG. Dokonanie wpisu oznacza wprowadzenie do systemu teleinformatycznego danych ewidencyjnych oraz informacyjnych wskazanych w formularzu. Co do zasady wpis powinien nastąpić nie później niż w dniu roboczym następującym po dniu wpływu do CEIDG wniosku o wpis.

Istnieje kilka sposobów złożenia wniosku do CEIDG.

Po pierwsze, wniosek o wpis można przygotować przez Internet i złożyć go online. W tym celu konieczne jest uprzednie utworzenie i aktywowanie specjalnego konta w systemie informatycznym. Aby skorzystać z tego trybu musisz posiadać kwalifikowany podpis elektroniczny lub podpis zaufany. Aby złożyć wniosek w omawiany sposób skorzystaj ze strony CEIDG (https://aplikacja.ceidg.gov.pl/CEIDG/Index.aspx). 

Po drugie, wniosek o wpis można przygotować przez Internet i podpisać w wybranym urzędzie gminy. Przygotowanemu wnioskowi zostanie nadany określony kod, który zostanie udostępniony osobie wypełniającej wniosek. Kod ten należy zachować i podać urzędnikowi w gminie, dzięki czemu urzędnik będzie mógł odnaleźć wypełniony wniosek w systemie, wydrukować go i przedłożyć przyszłemu przedsiębiorcy do podpisu. W tym przypadku nie musisz posiadać kwalifikowanego podpisu elektronicznego ani podpisu zaufanego, gdyż wniosek jest podpisywany przez Ciebie własnoręcznie w wybranym urzędzie gminy. Musisz jednak pamiętać, że między złożeniem wniosku online, a wizytą w urzędzie gminy w celu jego podpisania nie może upłynąć więcej niż 7 dni.

Po trzecie, możesz wydrukować formularz stanowiący wniosek o wpis w CEIDG i uzupełnić go ręcznie. Wypełniony w ten sposób wniosek możesz złożyć osobiście w urzędzie gminy lub przesłać go za pośrednictwem tradycyjnej poczty.

2.2. Spółka cywilna

Spółka cywilna uregulowana została w Kodeksie cywilnym. W rzeczywistości spółka cywilna jest jedynie umową zawartą przez co najmniej dwóch przedsiębiorców, mocą której strony umowy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności poprzez wniesienie wkładów. Umowa spółki cywilnej musi zostać zawarta w formie pisemnej. Spółka cywilna, może zostać utworzona, przez co najmniej 2 osoby fizyczne bądź dwie osoby prawne. 

Prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej będzie dla Ciebie odpowiednie, jeżeli chcesz prowadzić firmę wspólnie z kimś, ponieważ np. Twój przyszły wspólnik ma głowę pełną pomysłów, a Ty potrzebujesz kogoś kreatywnego do zadań marketingowych, jest świetnym artystą/ grafikiem lub po prostu ma tzw. „głowę na karku” i zajmie się bieżącą obsługą waszej spółki od strony organizacyjnej i rachunkowej, a jednocześnie w zamian nie oczekuje „standardowego” wynagrodzenia, lecz udziału w zysku z Twojego biznesu. Jeżeli znajdujecie się w jednej z wymienionych lub podobnych sytuacji, a planowane przez was przedsięwzięcie nie ma zbyt dużej skali, rozważcie prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej. Oczywiście, tak jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, nie ma przeszkód, aby w formie spółki cywilnej prowadzić również działalność gospodarczą w większym rozmiarze. Należy jednak pamiętać, że za zobowiązania zaciągnięte w ramach spółki cywilnej odpowiedzialni są wszyscy wspólnicy solidarnie całym swoim majątkiem.

Wkład wspólnika spółki cywilnej może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. Jednak należy pamiętać, że w przypadku, gdy wkładem ma być nieruchomość, to umowa spółki cywilnej będzie wymagać formy aktu notarialnego.

Co istotne, pomimo braku podmiotowości prawnej spółka cywilna posiada NIP i REGON oraz może być płatnikiem podatku VAT. Przy czym płatnikami podatku dochodowego w spółce są poszczególni jej wspólnicy. 

Podsumowując, w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej należy pamiętać, że spółka prawa cywilnego jest jedynie umową, zatem nie może być podmiotem praw i obowiązków, a w konsekwencji wpisowi do rejestru przedsiębiorców (CEIDG lub Krajowego Rejestru Sądowego) podlegają poszczególnymi wspólnicy (strony umowy) spółki cywilnej. Wpisu do CEIDG dokonuje się na zasadach omówionych w punkcie 2.1.

Osoby prawne oraz tzw. ułomne osoby prawne również mogą zawiązać spółkę cywilną. W takim przypadku – jeżeli któryś ze wspólników jest na przykład spółką prawa handlowego – prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

Czytaj także:

 Umowa spółki cywilnej – wzór z komentarzem prawnym

 Eksperta prawa odpowiada - Działalność gospodarcza, a spółka cywilna

2.3. Spółki prawa handlowego

Istotą spółki jest zrzeszenie osób lub kapitału w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Spółki prawa handlowego uregulowane zostały w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych („Kodeks spółek handlowych”, „k.s.h.”). Podstawowym podziałem spółek handlowych jest podział na spółki osobowe i spółki kapitałowe.

Prowadzenie działalności w formie spółki handlowej będzie dla Ciebie odpowiednie, jeżeli już na początku wiesz, że Twoja działalność wkrótce nabierze znacznych rozmiarów.

Spółka osobowa będzie dla Ciebie lepszym wyborem, jeżeli ściśle współpracujesz ze współpomysłodawcą biznesu i razem chcecie go rozwijać. Spółkami osobowymi są spółki zrzeszające wspólników w celu wykonywania działalności gospodarczej, której podstawą jest praca wykonywana przez wspólników osobiście. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą solidarnie spółka i wspólnicy całym swoim majątkiem. Spółkami osobowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa oraz spółka komandytowo-akcyjna. Spośród tych spółek jedynie spółka partnerska zastrzeżona została dla osób wykonujących określone zawody, do których nie zaliczają się zawody związane z działalnością artystyczną polegającą na wykonywaniu murali. Zatem jeżeli chcesz prowadzić działalność gospodarczą w formie spółki osobowej, a Twój biznes polega na prowadzeniu spółki wykonującej murale pozostaje Ci do wyboru spółka jawna, komandytowa lub komandytowo-akcyjna.

Natomiast spółkę kapitałową powinieneś wybrać, jeżeli masz pomysł na biznes, lecz nie dysponujesz środkami pieniężnymi niezbędnymi do jego realizacji. Spółkami kapitałowymi są spółki zrzeszające kapitał. Co do zasady w spółkach kapitałowych brak jest więzi osobistej pomiędzy działalnością prowadzoną przez spółkę a wspólnikami. Konsekwencją tego jest zasada nieponoszenia przez wspólników spółek kapitałowych odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec osób trzecich. Spółkami kapitałowymi są: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna.

Właściwym rejestrem przedsiębiorców dla spółek prawa handlowego jest Krajowy Rejestr Sądowy („KRS”) uregulowany w ustawie z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym  („ustawa o KRS”). Krajowy Rejestr Sądowy jest prowadzony przez sądy rejonowe, dlatego wniosek o wpis powinien zostać złożony do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę spółki. Zasady postępowania o dokonanie wpisu znajdują się w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego ( „k.p.c.”).

Co do zasady wpisu do KRS dokonuje się na wniosek uprawnionego podmiotu zgodnie z zasadami reprezentacji wskazanymi w Kodeksie spółek handlowych lub w umowie spółki. Wniosek o wpis do KRS podlega obligatoryjnej opłacie za dokonanie wpisu w wysokości 500 zł oraz opłacie za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym  w wysokości 100 zł. Warto jednak abyś wiedział, że w przypadku, gdy skorzystasz z wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym będziesz mógł uiścić opłatę od wpisu do KRS w wysokości jedynie 250 zł. Uczulamy, abyś zwrócił szczególną uwagę na kwestię prawidłowego uiszczenia opłaty od wniosku o wpis do KRS, gdyż w przypadku jej braku Twój wniosek nie wywoła żadnych skutków, co oznacza, że nie będziesz mógł prowadzić swojej działalności zgodnie z prawem.

Od dnia 1 lipca 2021 roku wszystkie dokumenty do KRS należy złożyć w formie elektronicznej, korzystając z systemu teleinformatycznego S24.

Wnioskodawca przygotowuje wniosek w postaci formularzu udostępnionego w systemie teleinformatycznym oraz wytwarza w systemie dokumenty stanowiące załączniki do wniosku (o ile nie można ich dołączyć na podstawie przepisów odrębnych od ustawy o KRS), a następnie podpisuje go za pomocą podpisu elektronicznego.

Zobacz także:

 Wyszukiwarka – Wzory - Umowy Spółki

3.1. Uzyskanie pozwolenia na wykonanie muralu

Najprawdopodobniej projektując i wykonując murale będziesz zawierał umowy z podmiotami, na rzecz których będziesz wykonywał mural, niezależnie czy będzie on miał cel reklamowy, czy np. kulturowy upamiętniający jakieś wydarzenie.

Pamiętaj jednak, że to na Ciebie jako wykonawcę mogą zostać nałożone sankcje, jeżeli okaże się, że mural został wykonany bez wymaganych pozwoleń. Możesz więc w umowie z zamawiającym mural (zleceniodawcą) zawrzeć postanowienia dotyczące tego, która ze stron umowy ma przed przystąpieniem do prac uzyskać niezbędne pozwolenia, z zastrzeżeniem, że jeżeli pozwolenia uzyskać ma zleceniodawca (zamawiający mural), to Ty nie przystąpisz do prac, dopóki takie wymagane przepisami prawa pozwolenia nie zostaną uzyskane. W przypadku natomiast, gdybyś opóźniał się z wykonaniem muralu z powodu niedostarczenia Ci przez zleceniodawcę pozwoleń, to nie mogą na Ciebie zostać nałożone żadne kary umowne ani inne negatywne konsekwencje.

Jeżeli chcesz wykonać mural na budynku bądź innym obiekcie architektury np. murze, to po przygotowaniu jego dokładnego projektu, niezbędne jest uzyskanie pozwolenia na jego wykonanie. Wniosek o wydanie takiego pozwolenia wraz z projektem muralu należy uzyskać od właściciela budynku (właścicielem budynku/muru, może być np. miasto, gmina, spółdzielnia mieszkaniowa, prywatny właściciel), na którym mural taki ma zostać wykonany.

W przypadku, gdy zaniechasz uzyskania pozwolenia od właściciela budynku i przystąpisz do prac, możesz zostać posądzony o zniszczenie/uszkodzenie cudzej rzeczy, które zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 zgodnie z art. 288 § 1 Kodeksu karnego.

Warto wiedzieć, że uzyskanie pozwoleń na wykonanie muralu może okazać się bardziej czasochłonne, jeżeli właścicielem budynku jest spółdzielnia mieszkaniowa (może okazać się niezbędna także zgoda większości mieszkańców budynku) albo jeżeli budynek podlega nadzorowi i ochronie konserwatora zabytków.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami  („ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami”) właściciel zabytkowych nieruchomości mają obowiązek uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie wszelkich robót budowlanych w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane („Prawo budowlane”) m.in. przebudowy, nadbudowy, rozbudowy, prac mających na celu ozdabianie budynku, uzupełnianie brakujących fragmentów lub odnowę istniejących, zmianę pokrycia czy koloru elewacji bądź rozkładu wnętrz.

Jeżeli miejsce, w którym mural ma zostać wykonany należy do gminy, powinieneś dowiedzieć się we właściwym miejscowo urzędzie gminy, czy władze gminy nie wymagają dodatkowo  zgody plastyka miejskiego, który wypowie się co do jakości projektu.

3.2. Zatrudnianie pracowników

Być może sam będziesz wykonywał wszystkie niezbędne czynności od wykonania projektu, poprzez dokonanie czynności administracyjnych i w ostateczności wykonanie muralu. Jeżeli jednak Twoje przedsiębiorstwo będzie się rozrastać pewnie będziesz potrzebował pracowników. Przed podjęciem decyzji warto abyś dowiedział się, w jaki sposób możesz to zrobić.

Najpopularniejszym sposobem jest zawarcie umowy o pracę. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Podstawowymi elementami umowy o pracę jest określenie jej przedmiotu, tj. rodzaju pracy, miejsca wykonywania pracy, wysokości wynagrodzenia pracownika, wymiaru czasu pracy oraz terminu jej rozpoczęcia.

W praktyce oznacza to, że konkretna osoba, z którą zawrzesz umowę o pracę będzie zobowiązana do osobistego świadczenia pracy na Twoją rzecz i w Twoim imieniu, a zatem na Twoje ryzyko. Za działania pracownika odpowiadać będziesz Ty – jako pracodawca. Pracownik będzie wykonywał pracę w dni wskazane w umowie, np. w dni robocze lub w dni ustalane w comiesięcznym harmonogramie. Wykonywanie pracy przez pracownika ma polegać na starannym działaniu, wykonywanym pod kierownictwem pracodawcy. Warto więc sprecyzować w umowie oczekiwania wobec pracownika, tak aby dla obu stron umowy było jasne, co należy do jego obowiązków. Wbrew niektórym praktykom na rynku, umowa o pracę nie dotyczy wszelkiej pracy, lecz pracy określonej co do rodzaju, a więc pracy o charakterze powtarzalnym. Miej świadomość, że zatrudniany przez Ciebie pracownik nie powinien wykonywać każdej pracy, jaką mu zlecisz, lecz tylko tę wynikającą z umowy.

Do Twoich obowiązków będzie należała wypłata wynagrodzenia.

Umowę o pracę możesz zawrzeć na okres próbny albo od razu na czas określony lub na czas nieokreślony. Proponujemy, aby pierwsza umowa była umową zawartą na okres próbny. Okres próbny wynosi maksymalnie 3 miesiące i służy sprawdzeniu kompetencji pracownika.

Pamiętaj, że umowa o pracę musi być zawarta w formie pisemnej najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. W przeciwnym razie narazisz się na karę grzywny w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł, co byłoby dla Ciebie dotkliwe, tym bardziej że dopiero zaczynasz prowadzić działalność, więc prawdopodobnie nie dysponujesz zbyt dużym budżetem.

Taka sama kara grozi Ci, jeżeli pomimo spełnienia wszystkich wyżej wskazanych cech, zawierasz z osobą trzecią umowę cywilnoprawną, np. umowę zlecenie lub umowę o świadczenie usług.

Nie oznacza to jednak, że w ramach swojej działalności nie możesz również zawierać umów zlecenia. Przepisy o umowie zlecenia znajdują się w Kodeksie cywilnym. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (odpowiednik pracownika) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (odpowiednik pracodawcy – Ciebie). W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowa zlecenia nie musi zostać zawarta w formie pisemnej, a wynagrodzenie nie ma charakteru obligatoryjnego. Niemniej jednak, jeżeli postanowienia zawartej umowy nie stanowią inaczej i nic innego nie wynika z okoliczności, przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) jest uprawniony do otrzymania wynagrodzenia w wysokości odpowiadającej wykonanej przez niego pracy. Natomiast, tak jak w przypadku umowy o pracę, zleceniobiorca jest zobowiązany jedynie do starannego działania. Odmiennie niż pracownik, zleceniobiorca nie musi się jednak stosować do wskazówek dającego zlecenie.

Zobacz również:

 Umowa o pracę

  Umowa zlecenia

 Umowa o pracę nakładczą

a także:

 Poradnik – Zestawienie form zatrudnienia

Ponadto, jeżeli chcesz zatrudnić np. grafika, czy osobę, która będzie wykonywała mural, możesz zatrudnić taką osobę na podstawie tzw. umowy o dzieło.

Zgodnie z definicją wskazaną w kodeksie cywilnym „Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia”.

Nie każdy jednakże, może zostać zatrudniony na podstawie umowy o dzieło. Istotnym elementem w tym przypadku jest tu pojęcie dzieła.

Dzieło to rezultat w postaci materialnej (rzeczy) lub merytorycznej (np. utwór, obraz, nagranie, prezentacja graficzna).

Umowa o dzieło jest umową rezultatu, której przedmiotem jest indywidualnie oznaczony wytwór (efekt). By rozróżnić umowę rezultatu od umowę o usługi (np. umowa zlecenia) istotne jest, aby działania przyjmującego zamówienie na wykonanie dzieła doprowadziły do uzyskania konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu - w postaci materialnej bądź niematerialnej.

Zobacz:

 Umowa o dzieło

3.3. Mural a prawa autorskie do utworu

Niewątpliwie stworzenie projektu muralu oraz jego wykonanie stanowi utwór, i podlega ochronie tak jak utwór na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( „Prawo autorskie”).

W związku z powyższym powinieneś zadbać, aby przysługiwały Ci majątkowe prawa autorskie do muralu, który projektujesz i wykonujesz. Jeżeli zdecydujesz się wykonywać murale reklamowe lub na zlecenie innych podmiotów, dokładnie zadbaj w łączącej was umowę o kwestię autorskich praw majątkowych do utworu. Prawa autorskie mogą pozostać przy Tobie bądź możesz zbyć je na rzecz swojego zleceniodawcy za odpowiednią, wskazaną w umowie opłatą.

Musisz przy tym wiedzieć, że prawa autorskie dzielą się na osobiste oraz majątkowe.

Jeżeli Prawo autorskie nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

• autorstwa utworu;
• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
• nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Powyższe prawa zachowasz będąc twórcą muralu jako autorskie prawa osobiste, niezależnie od treści postanowień łączącej Cię ze zleceniodawcą umowy. Jeżeli dojdzie do naruszenia ww. praw możesz żądać zaniechania tego działania.

Natomiast zbyciu podlegają autorskie prawa majątkowe. Zgodnie z ich regulacją, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Ponadto, autorskie prawa majątkowe obejmują prawo do:

• trwałego lub czasowego zwielokrotnienia utworu w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie;
• rozpowszechniania.

W związku z tym, pamiętaj, że jeżeli to Ty jesteś autorem i wykonawcą grafiki, to Ty posiadasz autorskie prawa do utworu, jeżeli jednak np. grafikę i mural na rzecz Twojej firmy wykonuje osoba trzecia wysoce istotne jest zawarcie w umowie odpowiedniego postanowienia zgodnie z którym twórca przeniesie na Ciebie autorskie prawa majątkowe. Nie martw się, jeśli już zawarłeś umowę z twórcą bez takiego postanowienia. Do umowy zawsze można podpisać aneks lub możesz zawrzeć kolejną umowę, której przedmiotem będzie wyłącznie przeniesienie autorskich praw majątkowych. Ważne jednak, żebyś zrobił to jak najszybciej po wydaniu Ci dzieła.

Przykłady takich umów znajdziesz tutaj:

 Umowa zbycia majątkowych praw autorskich – wzór

Zawarcie umowy w przedmiocie zbycia autorskich praw majątkowych nie będzie konieczne, jeżeli twórcą jest osoba, z którą wiąże Cię umowa o pracę, gdyż Prawo autorskie stanowi, że prawa majątkowe do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.

W przypadku naruszenia autorskich praw majątkowych, uprawniony może żądać zaniechania naruszenia, usunięcia skutków naruszenia, naprawienia wyrządzonej szkody, a także wydania uzyskanych korzyści.

3.4. Nazwa i logo

Nazwa i logo Twojej firmy jest niezwykle ważna - to po niej klienci będą Cię rozpoznawać i do ciebie wracać. Jej wybór zależą wyłącznie od Ciebie. Nie musisz jej rejestrować, zastanów się jednak, czy nie lepiej byłoby to zrobić ze względów opisanych poniżej.

Jeżeli zarejestrujesz swoją nazwę i logo, nikt inny nie będzie mógł jej wykorzystywać, a tym samym nie zostaniesz pomylony z innym przedsiębiorcą wykonującym podobną działalność do Twojej.

Gdy będziesz już miał przygotowane swoje logo powinieneś je zastrzec, aby nikt inny nie mógł posługiwać się Twoim znakiem towarowym (logo), budującym Twoją markę na rynku sprzedażowym.

3.4.1. Jak chronić swoje logo (znak słowno-graficzny tzw. logotyp),  nazwę?

Znak słowno - graficzny chroniony jest prawem autorskim, albowiem zarówno logo, jak i nazwę można określić jako przedmiot prawa autorskiego z uwagi na ich indywidualność, twórczy charakter, a także możliwość ustalenia i utrwalenia w odpowiedniej postaci.

Jeżeli celem stworzenia Twojego logo oraz ustalenia nazwy przedsiębiorstwa będziesz współpracował z profesjonalistami, pamiętaj o zawarciu w umowie klauzul w zakresie przeniesienia praw autorskich.

Kolejnym krokiem, po ustaleniu jak wyglądać będzie Twoje logo, jest jego rejestracja jako znaku towarowego w postaci oznaczenia słowno - graficznego bądź graficznego, której dokonać możesz składając wniosek w Urzędzie Patentowym RP.

Musisz wiedzieć, że Twoje prawo ochronne po udzieleniu Ci praw do znaku towarowego trwa 10 lat, po tym okresie musisz ponownie uiścić opłatę i złożyć wniosek.

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych - w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony (art. 120 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej).

Zapewnienie znakom towarowym (logo) odpowiedniej ochrony prawnej pozwala przede wszystkim uniknąć naruszeń ze strony osób trzecich, ale także pozwala na czerpanie korzyści majątkowych z ich wykorzystania (zysk np. z franczyzy).

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej w zakresie zgłoszenia znaku towarowego i uzyskania praw ochronnych dla Twojego logo odwiedź serwis mikroPorady.pl:

Porada – Jak zabezpieczać prawa majątkowe do autorskich praw majątkowych do utworów stanowiących podstawę znaków towarowych, wzorów użytkowych, przemysłowych

 Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część A)

 Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część B)

3.5. Strona internetowa Twojej firmy

Niewątpliwie jednym z najważniejszych elementów Twojego przedsiębiorstwa jest jego dobra reklama, a w tym posiadanie własnej, właściwie przygotowanej i zarejestrowanej strony internetowej. To dzięki niej Twoi przyszli klienci mogą dowiedzieć się o istnieniu Twojego przedsiębiorstwa.

Pierwszym krokiem w stronę rozwoju Twojej działalności powinien być więc zakup właściwej, wybranej przez ciebie domeny oraz serwera (możesz w tym celu zawrzeć umowę zlecenia z informatykiem, który pomoże Ci zrobić to sprawnie i szybko. Wzór umowy zlecenia możesz pobrać tutaj:

 Umowa zlecenia

3.5.1. Domena

Koszty rejestracji domeny są niewielkie (domenę odnawiamy co roku). Poniżej zamieszczamy krótką instrukcję stworzenia domeny.

• Musisz utworzyć konto u jednego z tzw. rejestratorów domen. Przykładowe firmy to: nazwa.pl, home.pl, active24.pl lub domeny.pl. Podajesz tu online wszystkie dane (firmowe lub osobiste) i szukasz domeny. Te stanowiące odzwierciedlenie popularnych słów, np. kredyty.pl są – oczywiście – od dawna zajęte. Niech to będzie wyzwanie dla Twojej kreatywności!
• Funkcję administratora prowadzącego rejestr krajowej domeny internetowej, tj. domeny z końcówką „.pl”, pełni Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK) Państwowy Instytut Badawczy;
• W praktyce, rejestracja domen dokonywana jest przez firmy partnerskie NASK. Spośród ich ofert, możesz wybrać tę najbardziej konkurencyjną cenowo;
• Sprawdź, czy adres Twojego portalu, czyli wybrany przez Ciebie ciąg wyrazów, nie jest już wykorzystywany przez kogoś innego. W tym celu skorzystaj z Krajowego rejestru Domen: https://www.dns.pl/;
• Zapoznaj się z regulaminem, określającym warunki świadczenia usług przez NASK w zakresie utrzymywania nazw w domenie.pl. Znajdziesz go na stronie: dns.pl.

Wszelkie prawa i obowiązki związane z użytkowaniem przez Ciebie domeny.pl będą opierały się na umowie zawartej pomiędzy Tobą a NASK (lub akredytowanym partnerem). Zwróć uwagę, że prawo do domeny nie jest prawem własności. Masz jedynie status abonenta domeny, a nie jej właściciela. Jednakże niezależnie od tego Twoje logo (o ile je wcześniej zgłosiłeś w Urzędzie Patentowym) będzie objęte prawem ochrony do znaku towarowego.

3.5.2. Serwer

Większość firm oferujących rejestrację domeny proponuje również usługi serwerowe. Utrzymywaniem serwerów zajmują się firmy hostingowe. Miejsce na serwerze można wykupić od jednego dostawcy – właśnie jako „usługi hostingowe”. Przed wyborem firmy, przeczytaj opinie innych internautów. Tworzenie strony internetowej to także wybór języka programowania oraz szaty graficznej dla Twojego portalu. Jeżeli nie masz umiejętności w tym zakresie, możesz skorzystać z pomocy programisty i/lub grafika - freelancera, który za ustaloną kwotę podejmie się tego zadania.

3.5.3. Pozycjonowanie strony internetowej

Jeżeli posiadasz już swoją stronę internetową, ważne, by wyświetlała się ona potencjalnym klientom poszukującym przedsiębiorstw takich jak Twoje.

Aby tak się stało, musisz sprawić, że Twoja strona internetowa będzie właściwie pozycjonowana, tzn. że będzie odwiedzana przez jak największą liczbę użytkowników.

Twoja strona internetowa będzie wyświetlała się tym częściej, im częściej będzie pojawiała się w Internecie.

Aby wypozycjonować swoją stronę, możesz udać się do specjalisty bądź sam na początek próbować zwiększyć jej pozycjonowanie „domowymi sposobami”.

Jako najpopularniejsze „domowe sposoby” należy wymienić:

• Katalogowanie strony internetowych – możesz samodzielnie, dodawać swoją stronę do jak największej ilości katalogów stron WWW;
• Wypowiadanie się na forach internetowych (w szczególności w tematyce związanej z agrobiznesem) - pamiętaj jednak, aby Twoje wypowiedzi miały charakter merytoryczny, a nie stanowiły jedynie reklamy - takie zachowanie może być bowiem negatywnie odebrane przez użytkowników serwisów.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej przeczytaj także:

 Instrukcja - Strona internetowa przedsiębiorcy

Akty prawne

Stan prawny – 31 października 2022 r.