Historia powstania stawów hodowlanych

Założenie i prowadzenie stawów hodowlanych jest pomysłem na biznes, który z pozoru prosty do wykonania wiąże się z koniecznością dochowania różnych wymogów formalnych. Wymogi te i obowiązki, jakie będzie musiał wykonywać przedsiębiorca uzależnione są zarówno od rodzaju, zakresu działalności, od wielkości stawów, sposobu ich wykonania, gatunków hodowanych ryb lub innych wodolubnych organizmów żywych.

Uwarunkowania prawne niniejszego pomysłu na biznes można również zastosować nie tylko dla przedsiębiorcy hodującego ryby w celu ich dalszej odsprzedaży, ale i dla takiego, którego stawy będą również oferowane dla wędkarzy. Wymogi formalno-prawne dotyczące budowy stawów mogą również być wykorzystane dla przedsiębiorców, którzy rozważają budowę stawów lub innych zbiorników wodnych w celach wędkowania i rekreacyjnych.

W przypadku, gdy planujemy podjąć działalność polegającą na prowadzeniu np. stawów hodowlanych, przed podjęciem decyzji o założeniu działalności gospodarczej należy ustalić dokładny przedmiot działalności, a następnie podjąć decyzję co do formy, w jakiej podejmiemy działalność. Należy przy tym pamiętać, że hodowla i sprzedaż ryb w stanie nieprzetworzonym traktowana jest jako działalność rolnicza.  Natomiast gdy będzie miała miejsce sprzedaż ryb nabytych w celu hodowli, jeżeli okres ich przetrzymywania, w trakcie którego następuje ich biologiczny wzrost, będzie krótszy niż dwa miesiące, licząc od dnia ich nabycia, jak również sprzedaż ryb przerobionych sposobem przemysłowym pochodzących z własnej hodowli, wówczas będziemy mieli do czynienia z wytwórczą (przemysłową) działalnością gospodarczą. O ile rolnicy nie muszą zgłaszać prowadzonej przez nich działalności gospodarczej do CEIDG, to działalność traktowana jako działalność gospodarcza powinna być co do zasady zarejestrowana w CEIDG.

Działalność gospodarcza może mieć różne formy, np. jednoosobowa działalność gospodarcza, działalność w ramach spółki osobowej (jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, partnerskiej), spółki kapitałowej (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnej), albo czy też w jeszcze innej formie np. w ramach spółki cywilnej. O tym w jakich formach można prowadzić działalność gospodarczą czytaj tu: https://mikroporady.pl/zarzadzanie/item/1581-pierwsze-kroki-w-biznesie.html

Najczęstszą formą rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej jest tzw. jednoosobowa działalność gospodarcza (działalność gospodarcza wykonywana osobiście).

Przedsiębiorco! W ramach obowiązującej od 30 kwietnia 2018 r. Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, składającej się wraz z trzema innymi ustawami na tzw. Konstytucję biznesu zostały wprowadzone ułatwienia właśnie dla przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi.

Do zarejestrowania własnej działalności konieczne jest uzyskanie na podstawie złożonego wniosku, wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Wniosek o wpis do CEIDG może być dokonany z wykorzystaniem formularza elektronicznego zamieszczonego na stronie internetowej CEIDG lub też w postaci papierowej z zachowaniem zakresu i układu danych określonych w formularzu elektronicznym. Wniosek papierowy może zostać złożony w wybranym urzędzie gminy albo wysłany przesyłką rejestrowaną na adres wybranego urzędu gminy. Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej dokonywana jest w ramach tzw. „jednego okienka”, co oznacza, że wszystkie dokumenty składamy w jednym miejscu, a następnie są rozdzielane i przekazywane do poszczególnych adresatów (do naczelnika urzędu skarbowego wskazanego przez przedsiębiorcę, do Głównego Urzędu Statystycznego, do ZUS albo KRUS). Wobec tego najpóźniej na tym etapie należy podjąć decyzje dotyczące m.in. brzmienia firmy, rodzaju PKD, a także  formy opodatkowania, czy zamiarze prowadzenia ksiąg rachunkowych.

W przypadku spółek handlowych (osobowych, kapitałowych) rejestracja odbywa się we właściwym ze względu na siedzibę spółki sądzie rejestrowym (KRS). Odnośnie procedury wpisu do KRS patrz tu: https://mikroporady.pl/zarzadzanie/item/1673-porada-jakie-zmiany-musisz-wpisac-do-krs-i-jak-to-zrobic.html

3.1. Wybór PKD

Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) jest to podział rodzajów działalności, stosowany m.in. w ewidencji i statystyce. Poszczególne rodzaje działalności posiadają odpowiadające im kody PKD. Służą one do określenia przedmiotu działalności firmy. Rejestrując działalność należy ustalić, które kody PKD są właściwe dla działalności, którą chcesz prowadzić, tzn. które określają tą działalność. Warto od razu przemyśleć zakres działalności, tak aby ustalić poszczególne kody PKD, tak aby możliwie szeroko odzwierciedlały przedmiot działalności gospodarczej. Ponadto należy zdecydować, która działalność będzie działalnością przeważającą i wybrać jeden przedmiot działalności przeważającej. Jest to istotne na etapie rejestracji działalności. Obecnie obowiązuje klasyfikacja PKD 2007 wprowadzona Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).Poszczególne kody PKD właściwe dla danego rodzaju działalności możesz też ustalić korzystając ze strony https://www.biznes.gov.pl/tabela-pkd

W zależności od tego zakresu planowanej działalności gospodarczej należy wskazać odpowiednie określenie przedmiotu działalności.

1. Działalność gospodarcza polegająca na chowie i hodowli ryb oraz pozostałych organizmów wodnych w wodach śródlądowych objęta jest kodem PKD 03.22.Z
2. Działalność gospodarcza polegająca na Rybołówstwo w wodach śródlądowych objęta jest kodem PKD 03.12.Z
3. Działalność gospodarcza polegająca na sprzedaży hurtowej pozostałej żywności, włączając ryby, skorupiaki i mięczaki objęta jest kodem PKD 46.38.Z

Podklasa „Chów i hodowla ryb oraz pozostałych organizmów wodnych w wodach śródlądowych” obejmuje:

• chów i hodowlę ryb w stawach rybnych i wodach śródlądowych, włączając chów i hodowlę ryb ozdobnych w stawach rybnych i w wodach śródlądowych,
• chów i hodowlę skorupiaków, małży, innych mięczaków oraz pozostałych organizmów wodnych w wodach śródlądowych,
• działalność związaną z wylęgarniami ryb (słodkowodnych),
• chów i hodowlę żab,
• działalność usługową związaną z chowem i hodowlą ryb, skorupiaków, mięczaków i innych organizmów wodnych w stawach rybnych i wodach śródlądowych.

Podklasa ta nie obejmuje:

• działalności związanej z chowem i hodowlą ryb i pozostałych organizmów morskich w akwenach i zbiornikach ze słoną wodą, sklasyfikowanej w 0321Z,
• działalności wspomagającej wędkarstwo sportowe i rekreacyjne, sklasyfikowanej w 9319Z.

Podklasa „Rybołówstwo w wodach śródlądowych” obejmuje:

• połowy ryb w wodach śródlądowych,
• połowy skorupiaków i mięczaków w wodach śródlądowych,
• połowy pozostałych organizmów wodnych w wodach śródlądowych,
• pozyskiwanie surowców znajdujących się w wodach śródlądowych,
• działalność usługową związaną z połowem ryb w wodach śródlądowych.

Podklasa ta nie obejmuje:

• przetwórstwa ryb, skorupiaków i mięczaków, sklasyfikowanego w 1020Z,
• działalności związanej z ochroną łowisk i usługami patrolowymi, sklasyfikowanej w 8424Z,
• działalności wspomagającej wędkarstwo sportowe i rekreacyjne, sklasyfikowanej w 9319Z.

3.2. Prowadzenie stawów hodowlanych i chów ryb a zakres opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych / prawnych

Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym osób fizycznych, zostały określone w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wynika z treści art. 2 ust. 1 tej ustawy - przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej. Analogiczny przepis zawiera art. 2 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Definicja działalności rolniczej została zawarta przez ustawodawcę w art. 2 ust. 2 updof. W myśl tej definicji działalnością rolniczą, w rozumieniu ust. 1 pkt 1, jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej: miesiąc - w przypadku roślin, 16 dni - w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek, 6 tygodni - w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego, 2 miesiące - w przypadku pozostałych zwierząt – licząc od dnia nabycia.

Z kolei zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tworzącą katalog zamknięty - działami specjalnymi produkcji rolnej są: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym.

Nie stanowią działów specjalnych produkcji rolnej uprawy, hodowla i chów zwierząt w rozmiarach nieprzekraczających wielkości określonych w załączniku nr 2 do ustawy (art. 2 ust. 3a ww. ustawy).

Załącznik nr 2 Tabela rodzajów i rozmiarów działów specjalnych produkcji rolnej oraz norm szacunkowych dochodu rocznego określa, jakie uprawy, hodowla i chów zwierząt z uwagi na ich rozmiar nie stanowią działów specjalnych produkcji rolnej. W tabeli tej nie została wymieniona hodowla i chów ryb. Taka hodowla nie jest więc działem specjalnym produkcji rolnej.

Jednocześnie wskazać należy, że w zależności od okoliczności w jakich prowadzona będzie hodowla ryb, przychody z tego tytułu mogą być kwalifikowane albo do działalności rolniczej albo do pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jeżeli produktem hodowli ryb są: ryby żywe, świeże, schłodzone, patroszone z głowami, patroszone bez głów oraz kawałki tych ryb, to należy uznać, iż hodowla i sprzedaż takich produktów stanowić będzie działalność rolniczą w świetle art. 2 ust. 2 powołanej ustawy, z której przychody wyłączone są od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Albowiem czynności dotyczące wstępnej obróbki w produkcji zwierzęcej, takie jak ubój czy patroszenie, mieszczą się w zakresie pojęcia działalności rolniczej (o ile dotyczą one produktów z własnej hodowli), a zabiegi takie są zazwyczaj nierozłączne przy tego typu działalności.

Działalnością rolniczą nie jest natomiast działalność polegająca na przetwórstwie roślin i zwierząt pochodzących z własnych upraw i hodowli, w tym również z hodowli ryb, a także działalność handlowa polegająca na kupnie zwierząt, roślin czy też ryb w celu ich dalszej odsprzedaży. Zatem, jeżeli ryby sprzedawane będą po ich przetworzeniu sposobem przemysłowym, to przychody ze sprzedaży takich ryb należy zakwalifikować do pozarolniczej działalności gospodarczej.

Również w przypadku zakupu ryb w celu hodowli, jeżeli okres ich przetrzymywania, w trakcie którego następuje ich biologiczny wzrost, będzie krótszy niż dwa miesiące, licząc od dnia ich nabycia, przychody z ich sprzedaży w stanie nieprzetworzonym nie będą stanowiły przychodów z działalności rolniczej. Taka działalność zaliczana jest do działalności gospodarczej stanowiącej odrębne źródło przychodów wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a dochody osiągane przez podatnika z tego tytułu będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych stosownie do wybranej przez podatnika formy opodatkowania.

Reasumując, hodowla ryb nie stanowi działów specjalnych produkcji rolnej.

Hodowlę i sprzedaż ryb w stanie nieprzetworzonym uznać należy za działalność rolniczą w świetle art. 2 ust. 2 updof, z której przychody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast gdy będzie miała miejsce sprzedaż ryb nabytych w celu hodowli, jeżeli okres ich przetrzymywania, w trakcie którego następuje ich biologiczny wzrost, będzie krótszy niż dwa miesiące, licząc od dnia ich nabycia, jak również sprzedaż ryb przerobionych sposobem przemysłowym pochodzących z własnej hodowli – jest działalnością gospodarczą, z której dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Powyższej przedstawione stanowisko zostało wyrażone przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w indywidualnej interpretacji podatkowej z dnia 24 czerwca 2010 r. (ITPB1/415-323/10/AD).

W przypadku, gdy przedsiębiorca prowadzi jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą i działalność rolniczą, zobowiązany będzie rozliczyć się z fiskusem ze wszystkich swoich przychodów, w sposób właściwy dla każdego z nich, a zatem z podziałem na poszczególne kategorie przychodów.

3.3. Monitoring i lokalizacja przedsięwzięcia – zidentyfikowanie ryzyk związanych z wyborem lokalizacji oraz wymogów formalno-prawnych prowadzenia działalności

3.3.1. Monitoring prawno-terenowy – uwagi ogólne

Przedsięwzięcie polegające na budowie i prowadzeniu stawów hodowlanych, oprócz ustalenia planowanego rodzaju i zakresu działalności (gatunki ryb, rodzaj stawu, dostęp do wody) wymaga wcześniejszego monitoringu prawno-terenowego dopuszczalności działalności w planowanym zakresie. W wyniku tego monitoringu przedsiębiorca lub przyszły przedsiębiorca uzyska informacje o ograniczeniach związanych z lokalizacją przedsięwzięcia, sposobach nabycia lub korzystania z nieruchomości, czy rodzajach decyzji administracyjnych, które zobowiązany będzie uzyskać w celu realizacji przedsięwzięcia oraz warunków i obowiązków związanych z prowadzeniem tej działalności.

3.3.2. Monitoring wymogów określonych w przepisach Prawa wodnego

Szeroki zakres monitoringu wyznaczają przepisy Prawa wodnego, począwszy od identyfikacji właściciela wód i gruntów pod tymi wodami, możliwości kupna, dzierżawy lub użytkowania tych gruntów, zakresu i rodzaju koniecznych zgód wodnoprawnych, utrudnień lub ograniczeń związanych z lokalizacją przedsięwzięcia, czy też rodzajów i wysokości ponoszonych opłat.

1. Ustalenie charakteru wód, ich właściciela oraz możliwości i zakresu korzystania z nieruchomości

Po pierwsze w ramach monitoringu należy ustalić charakter wód, tj. czy wody, które mają być wykorzystywane w stawie hodowlanym będą śródlądowymi wodami stojącymi, czy też śródlądowymi wodami płynącymi. Własność wód implikuje bowiem ustalenie właściciela gruntu znajdującego się pod tymi wodami, a tym samym i możliwe sposoby korzystania z tej nieruchomości. Nawet w przypadku, gdy to przedsiębiorca jest już właścicielem nieruchomości na której znajduje się zbiornik wodny, to nie oznacza to automatycznie, że jest również właścicielem wód w tym zbiorniku i gruntu pod tymi wodami. Również w zależności, od okoliczności, czy grunty pod wodami będą własnością Skarbu Państwa lub osoby prywatnej uzależniony będzie sposób i tryb nabycia takich nieruchomości oraz oddanie jej w użytkowanie zależne (szerzej patrz pkt 5.3.-5.5. poniżej).

Charakter wód powinien być określony w ewidencji gruntów i budynków. W razie wątpliwości charakter wód ustala na wniosek właściciela gruntu przyległego do wód, w drodze decyzji minister właściwy do spraw gospodarki wodnej (art. 219 ust. 1 i 2 p.w.).

Do wniosku o ustalanie charakteru wód dołącza się m.in:

- część opisową obejmującą: opis elementów hydromorfologicznych wód, w tym reżimu hydrologicznego, ciągłość wód, warunki morfologiczne, analizę historyczną przynależności tych wód do publicznych śródlądowych wód powierzchniowych, imię i nazwisko oraz adres albo nazwę i siedzibę wnioskodawcy, a w przypadku gdy wnioskodawcą jest właściciel gruntu przyległego do wód - dokumenty potwierdzające tytuł prawny wnioskodawcy do nieruchomości przyległych do wód objętych wnioskiem, wykaz właścicieli nieruchomości przyległych do wód, których dotyczy wniosek o ustalenie charakteru wód, ujawnionych w ewidencji gruntów i budynków;

• część graficzną obejmującą mapę sytuacyjno-wysokościową pobraną z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego lub inną mapę uwierzytelnioną przez organ prowadzący ten zasób, obrazującą przebieg wód od źródeł do ujścia, w skali 1:500, 1:1000 lub 1:2000 oraz uwzględniające wyniki pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych.

Decyzja ustalająca charakter wód stanowi podstawę do dokonania zmian w ewidencji gruntów i budynków.

2. Ustalenie konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego

Ustalając zakres i rodzaj inwestycji przedsiębiorca powinien zidentyfikować, czy planowana działalność wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Przypadki, w których należy uzyskać pozwolenie wodnoprawne na budowę i prowadzenie stawów hodowlanych zostały określone w pkt 5.7. poniżej. Przed przygotowaniem wniosku o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego należy ustalić, czy planowana inwestycja, nie narusza:

• ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza,
• ustaleń planu zarządzania ryzykiem powodziowym,
• ustaleń planu przeciwdziałania skutkom suszy,
• ustaleń programu ochrony wód morskich,
• ustaleń krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych,
• ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,
• wymagań dotyczących ochrony zdrowia ludzi, środowiska, ochrony przyrody i dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków wynikających z przepisów odrębnych

ponieważ pozwolenie wodnoprawne nie może naruszać ww. ustaleń i wymagań (art. 396 ust. 1 p.w.).

3. Ustalenie potencjalnych ograniczeń związanych z lokalizacją inwestycji przewidzianych przepisami Prawa wodnego

Należy również ustalić, czy planowana inwestycja nie znajduje się w granicach:

• strefy ochronnej terenu ochrony bezpośredniej albo w granicach strefy ochronnej terenu ochrony bezpośredniej i terenu ochrony pośredniej – jeżeli tak, to należy ustalić, ustalić, jakie zakazy i nakazy obowiązują na tym terenie, np. czy obowiązuje zakaz chowu lub hodowli ryb;
• obszarów ochronnych – jeżeli tak, jeżeli tak, to należy ustalić, ustalić, jakie zakazy i nakazy obowiązują na tym terenie, np. czy obowiązuje zakaz chowu lub hodowli ryb;
• map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego – szczególnie jeżeli przedsięwzięcie byłoby zakwalifikowane jako znacząco oddziałujące na środowisko lub wiązałoby się z gromadzeniem ścieków, co implikuje konieczność uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

3.3.3. Monitoring przepisów Prawa budowlanego i ustalenie czy dla planowanej inwestycji wymagane jest pozwolenie na budowę

Zasadą jest roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę. Prawo budowlane przewiduje od tej zasady wyjątki. Jednocześnie nie zawsze budowa stawu będzie oznaczała roboty budowlane w rozumieniu Prawa budowlanego. Wobec tego istotne jest rozpoznanie, czy dana inwestycja wymaga pozwolenia na budowę, co będzie implikowało uzyskanie innych wymaganych prawem decyzji administracyjnych stanowiących załącznik do wniosku o pozwolenie na budowę, a których uzyskanie również wymaga nakładów finansowych i czasu, np. decyzja o warunkach zabudowy, decyzja środowiskowa (w tym również czasem raport o odziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko), czy pozwolenie wodnoprawne i operat wodnoprawny. Przypadki, w których wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę, a kiedy wystarczy zgłoszenie lub nie wymagane jest nawet zgłoszenie opisane zostały w pkt 6.1.-6.3 poniżej.

3.3.4. Ustalenie czy nieruchomość, na której ma być zlokalizowana inwestycja objęta jest obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego

Jeżeli dla nieruchomości, na której ma być zlokalizowany staw hodowlany obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wówczas konieczne jest przeanalizowanie zapisów tego planu pod kątem zgodności z planowaną inwestycją. W przeciwnym wypadku należy rozważyć zmianę lokalizacji inwestycji lub zainicjowanie procedury zmiany tego planu, co jest procesem czasochłonnym oraz wymagającym dodatkowych nakładów finansowych.

Natomiast brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego będzie powodował konieczność uzyskania decyzji o warunkach zabudowy przed złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę, a tym samym czas postępowania mającego na celu uzyskanie takiej decyzji należy wkalkulować w proces uzyskiwania wszystkich niezbędnych decyzji administracyjnych poprzedzających możliwość rozpoczęcia budowy i eksploatacji stawów hodowlanych. Szerzej patrz pkt 6.4.1. poniżej.

3.3.5. Ustalenie, czy dla przedsięwzięcia wymagane jest uzyskanie decyzji środowiskowej

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach określa środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia. Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla planowanych: przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

W określonych przypadkach chów lub hodowla ryb w stawach typu karpiowego lub pstrągowego może wymagać uzyskania decyzji środowiskowej. Szerzej patrz pkt 6.4.2.

3.3.6. Ustalenie wymogów wynikających z ustawy o rybactwie śródlądowym

Należy również zapoznać się z zasadami i warunkami ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb, tak aby zarówno zidentyfikować ramy i ograniczenia związane z planowaną działalnością. Zasady i warunki ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb, w powierzchniowych wodach śródlądowych, w wodach znajdujących się w urządzeniach wodnych oraz w obiektach przeznaczonych do chowu lub hodowli ryb określa ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (dalej też: u.r.ś.). Ponadto w celu założenia i prowadzenia stawów hodowlanych istotne będą również przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 listopada 2001 r. w sprawie połowu ryb oraz warunków chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie.Rozporządzenie to określa m.in.:

• szczegółowe warunki uprawiania amatorskiego połowu ryb,
• szczegółowe warunki ochrony i połowu ryb, rybackie narzędzia i urządzenia połowowe, zasady ustanawiania obwodów rybackich, obrębów hodowlanych i ochronnych, oznakowania obrębów i sprzętu pływającego służącego do połowu ryb oraz rejestracji tego sprzętu,
• organizację społeczną uprawnioną do przeprowadzania egzaminów w zakresie ochrony i połowu ryb,
• wzór karty wędkarskiej i karty łowiectwa podwodnego oraz wysokość opłaty pobieranej za ich wydanie,
• warunki chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie.

Szerzej patrz pkt 7 poniżej.

3.4. Budowa stawu a wymogi Prawa wodnego 

3.4.1. Ogólne zasady korzystania z wód

Zgodnie z Prawem wodnym (tj. Ustawą z dnia 20 lipca 2017 r.– Prawo wodne) korzystanie z wód nie może powodować pogorszenia stanu wód i ekosystemów od nich zależnych, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, w szczególności nie może naruszać ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, powodować marnotrawstwa wody lub marnotrawstwa energii wody, a także nie może wyrządzać szkód.

Tym samym planując i prowadząc działalność polegającą na prowadzeniu stawów hodowlanych należy pamiętać, aby działalność ta nie naruszała ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, w granicach którego położone jest przedsięwzięcia i z którego dopływów wody są wykorzystywane dla prowadzenia przedsięwzięcia.

Co do zasady powszechne korzystanie z wód ogranicza się do zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych, a także do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych oraz, na zasadach określonych w przepisach odrębnych, amatorskiego połowu ryb. Tym samym komercyjne wykorzystanie z wód będzie już traktowane jako szczególne korzystanie z wód, co pociąga za sobą w większości przypadków konieczność uzyskania stosownego pozwolenia wodnoprawnego.

3.4.2. Podział wód a stawy hodowlane

Wody dzielą się na wody powierzchniowe oraz wody podziemne. Wodami powierzchniowymi są wody morza terytorialnego, morskie wody wewnętrzne oraz śródlądowe wody powierzchniowe czyli m.in. wody śródlądowe stojące oraz wody śródlądowe płynące. Ten podział jest niezwykle istotny z punktu widzenia zakładania stawów hodowlanych, wymogów prawnych i formalności jakie musi spełnić przedsiębiorca zamierzający przedsięwziąć taką inwestycje. Innymi słowy podział i rozróżnienie, czy stawy hodowlane będą na wodach płynących czy stojących będzie wpływać na ustalenie właściciela gruntu pod takimi wodami, a następnie uprawnionego do chowu, hodowli lub połowu ryb. Ponadto podział ten ma znaczenie dla ustalenia zakresu i rodzaju niezbędnych pozwoleń i opłat należnych za korzystanie z wód w celach chowu lub hodowli ryb.

3.4.3. Właściciel wód a właściciel gruntu pod wodami

Z pozoru niewinne rozróżnienia właściciela wód oraz właściciela gruntu pod wodami ma niebagatelne znaczenie dla planowania inwestycji polegającej na budowie i prowadzeniu stawów hodowlanych. Pojęcia te nie są tożsame. Właściciel wód jest jednocześnie właścicielem gruntu pod wodami, ale nie zawsze właściciel nieruchomości, w granicach której zlokalizowane są wody (np. przepływa rzeka, jest położne jezioro) będzie właścicielem tych wód oraz gruntu pod tymi wodami.

Kwestie własności wód i gruntów pod wodami regulują przepisy prawa wodnego. Zgodnie z art. 211 p.w. wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.

Przy czym własność Skarbu Państwa stanowią śródlądowe wody płynące oraz wody podziemne, a także wody morza terytorialnego i morskie wody wewnętrzne. W większości przypadków prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa, tj. do śródlądowych wód płynących oraz wód podziemnych wykonuje PGW Wody Polskie (art. 211 ust. 1-2 p.w., art. 212 ust. 1 pkt 1 p.w.).

Grunty pokryte śródlądowymi wodami płynącymi, wodami morza terytorialnego oraz morskimi wodami wewnętrznymi stanowią własność właściciela tych wód, czyli Skarbu Państwa.

1. Śródlądowe wody płynące

Śródlądowymi wodami płynącymi są zgodnie z art. 22 p.w. wody w:

1. ciekach naturalnych oraz źródłach, z których te cieki biorą początek;
2. jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ciągłym albo okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych;
3. sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących;
4. kanałach.

Innymi słowy rzeki, jeziora o ciągłym lub okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych, sztuczne zbiorniki wodne usytuowane na rzekach, kanały to śródlądowe wody płynące, których właścicielem jest Skarb Państwa, a tym samym grunty pod takimi wodami również stanowią własność Skarbu Państwa.

2. Śródlądowe wody stojące

Śródlądowymi wodami stojącymi są zgodnie z art. 23 p.w. wody śródlądowe w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych niezwiązanych bezpośrednio, w sposób naturalny, z powierzchniowymi śródlądowymi wodami płynącymi. Przepisy o śródlądowych wodach stojących stosuje się odpowiednio do wód znajdujących się w zagłębieniach terenu powstałych w wyniku działalności człowieka, niebędących stawami.

Innymi słowa jeżeli jezioro lub naturalny zbiornik wodny nie są związane w sposób naturalny z powierzchniowymi wodami płynącymi (np. z rzekami) wówczas stanowią własność właściciela nieruchomości w granicach, której się znajdują.

W tym miejscu należy wyjaśnić czym są śródlądowe wody płynące oraz śródlądowe wody stojące, rozróżnienie to będzie również istotne dla ustalenia uprawnionego do rybactwa (patrz pkt 7.3. poniżej).

3.5. Prawo pierwokupu Skarbu Państwa w stosunku do gruntów pokrytych śródlądowymi wodami stojącymi a ryzyka dla przedsięwzięcia

Jeżeli przedsiębiorca zamierza kupić nieruchomość na której zlokalizowany jest staw hodowlany lub, na którym zlokalizowany jest już zbiornik wodny, który ma być przekształcony na staw hodowlany, a jest to grunt pokryty śródlądowymi wodami stojącymi, wówczas musi pamiętać, że na podstawie art. 217 ust. 13 p.w. Skarbowi Państwa przysługuje prawo pierwokupu w stosunku do nieruchomości obejmującej taki gruntu. Prawo pierwokupu w imieniu Skarbu Państwa wykonuje starosta w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej. Sprzedaż gruntu pokrytego śródlądowymi wodami stojącymi, może nastąpić dopiero, jeżeli starosta nie wykona prawa pierwokupu.

Prawo pierwokupu może być wykonane w terminie miesiąca od dnia otrzymania przez starostę zawiadomienia o treści umowy sprzedaży. Notariusz sporządzający umowę sprzedaży jest obowiązany do zawiadomienia starosty o treści tej umowy. W przypadku zawarcia bezwarunkowej umowy sprzedaży nieruchomości w sytuacji, w której Skarbowi Państwa przysługuje prawo pierwokupu, taka umowa będzie bezwzględnie nieważna.

Tym samym, jeżeli przedsiębiorca zamierza nabyć nieruchomość, na której znajduje się grunt pokryty śródlądowymi wodami stojącymi powinien, albo zobowiązać sprzedawcę do wykazania, że Skarb Państwa nie skorzystał z prawa pierwokupu, albo też zawrzeć umowę przedwstępną ustalając warunki sprzedaży lub też warunkową umowę sprzedaży, a jeżeli w ustawowym terminie miesiąca starosta działający w imieniu Skarbu Państwa nie złoży oświadczenia w formie aktu notarialnego o wykonaniu prawa pierwokupu, wówczas przedsiębiorca będzie uprawniony do nabycia tej nieruchomości.

Z uwagi na ustawowy miesięczny termin na wykonanie prawa pierwokupu przez Skarb Państwa, po pierwsze należy liczyć się z ryzykiem braku możliwości nabycia tej nieruchomości na własność bezpośrednio od pierwotnego nabywcy.

W przypadku, gdy Skarb Państwa skorzysta z prawa pierwokupu nie oznacza to konieczności realizacji z planowanej inwestycji.

Jeżeli jednak przedsiębiorca chciałby nabyć taką nieruchomość od Skarbu Państwa musi pamiętać, że zbycie gruntów pod śródlądowymi wodami stojącymi stanowiącymi własność Skarbu Państwa następuje w drodze przetargu (art. 217 ust. 5 p.w.). Innym rozwiązaniem jest zawarcie umowy użytkowania ze Skarbem Państwa (szerzej patrz 5.5. poniżej).

Innym rozwiązaniem zamiast kupna nieruchomości od osoby prywatnej, w celu uniknięcia skorzystania przez Skarb Państwa z prawa pierwokupu jest dzierżawa (najem) takiej nieruchomości.

3.6. Oddanie państwowych gruntów pokrytych wodami w użytkowanie

Grunty pokryte wodami stanowiące własność Skarbu Państwa, niezbędne do prowadzenia przedsięwzięć mogą zostać oddane w użytkowanie za opłatą roczną. Umowa powinna mieć formę pisemną, a w przypadku, gdy wysokość opłaty rocznej będzie wyższa niż 5000 zł, wymagana jest forma aktu notarialnego (art. 261 ust. 1-2 p.w.).

Warunkiem oddania w użytkowanie gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa jest posiadanie przez użytkownika pozwolenia wodnoprawnego lub dokonanie zgłoszenia wodnoprawnego, jeżeli są wymagane przepisami ustawy (art. 261 ust. 4 p.w.).

Przy czym z opłaty rocznej zwolniony jest uprawniony do rybactwa na potrzeby amatorskiego połowu ryb, jeżeli zapewnia on powszechny i bezpłatny dostęp do wód.

Aktualnie wysokość jednostkowych stawek opłaty rocznej za użytkowanie 1 m2 gruntu pokrytego wodami stanowiącymi własność Skarbu Państwa, niezbędnego do prowadzenia przedsięwzięć, o których mowa w art. 261 ust. 1 p.w. określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości jednostkowych stawek opłaty rocznej za użytkowanie gruntów pokrytych wodami.

3.7. Pożytki z wód

Ryby oraz inne organizmy żyjące w wodzie stanowią jej pożytki, do pobierania których jest uprawniony właściciel wód. Co ważne do pobierania pożytków, w postaci ryb oraz organizmów wodnych żyjących w wodzie, z wód w urządzeniu wodnym przeznaczonym do chowu lub hodowli ryb i usytuowanym na śródlądowych wodach płynących jest uprawniony jego właściciel (art. 263 ust. 1 i 2 p.w.)

Innymi słowy prawa do rozporządzania rybami oraz innymi organizmami żyjącymi w wodzie przysługuje właścicielowi stawu rybnego tak w przypadku, gdy taki staw (tj. w urządzenie wodne przeznaczone do chowu lub hodowli) jest usytuowany na śródlądowych wodach płynących należących do Skarbu Państwa, jak i w przypadku, gdy taki staw jest usytuowany na śródlądowych wodach stojących, należących do właściciela gruntu pod tymi wodami.

Zasady i warunki rybackiego korzystania z publicznych śródlądowych wód płynących są określone w przepisach ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (szerzej patrz pkt 7.).

3.8. Pozwolenie wodnoprawne a stawy hodowlane

3.8.1. Wpływ podziału na zwykłe korzystanie z wód, szczególne korzystanie z wód oraz kwalifikacja czynności jako usług wodnych w kontekście stawów hodowlanych

Obowiązujący w Prawie wodnym podział na zwykłe korzystanie z wód, szczególne korzystanie z wód oraz kwalifikacja czynności jako usług wodnych ma znaczenie dla ustalenia, kto i w jakim zakresie może korzystać w wód bez konieczności uzyskania zgody wodnoprawnej , a kto i w jakich przypadkach taką zgodę musi uzyskać.

Zgodnie z Prawem wodnym właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wód podziemnych znajdujących się w jego gruncie. Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego i obejmuje wyłącznie:

• pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę;
• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m3 na dobę.

Przekroczenie ww. parametrów powoduje, że dane czynności (pobór wód, wprowadzanie ścieków) będzie traktowane już jako szczególne korzystanie z wód.

Co ważne prawo do zwykłego korzystania z wód nie uprawnia jednak do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganej zgody wodnoprawnej (art. 33 ust. 1-4 Prawa wodne). Stawy rybne traktowane są jako urządzenia wodne, wobec tego dla ich wykonania niezbędne jest uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

1. Stawy hodowlane a szczególne korzystanie z wód

Prawo wodne pośród rodzajów szczególnego korzystania z wód wymienia m.in.:

• użytkowanie wód znajdujących się w stawach i rowach
• wykonywanie na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej;
• rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych;
• chów ryb w sadzach;
• korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej.

2. Stawy hodowlane a usługi wodne

Usługi wodne polegają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód (art. 35 ust. 1 p.w.)

1. Usługi wodne obejmują m.in.:

• pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych;
• piętrzenie, magazynowanie lub retencjonowanie wód podziemnych i wód powierzchniowych oraz korzystanie z tych wód;
• uzdatnianie wód podziemnych i powierzchniowych oraz ich dystrybucję;
• odbiór i oczyszczanie ścieków;
• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, obejmujące także wprowadzanie ścieków do urządzeń wodnych;
• odprowadzanie do wód lub do urządzeń wodnych - wód opadowych lub roztopowych, ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast;
• odprowadzanie do wód lub do ziemi wód pobranych i niewykorzystanych.

2. Stawy hodowlane jako urządzenia wodne

Stawy hodowlane w świetle przepisów prawa wodnego traktowane są jako tzw. „urządzenia wodne”. Ta kwalifikacja ma znaczenie szczególnie w kontekście wymaganych pozwoleń (wodnoprawnych).

Zgodnie z art. 16 ust. 65 p.w. pod pojęciem urządzeń wodnych należy m.in. rozumieć urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów, w tym:

• stawy, w szczególności stawy rybne oraz stawy przeznaczone do oczyszczania ścieków albo rekreacji,
• stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do pozyskiwania innych organizmów wodnych,
• urządzenia służące do chowu ryb lub innych organizmów wodnych w wodach powierzchniowych.

Zgodnie z art. 16 pkt 65 lit. h) p.w. urządzenia służące do chowu ryb lub innych organizmów wodnych w wodach powierzchniowych traktowane są jako urządzenia wodne. Urządzeniami wodnymi w świetle Prawa wodnego są także stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do pozyskiwania innych organizmów wodnych.

3.8.2. Kiedy należy uzyskać pozwolenie wodnoprawne na budowę stawu hodowlanego?

Budowa stawu rybnego wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Jak zostało opisane w pkt 5.7.1. c)  powyżej stawy hodowlane traktowane są przez Prawo wodne jako tzw. urządzenia wodne. Taka kwalifikacja stawów hodowlanych implikuje konieczność uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na budowę stawów hodowlanych (art. 389 pkt 6 p.w.).

Jeżeli staw hodowlany jest już wybudowany, a przedsiębiorca zamierza kupić nieruchomość, na której zlokalizowany jest taki staw lub stawy od podmiotu nie będącego Skarbem Państwa, nie oznacza to, że nie będzie musiał dysponować już pozwoleniem wodnoprawnym. Wręcz przeciwnie również w takim przypadku będzie musiał legitymować się pozwoleniem wodnoprawnym. Ponieważ zgodnie z Prawem wodnym pozwolenie wodnoprawne wymagane jest również na usługi wodne lub szczególne korzystanie z wód (art. 389 pkt 1)-2) p.w.). Jak zostało bliżej opisane w pkt 5.7.1. a) powyżej szczególnym korzystaniem z wód jest w świetle prawa wodnego m.in. komercyjne korzystanie z wód, a zatem korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej, czy też użytkowanie wód znajdujących się w stawach i rowach. Natomiast piętrzenie, magazynowanie lub retencjonowanie wód podziemnych i wód powierzchniowych oraz korzystanie z tych wód traktowane jest jako usługi wodne. Tym samym rodzaj i zakres pozwolenia wodnoprawnego uzależnione będzie od rodzaju prowadzonej działalności i od tego czy będzie to hodowla w stawach ziemnych (gospodarka karpiowa), hodowla w systemach przepływowych (gospodarka pstrągowa), hodowla w systemach recyrkulacyjnych (chów basenowy), czy też hodowla w sadzach (chów sadzowy).

W przypadku wspomnianego zakupu nieruchomości, na której już są zlokalizowane stawy hodowlane należy rozróżnić sytuacje, w której przedmiotem zakupu jest sama nieruchomość na której zlokalizowane są stawy hodowlane od zakupu zorganizowanej części przedsiębiorstwa, której przedmiotem jest nieruchomość wraz z eksploatowanymi stawami hodowlanymi wraz z obowiązującymi pozwoleniami wodnoprawnymi. W tym drugim przypadku istnieje bowiem możliwość obok dotychczasowego przejęcia praw i obowiązków wynikających z pozwolenia wodnoprawnego na następcę prawnego zakładu, który uzyskał pozwolenie (art. 411 p.w.), począwszy od 20 września 2018 r. istnieje również możliwość przeniesienia pozwolenia wodnoprawnego na kupującego (art. 411a p.w.).

Natomiast w pierwszym ww. przypadku obejmującym wyłącznie zakup nieruchomości, na której zlokalizowane są nieeksploatowane stawy hodowlane, przedsiębiorca będzie musiał ubiegać się o uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Szerzej o uwarunkowaniach zakupu nieruchomości pokrytej wodami śródlądowymi patrz pkt 5.4. powyżej Zakres pozwolenia wodnoprawnego uzależniony jest od rodzaju stawu i zakresu korzystania z wód (stojących, płynących).

3.8.3. Kiedy wystarczy zgłoszenie wodnoprawne na wykonanie stawu?

Wykonanie stawów, które nie są napełniane w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi lub wodami gruntowymi, o powierzchni nieprzekraczającej 1000 m2 i głębokości nieprzekraczającej 2 m od naturalnej powierzchni terenu, o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem będzie wymagało wyłącznie zgłoszenia wodnoprawnego (art. 394 ust. 1 pkt 9 p.w.).

3.8.4. Procedura uzyskania pozwolenia wodnoprawnego

Wydanie pozwolenia wodnoprawnego powinno nastąpić jeszcze przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, a także przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wydawanych na podstawie przepisów Prawa budowlanego (art. 388 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 p.w.).

Pozwolenie wodnoprawne stanowi bowiem niezbędny załącznik do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę, zgłoszenia oraz innych ww. decyzji wydawanych na podstawie przepisów Prawa budowlanego.

Pozwolenie wodnoprawne wydawane jest na wniosek przez Dyrektora RZGW Wód Polskich lub Dyrektora Zarządu Zlewni (w zależności od przedmiotu tego pozwolenia). Do wniosku dołącza się:

1. operat wodnoprawny z oznaczeniem daty jego wykonania, zwany dalej "operatem", wraz z opisem prowadzenia zamierzonej działalności niezawierającym określeń specjalistycznych;
2. decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, jeżeli jest wymagana;
3. wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku - decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli są wymagane;
4. ocenę wodnoprawną, jeżeli jest wymagana.

Formę i wymaganie operatu wodnoprawnego określają art. 408-409 p.w.

Przypadki, w jakich wymagana jest ocena wodnoprawna zostały określone w art. 425 p.w.

Każdorazowo przed złożeniem wniosku o uzyskanie takiego wniosku warto się skonsultować z prawnikiem lub z urzędem właściwym do wydania pozwolenia wodnoprawego, szczególnie w przedmiocie ustalenia przedmiotu takiego pozwolenia w konkretnym stanie faktycznym.

3.8.5. Opłaty za usługi wodne

W przypadku, gdy prowadzenie stawów hodowlanych będzie wymagało korzystania z tzw. usług wodnych, np. piętrzenia, magazynowania lub retencjonowania wód podziemnych i wód powierzchniowych oraz korzystania z tych wód wówczas za takie usługi przedsiębiorca obowiązany jest odprowadzać stosowne opłaty. Planując i prowadząc przedsięwzięcie polegające na prowadzeniu stawów hodowlanych, należy zidentyfikować, czy które czynności związane z eksploatacją tych stawów stanowią usługi wodne oraz, jakie przedsiębiorca zobowiązany jest ponosić opłaty z tego tytułu.

Zgodnie z Prawem wodnym opłaty za usługi wodne uiszcza się za:

• pobór wód podziemnych i wód powierzchniowych na potrzeby chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych;
• wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych (art. 268 ust. 1 pkt 4 i 5 p.w.)

Opłata za usługi wodne za pobór wód składa się z opłaty stałej oraz opłaty zmiennej uzależnionej od ilości wód pobranych (art. 270 ust. 1 p.w.).

Opłaty stałej nie ponosi się za pobór wód do celów rolniczych lub leśnych na potrzeby nawadniania gruntów i upraw oraz na potrzeby chowu i hodowli ryb oraz celów elektrowni wodnej (art. 270 ust. 2 p.w.).

3.8.6. Wysokość opłat za usługi wodne związane z prowadzeniem stawów hodowlanych

1. Wysokość opłaty za usługi wodne za pobór wód powierzchniowych

Wysokość opłaty za usługi wodne za pobór wód powierzchniowych:

• na potrzeby chowu lub hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym, zależy od maksymalnej ilości wód możliwej do pobrania określonej w pozwoleniu wodnoprawnym;
• na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej zależy od powierzchni zalewanej, określonej w pozwoleniu wodnoprawnym.

2. Wysokość opłaty za usługi wodne za pobór wód podziemnych na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych

Wysokość opłaty za usługi wodne za pobór wód podziemnych na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych zależy od maksymalnej ilości wód możliwej do pobrania określonej w pozwoleniu wodnoprawnym.

3. Wysokość opłaty za usługi wodne za wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków

Wysokość opłaty za usługi wodne za wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków:

• z chowu lub hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym, zależy od rodzaju substancji zawartych w ściekach i ich ilości oraz rodzaju ścieków. Opłatę tą ponosi się za substancje zawarte w ściekach wyrażone wskaźnikiem pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5), chemicznego zapotrzebowania tlenu, a także zawiesiny ogólnej.
• z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej zależy od wielkości produkcji ryb lub innych organizmów wodnych, wyprodukowanych w tych stawach. Opłatę tę ponosi się w postaci zryczałtowanej za każde rozpoczęte 100 kg przyrostu masy ryb lub innych organizmów wodnych w ciągu cyklu produkcyjnego w stawach o wodzie stojącej.

4. Wysokość pozostałych opłat za usługi wodne

Wysokość opłaty za:

• pobór zwrotny wód podziemnych na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, czasu i maksymalnej ilości wód podziemnych, która może być pobrana na podstawie pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego;
• pobór zwrotny wód podziemnych na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych ustala się jako sumę iloczynu, o którym mowa w pkt 1, i iloczynu jednostkowej stawki opłaty i ilości pobranych wód podziemnych, jeżeli maksymalna ilość wód podziemnych możliwa do pobrania wynosi powyżej 0,05 m3/s;
• pobór wód powierzchniowych na potrzeby chowu lub hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym, ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty i maksymalnej ilości wód powierzchniowych, która może być pobrana na podstawie pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego;
• pobór wód powierzchniowych na potrzeby chowu lub hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym, ustala się jako sumę iloczynu, o którym mowa w pkt 3, i iloczynu jednostkowej stawki opłaty i ilości pobranej wody, jeżeli maksymalna ilość wód powierzchniowych możliwa do pobrania wynosi powyżej 0,5 m3/s;
• pobór wód powierzchniowych na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, czasu i powierzchni zalewu tych stawów;
• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi z chowu lub hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym, ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty i ilości substancji wprowadzanych ze ściekami do wód lub do ziemi, w tym substancji wyrażonych jako wskaźnik: pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5), chemicznego zapotrzebowania tlenu, zawiesiny ogólnej.

3.8.7. Pomiary w celu ustalenia wysokości opłaty

Ustalenie ilości wód podziemnych pobranych w ramach poboru zwrotnego na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych, jeżeli maksymalna ilość wód możliwa do pobrania wynosi powyżej 0,05 m3/s, odbywa się na podstawie odczytu wskazań przyrządów pomiarowych. Odczytu wskazań przyrządów pomiarowych dokonuje pracownik Wód Polskich. Podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne jest obowiązany zapewnić dostęp do nieruchomości w zakresie niezbędnym do dokonania odczytu ww. wskazań.

Odczytu wskazań ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi można dokonać także przy pomocy przyrządu pomiarowego zapewniającego możliwość zdalnego odczytu wskazań przez Wody Polskie.

Wysokość tych opłat, ustalają Wody Polskie oraz przekazują podmiotom obowiązanym do ponoszenia opłat za usługi wodne w formie informacji, zawierającej także sposób obliczenia tej opłaty. Opłatę należy wnieść na rachunek bankowy Wód Polskich w terminie 14 dni od dnia, w którym doręczono mu ww. informację. Jeżeli podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne zaniechał wykonania obowiązku wniesienia ustalonej opłaty w terminie 14 dni, wówczas właściwy organ Wód Polskich określa wysokość opłaty w drodze decyzji. Podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne jest obowiązany wnieść opłatę określoną w decyzji, na rachunek bankowy Wód Polskich w terminie 14 dni od dnia doręczenia tej decyzji.

Podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne ponoszący opłatę w postaci zryczałtowanej za wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej zobowiązany jest  wnosić ją bez wezwania w terminie 2 miesięcy po zakończeniu cyklu produkcyjnego w obiektach chowu lub hodowli tych ryb oraz tych organizmów, obejmującego okres od dnia 1 maja roku rozpoczynającego cykl do dnia 30 kwietnia roku następującego po zakończeniu tego cyklu produkcyjnego. Jeżeli podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne zaniechał wykonania obowiązku, właściwy organ Wód Polskich określa wysokość opłaty w drodze decyzji.

Podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne ponoszący opłatę, za pobór wód powierzchniowych na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej, może wnieść tę opłatę bez wezwania za cały rok w postaci zryczałtowanej, w terminie do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, którego dotyczy ta opłata.

Górne jednostkowe stawki opłaty za pobór zwrotny wód podziemnych na potrzeby chowu lub hodowli ryb wynoszą:

• 100 zł na kwartał, jeżeli maksymalna ilość wód podziemnych możliwa do pobrania wynosi poniżej 0,02 m3/s;
• 125 zł na kwartał, jeżeli maksymalna ilość wód podziemnych możliwa do pobrania wynosi od 0,02 do 0,05 m3/s;
• 125 zł na kwartał, jeżeli maksymalna ilość wód podziemnych możliwa do pobrania wynosi powyżej 0,05 m3/s oraz 50 zł za każde kolejne 0,01 m3/s pobranej wody.

Górne jednostkowe stawki opłaty za pobór wód powierzchniowych na potrzeby chowu lub hodowli ryb w obiektach przepływowych charakteryzujących się poborem zwrotnym wynoszą:

• 100 zł na kwartał, jeżeli maksymalna ilość wód powierzchniowych możliwa do pobrania wynosi poniżej 0,2 m3/s;
• 125 zł na kwartał, jeżeli maksymalna ilość wód powierzchniowych możliwa do pobrania wynosi od 0,2 do 0,5 m3/s;
• 125 zł na kwartał, jeżeli maksymalna ilość wód powierzchniowych możliwa do pobrania wynosi powyżej 0,5 m3/s oraz 50 zł za każde kolejne 0,1 m3/s pobranej wody.

Górne jednostkowe stawki opłaty za pobór wód powierzchniowych na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej wynoszą:

• 1,00 zł za 1 ha na kwartał, jeżeli maksymalna powierzchnia zalewu wynosi do 100 ha;
• 1,25 zł za 1 ha na kwartał, jeżeli maksymalna powierzchnia zalewu wynosi od 100 ha do 500 ha;
• 1,50 zł za 1 ha na kwartał, jeżeli maksymalna powierzchnia zalewu wynosi powyżej 500 ha.

Górna jednostkowa stawka opłaty za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi z chowu lub hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym, za 1 kg substancji wprowadzanych ze ściekami do wód lub do ziemi, wyrażonych jako wskaźnik:

• pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5) - wynosi 4,28 zł;
• chemicznego zapotrzebowania tlenu - wynosi 1,71 zł;
• zawiesiny ogólnej - wynosi 0,52 zł.

Górna jednostkowa stawka opłaty za każde rozpoczęte 100 kg przyrostu masy ryb albo innych organizmów wodnych wynosi 0,272 zł, jeżeli średnioroczny przyrost masy tych ryb lub tych organizmów w poszczególnych latach cyklu produkcyjnego przekracza 1500 kg z 1 ha powierzchni użytkowej stawów o wodzie stojącej w jednym roku danego cyklu.

Zwolnione z opłat za usługi wodne jest wprowadzanie (art. 279 pkt 4 i 5 p.w.):

• do wód lub do ziemi - wód wykorzystanych na potrzeby chowu i hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym, pod warunkiem że ilość i rodzaj substancji w nich zawartych nie przekroczy wartości ustalonych w warunkach wprowadzania ścieków do wód określonych w pozwoleniu wodnoprawnym;
• do wód lub do ziemi - wód wykorzystanych, odprowadzanych z obiektów chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej, o ile produkcja tych ryb oraz tych organizmów, rozumiana jako średnioroczny przyrost masy tych ryb oraz tych organizmów w poszczególnych latach cyklu produkcyjnego, nie przekracza 1500 kg z 1 ha powierzchni użytkowej stawów rybnych tego obiektu w jednym roku danego cyklu produkcyjnego.

3.9. Budowa stawu a wymogi Prawa budowalnego

3.9.1. Budowa stawu hodowlanego a pozwolenie na budowę

To czy budowa stawu będzie wymagała uzyskania pozwolenia budowalnego czy dokonania zgłoszenia właściwym organom budowalnym będzie uzależniona nie tylko od rozmiaru tego staw, ale i od użytych do jego budowy materiałów.

Jeżeli staw będzie wykonany bez użycia wyrobów budowalnych, tj. wówczas nie będzie traktowany jako obiekt budowalny, a w konsekwencji jego budowa nie będzie traktowana jako roboty budowlane, które można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenia. Będzie to miało wyłącznie zastosowanie, w przypadku, gdy budowa – wykop stawu nastąpi poprzez wykopanie dołu lub zmianę ukształtowania gruntu, w wyniku przemieszczenia mas ziemi, do którego wykonania nie będą użyte wyroby budowlane, np. folia, geowłóknina, żwir, piasek.

W pozostałych przypadkach, które najczęściej występują jednak w praktyce, gdy do budowy stawu przedsiębiorca użyje wyrobów budowalnych, bez względu na rozmiar tego stawu i ilość użytych materiałów, budowa stawu hodowlanego będzie wymagała dopełnienia formalności wynikających z przepisów Prawa budowlanego, tj. albo dokonania zgłoszenia albo uzyskania pozwolenia na budowę. Zakres przedsięwzięcia, rozmiar stawu oraz rodzaj użytych materiałów będzie zatem wpływał na rodzaj tego obowiązku, który przedsiębiorca powinien dopełnić względem organów budowalnych.

Czym są zatem wspomniane materiały budowlane, których użycie przy budowie powoduje zakwalifikowanie jako obiekt budowalny. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych wyrobem budowalnym jest każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych. Najczęstsze wyroby budowalne używane do budowy stawów hodowlanych, to geowłóknina, folie z chlorku poliwinylowego (PVC), polietyloenu (PE) lub folia kauczukowa do umacniania dna i brzegów, beton do budowy mnicha, czy kraty zamykające kanały przelewowe.

W rozumieniu Prawa budowalnego zbiorniki i budowle hydrotechniczne traktowane są jako budowle, a budowla to obiekt budowalny wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Ta kwalifikacja jest niezwykle istotne z punktu widzenia zidentyfikowania obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę lub tzw. zgłoszenia w związku z budową stawu hodowlanego.

Powyższe oznacza, że jeżeli staw zostanie wybudowany bez użycia wyrobów budowalnych nie będzie obiektem budowalnym w rozumieniu Prawa budowlanego, a w konsekwencji jego budowa nie będzie traktowana jako roboty budowlane, które można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenia.

3.9.2. Kiedy budowa stawu i infrastruktury towarzyszącej wymaga pozwolenia na budowę?

Zasadą jest, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę (art. 28 p.b., tj. Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane). Wyjątki od tej zasady zostały określone w art. 29-31 p.b.

3.10. Kiedy na budowę stawu i infrastruktury towarzyszącej nie jest wymagane uzyskania pozwolenia na budowę?

Od obowiązku uzyskania pozwolenia budowlanego na wykonywanie robót budowalnych Prawo budowlane przewidziało zamkniętą listę wyjątków. W niektórych przypadkach zwalniając z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę ustawodawca nałożył na inwestora obowiązek dokonania tzw. zgłoszenia.

Bez pozwolenia budowlanego można wybudować m.in., przydomowe oczka wodne o powierzchni do 50 m2. Większe stawy, tj. o powierzchni przekraczającej 50 m2, będą już wymagały uzyskania pozwolenia na budowę.

Budując staw hodowlany oraz infrastrukturę towarzyszącą, należy pamiętać, że zgodnie z art. 29 ust. 1 p.b. nie wymaga pozwolenia na budowę, budowa:

• obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej 1 m poza rzekami żeglownymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin (art. 29 ust. 1 pkt 13 p.b.);

• opasek brzegowych oraz innych sztucznych, powierzchniowych lub liniowych umocnień brzegów rzek i potoków górskich oraz brzegu morskiego, brzegu morskich wód wewnętrznych, niestanowiących konstrukcji oporowych (art. 29 ust. 2 pkt 15 p.b.)

Jednakże roboty budowlane, o których mowa powyżej wykonywane:

• przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków - wymagają pozwolenia na budowę,
• na obszarze wpisanym do rejestru zabytków - wymagają dokonania zgłoszenia

- przy czym do wniosku o pozwolenie na budowę oraz do zgłoszenia należy dołączyć pozwolenie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków wydane na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Ponadto budowa obiektów piętrzących wodę oraz pomostów, o których mowa powyżej będzie również wymagała uprzedniego zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej (art. 30 ust. 1 pkt 1 p.b. w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 14 i 16 p.b.).

Zgodnie z art. 55 ust. 1 pkt 1 lit. f) i g) Prawa budowlanego (a contrario) przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego, na którego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budowę w przypadku stawów rybnych oraz jazów, wałów przeciwpowodziowych, opasek i ostróg brzegowych oraz rowów melioracyjnych nie wymaga (jest zwolnione z obowiązku) uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

3.11. Procedura uzyskania pozwolenia na budowę

Pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. Decyzję o pozwoleniu na budowę wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej, tu: starosta. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

Wymogi, jakie powinien spełnić wniosek o uzyskanie pozwolenia na budowę zostały określone w art. 33 ust. 2 i 3 p.b.

• projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany w postaci:
  • papierowej - w 3 egzemplarzach albo
  • elektronicznej

- wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw, lub kopiami tych opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów;

• 2oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;
• decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
• pozwolenia, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 26 ust. 1, oraz decyzję, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, jeżeli są one wymagane.

3.11.1. Projekt budowlany a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (wymogi z Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym)

Niezbędnym elementem wniosku o uzyskanie pozwolenia na budowę jest projekt budowlany. Projekt budowalny musi być zgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu. Zgodność tą sprawdza przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej (art. 35 ust. 1 p.b.).

Innymi słowy, jeżeli dla nieruchomości, na której ma być zlokalizowany staw hodowlany objęty jest obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (mpzp), wówczas uzyskanie pozwolenia na budowę będzie możliwe, o ile budowa takiego stawu będzie zgodne z ustaleniami tego planu (mpzp). W przeciwnym wypadku, do czasu wprowadzenia stosownych zapisów w tym planie nie będzie możliwe uzyskanie pozwolenia na budowę, a następnie pozwolenia wodnoprawnego. W takim przypadku należy liczyć się z wydłużeniem realizacji inwestycji, z uwagi na długotrwałość procedury zmiany mpzp oraz koszty, jakie będzie musiał ponieść inwestor w związku z zainicjowaniem takiej zmiany. 

Natomiast w przypadku braku mpzp dla nieruchomości, na której ma zostać zlokalizowane przedsięwzięcie polegające na budowie stawu hodowlanego (stawów hodowlanych), przedsiębiorca powinien uzyskać w właściwej miejscowo gminie decyzję o warunkach zabudowy (art. 59 ust. 1 upzp, tj. Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1073 ze zm.). Decyzję o warunkach zabudowy wydaje co do zasady właściwy miejscowo wójt (burmistrz, prezydent miasta). Decyzje o warunkach zabudowy na terenach zamkniętych wydaje wojewoda (art. 60 ust. 1, 3 upzp. Przesłanki uzyskania decyzji o warunkach zabudowy określa art. 61 ust. 1 upzp.

Do wniosku o ustalenie warunków zabudowy należy dołączyć m.in.:

• Kopię mapy zasadniczej lub, w przypadku jej braku, kopię mapy katastralnej, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, obejmujących teren, którego wniosek dotyczy, i obszaru, na który ta inwestycja będzie oddziaływać, w skali 1 : 500 lub 1: 1000; Zgodnie z § 3 ust.2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego zagospodarowania przestrzennego – przedmiotowa  mapa winna obejmować teren zawierający nie mniej niż trzykrotną szerokość frontu działki objętej wnioskiem, nie mniej niż 50 m).
• Opisowe oraz graficzne określenie planowanego sposobu zagospodarowania terenu oraz charakterystyki zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym przeznaczenia i gabarytów projektowanych obiektów budowlanych, tj. wymiar i głębokość stawu (stawów).
• Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach – jeżeli jest ona wymagana.
• Do wniosku można dołączyć umowę na wykonanie uzbrojenia terenu zawartą pomiędzy właściwą jednostką organizacyjną (np. gestorem sieci), a inwestorem, albo dokumenty potwierdzające, że istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu jest wystarczające dla zamierzenia inwestycyjnego.
• Pełnomocnictwo (lub prokurę) albo jego odpis, wypis lub kopię poświadczoną za zgodność z oryginałem, udzielone osobie działającej w imieniu inwestora  (jeżeli zostało ustanowione).
• Dowód uiszczenia opłaty skarbowej za  wydanie decyzji o warunkach zabudowy (oraz opłaty skarbowej za złożenie ewentualnego pełnomocnictwa).

3.11.2. Projekt budowalny o decyzja o środowiskowych wymaganiach przedsięwzięcia

Niezbędnym elementem wniosku o uzyskanie pozwolenia na budowę jest także decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, o ile jest wymagana. Zgodnie z art. 35 ust. 1 p.b. projekt budowalny musi być zgodny również z wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko  (dalej: ustawa o ocenach).

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach określa środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia. Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla planowanych: przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Przy czym chów lub hodowla ryb w stawach typu:

• karpiowego, jeżeli produkcja ryb będzie większa niż 4 t z 1 ha powierzchni użytkowej stawu,
• pstrągowego, jeżeli produkcja ryb będzie większa niż 1 t przy poborze 1 l wody na sekundę w miejscu ujęcia wody,

zostały zakwalifikowane jako przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (§ 2 pkt 106 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,.

W konsekwencji przedsięwzięcia polegające na chowie lub hodowli ryb w ww. stawach będą wymagały uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Właściwy do wydania takiej decyzji powinien być co do zasady właściwy miejscowo (wójt, burmistrz, prezydent miasta).

W takim przypadku przedsiębiorca powinien przygotować tzw. Kartę Informacyjną Przedsięwzięcia oraz skompletować pozostałe wymagane dokumenty określone w art. 74 Ustawy o ocenach, w celu złożenia wniosku o uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Właściwy do wydania takiej decyzji środowiskowej powinien być co do zasady właściwy miejscowo (wójt, burmistrz, prezydent miasta).

W uwagi na fakt, że ww. przedsięwzięcie zostało zakwalifikowane przez ustawodawcę jako mogące potencjalnie oddziaływać na środowisko, a nie jako zawsze znacząco oddziałujące na środowisko, przedsiębiorca nie jest zobowiązany od razu przygotować tzw. raport oddziaływania na środowisko. Dopiero, gdy organ wyda postanowienie o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, przedsiębiorca będzie zobowiązany taki raport sporządzić i przedłożyć organowi. W takim przypadku wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zostanie przesunięte w czasie, co również będzie implikowało przesunięcie uzyskania pozostałych decyzji wymaganych w celu budowy i prowadzenia stawów rybnych, do których uzyskania niezbędne jest wcześniejsze uzyskanie decyzji środowiskowej. 

3.12 Stawy hodowlane a wymogi ustawy o rybactwie śródlądowym oraz rozporządzenia w sprawie połowu ryb oraz warunków chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie

3.12.1. Uwagi ogólne

Zasady i warunki ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb w powierzchniowych wodach śródlądowych, w wodach znajdujących się w urządzeniach wodnych oraz w obiektach przeznaczonych do chowu lub hodowli ryb określa ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (dalej też: u.r.ś.). Przepisy tej ustawy stosuje się odpowiednio do warunków chowu, hodowli i połowu raków, minogów oraz innych organizmów żyjących w wodzie, stanowiących jej pożytki, z tym, że rak błotny i rak szlachetny nie mogą być przedmiotem amatorskiego połowu (art. 2 ust. 1 u.r.ś.).

Ponadto w celu założenia i prowadzenia stawów hodowlanych istotne będą również przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 listopada 2001 r. w sprawie połowu ryb oraz warunków chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie (dalej też jako: „Rozporządzenie w sprawie połowu ryb”). Rozporządzenie to określa m.in.:

• szczegółowe warunki uprawiania amatorskiego połowu ryb,
• szczegółowe warunki ochrony i połowu ryb, rybackie narzędzia i urządzenia połowowe, zasady ustanawiania obwodów rybackich, obrębów hodowlanych i ochronnych, oznakowania obrębów i sprzętu pływającego służącego do połowu ryb oraz rejestracji tego sprzętu,
• warunki chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie.

3.12.2. Chów ryb a hodowla ryb

Pojęcie chów ryb należy odróżnić od pojęcia hodowla ryb. To rozróżnienie jest istotne w przypadku ustalenia praw i obowiązków związanych z działalnością gospodarczą polegającą na chowie ryb albo na hodowli ryb albo na chowie i hodowli ryb.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 u.r.ś. za chów ryb uważa się działania zmierzające do utrzymywania i zwiększania produkcji ryb. Natomiast hodowla ryb to chów połączony z doborem i selekcją, w celu zachowania i poprawienia wartości użytkowej ryb.

3.12.3. Kto jest uprawniony do rybactwa (do chowu, hodowli lub połowu ryb)?

• władający wodami w sztucznym zbiorniku wodnym przeznaczonym do chowu lub hodowli ryb i usytuowanym na publicznych śródlądowych wodach płynących,
• właściciel albo posiadacz gruntów pod wodami stojącymi lub gruntów pod wodami znajdujących się w zagłębieniach terenu powstałych w wyniku działalności człowieka;
• właściciel albo posiadacz gruntów pod stawami rybnymi lub innymi urządzeniami w gospodarstwie rolnym przeznaczonymi do chowu lub hodowli ryb;

1. właściwym podmiotem na podstawie art. 6d ust. 2 u.r.ś. albo
2. podmiotem wykonującym uprawnienia Skarbu Państwa w zakresie rybactwa śródlądowego do dnia 30 czerwca 2017 r., albo
3. podmiotem wykonującym do dnia 31 grudnia 2005 r. uprawnienia Skarbu Państwa w zakresie rybactwa śródlądowego na warunkach określonych przepisami ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.

3.12.4. Obowiązki uprawnionego do rybactwa związane z dokumentowaniem

Na uprawnionym do rybactwa, czyli również na prowadzącym stawy hodowlane ciążą określone obowiązki. Zgodnie z art. 4a. ust. 1 u.r.ś. uprawniony do rybactwa jest obowiązany:

Po pierwsze dokumentować działania związane z prowadzoną gospodarką rybacką w sposób rzetelny, systematyczny i zgodny ze stanem faktycznym.

Po drugie udostępniać dane dotyczące prowadzonej przez siebie działalności w celach statystycznych oraz badawczych podmiotom wykonującym zadania powierzone przez ministra właściwego do spraw rybołówstwa lub w celu dokonania kontroli przestrzegania przepisów o rybactwie śródlądowym.

Sposób i rodzaj dokumentacji gospodarki rybackiej określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie sposobu prowadzenia dokumentacji gospodarki rybackiej.

Zgodnie z § 2 ww. Rozporządzenia dokumentacja gospodarki rybackiej prowadzona dla obrębu hodowlanego (poza obwodem rybackim) obejmuję księgę stawową. Natomiast dokumentacja gospodarki rybackiej prowadzona w obwodzie rybackim obejmuje: protokół zarybień, protokół połowu ryb i raków, księgę gospodarczą oraz zestawienie roczne (wzory tych dokumentów określone zostały w załącznikach do tego rozporządzenia).

3.12.5. Racjonalna gospodarka wodna i operat rybacki

Zgodnie z art. 6 ust. 1 u.r.ś. uprawniony do rybactwa w obwodzie rybackim jest obowiązany prowadzić racjonalną gospodarkę rybacką. Racjonalna gospodarka rybacka polega na wykorzystywaniu produkcyjnych możliwości wód, zgodnie z operatem rybackim, w sposób nienaruszający interesów uprawnionych do rybactwa w tym samym dorzeczu, z zachowaniem zasobów ryb w równowadze biologicznej i na poziomie umożliwiającym gospodarcze korzystanie z nich przyszłym uprawnionym do rybactwa.

Zgodnie z art. 6a u.r.ś. operat rybacki określa zasady prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim. Operat rybacki sporządza uprawniony do rybactwa, raz na 10 lat w formie opisowej i graficznej. Operat rybacki oraz jego zmiany wymagają uzyskania pozytywnej opinii uprawnionej jednostki. Sporządzenia takiej opinii jest odpłatne.

Sposoby sporządzania operatu rybackiego, szczegółowe wymagania, jakim powinien odpowiadać operat rybacki, jednostki uprawnione do opiniowania operatów rybackich oraz sposoby opiniowania operatu rybackiego określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 września 2020 r. w sprawie operatu rybackiego.

3.12.6. Obręby hodowlane

Zgodnie z art. 13 u.r.ś. w miejscach szczególnie przydatnych do prowadzenia chowu lub hodowli ryb mogą być ustanawiane obręby hodowlane, w ramach obwodu rybackiego lub poza nim. Wstęp do obrębu hodowlanego wymaga uzgodnienia z uprawnionym do rybactwa.

W obrębie hodowlanym nie obowiązują uprawnionego do rybactwa zakazy połowu ryb, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2-7 i ust. 2, oraz nakaz oznakowania i rejestracji sprzętu pływającego służącego do połowu ryb podlega określony w art. 20 ust. 2 u.r.ś.. Oznacza to, że w obrębie hodowlanym uprawniony do rybactwa nie jest związany zakazem połowu ryb:

• wymiarach ochronnych,
• w okresie ochronnym,
• w odległości mniejszej niż 50 m od budowli i urządzeń hydrotechnicznych piętrzących wodę,
• sieciami, wędkami lub kuszami innymi niż określone w przepisach wydanych przez Ministra właściwego do spraw rolnictwa, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska,
• przez wytwarzanie w wodzie pola elektrycznego charakterystycznego dla prądu zmiennego,
• środkami trującymi i odurzającymi.

Wstęp do obrębu hodowlanego wymaga uzgodnienia z uprawnionym do rybactwa w ustanowionym obrębie (art. 13 ust. 2 u.r.ś.). Obręb hodowlany nie może być ustanowiony w przyujściowych odcinkach cieków wpadających do morza.

Obręb hodowlany ustanawia marszałek województwa, w drodze decyzji administracyjnej, na wniosek uprawnionego do rybactwa, który prowadzi działalność w zakresie chowu i hodowli zwierząt akwakultury oraz rozrodu ryb, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (art. 15 ust. 2b u.r.ś.).

Obręb hodowlany znosi marszałek województwa, w drodze decyzji administracyjnej, na wniosek uprawnionego do rybactwa albo z urzędu, jeżeli uprawniony do rybactwa, o którym mowa w ust. 2b, trwale zaprzestał prowadzenia w obrębie hodowlanym działalności w zakresie chowu lub hodowli zwierząt akwakultury oraz rozrodu ryb.

3.13 Zakazy dotyczące połowu ryb określone w ustawie o rybactwie śródlądowym

Art. 8 ust. 1 u.r.ś. określa zakazy dotyczące połowu ryb. Zgodnie z tym przepisem zabroniony jest m.in. połów ryb:

• w wypadkach określonych przepisami o ochronie przyrody;
• więcej niż dwiema wędkami jednocześnie, a w wypadku ryb łososiowatych i lipieni - więcej niż jedną wędką;
• przez ich głuszenie;
• materiałami wybuchowymi;
• narzędziami kaleczącymi, z wyjątkiem sznurów hakowych, pęczków hakowych, haczyka wędki i harpuna kuszy;
• środkami trującymi i odurzającymi;
• przez wytwarzanie w wodzie pola elektrycznego charakterystycznego dla prądu zmiennego;
• sieciami, wędkami lub kuszami innymi niż określone w przepisach Rozporządzenia w sprawie połowu ryb;
• w odległości mniejszej niż 50 m od budowli i urządzeń hydrotechnicznych piętrzących wodę;
• z naruszeniem limitu połowu określonego w przepisach Rozporządzenia w sprawie połowu ryb;
• w okresie ochronnym;
• o wymiarach ochronnych;

Jeżeli uprawniony do rybactwa wystąpi o ustanowienie obrębu hodowlanego, to część z tych zakazów nie będzie go obowiązywała (patrz pkt 7.6. powyżej). Ponadto w szczególnie uzasadnionych przypadkach marszałek województwa może, w drodze decyzji administracyjnej, zezwalać na odstępstwo od zakazów, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2-7 i ust. 2 oraz w art. 10 ust. 1, a także na dokonywanie połowu ryb w obrębach ochronnych. Natomiast minister właściwy do spraw środowiska w przypadkach może, w drodze decyzji administracyjnej, zezwalać na odstępstwo od zakazu, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1., w przeciwnym wypadku, przedsiębiorca powinien stosować się do przedmiotowych przepisów (art. 17 ust. 1 i 2 u.r.ś.), a naruszenie poszczególnych zakazów stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny nie niższą niż 200 zł (art. 27b ust. 1 pkt 1 u.r.ś.), a w niektórych przypadkach stanowi przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do 2 lat (art. 27c ust. 1 pkt 4 u.r.ś.).

3.15. Ograniczenia co do wielkości i rodzajów gatunków przeznaczonych do połowu

Wybierając gatunki ryb lub innych organizmów hodowlanych należy także pamiętać, że nie wszystkie ryby lub inne organizmy hodowlane nadają się do połowu ryb, szczególnie tego amatorskiego. Zgodnie z § 6 Rozporządzenia w sprawie połowu ryb niedozwolony jest połów ryb i raków, których długość mierzona od początku głowy do najdalszego krańca płetwy albo tarczy ogonowej nie przekracza wymiaru ochronnego, który wynosi dla:

1. bolenia (Aspius aspius L.) 40 cm,
2. brzanki (Barbus petenyi Heckel) 20 cm,
3. brzany (Barbus barbus L.) 40 cm,
4. brzany karpackiej (Barbus cyclolepis Heckel) 20 cm,
5. certy (Vimba vimba L.) 30 cm,
6. głowacicy (Hucho hucho L.) 70 cm,
7. jazia (Leuciscus idus L.) 25 cm,
8. jelca (Leuciscus leuciscus L.) 15 cm,
9. klenia (Leuciscus cephalus L.) 25 cm,
10. lina (Tinca tinca L.) 25 cm,
11. lipienia (Thymallus thymallus L.) 30 cm,
12. łososia (Salmo salar L.) 35 cm,
13. miętusa (Lota lota L.): w rzece Odrze od ujścia rzeki Warty do granicy z wodami morskimi 30 cm, w pozostałych wodach 25 cm,
14. pstrąga potokowego (Salmo trutta m. fario L.): w rzece Wiśle i jej dopływach od jej źródeł do ujścia rzeki San oraz w rzece San i jej dopływach 25 cm, w rzece Odrze i jej dopływach od granicy państwowej z Republiką Czeską do ujścia rzeki Bystrzycy oraz w rzece Bystrzycy i jej dopływach 25 cm, w pozostałych wodach 30 cm,
15. rozpióra (Abramis ballerus L.) 25 cm,
16. sandacza (Stizostedion lucioperca L.) 45 cm,
17. sapy (Abramis sapa Pallas) 25 cm,
18. siei (Coregonus lavaretus L.) 35 cm,
19. sielawy (Coregonus albula L.) 18 cm,
20. suma (Silurus glanis L.) 70 cm,
21. szczupaka (Esox lucius L.) 45 cm,
22. świnki (Chondrostoma nasus L.) 25 cm,
23. troci (Salmo trutta m. trutta L.) 35 cm,
24. troci jeziorowej (Salmo trutta m. lacustris L.) 50 cm,
25. węgorza (Anguilla anguilla L.) 50 cm,
26. wzdręgi (Scardinius erythrophthalmus L.) 15 cm,
27. raka błotnego (Pontastacus leptodactylus Esch.) 10 cm,
28. raka szlachetnego (Astacus astacus Esch.): samicy 12 cm, samca 10 cm.

Okresy ochronne oraz gatunki ryb i raków objętych tymi okresami zostały określone w §  7 Rozporządzenia w sprawie połowu ryb.

3.16. Lokalizacja przedsięwzięcia – obręb hodowlany

Zgodnie z § 14. Rozporządzenia obręb hodowlany obejmuje powierzchnię gruntów stawowych lub innych zbiorników wodnych służących do chowu lub hodowli ryb, łącznie z groblami, urządzeniami doprowadzającymi lub odprowadzającymi wodę oraz odcinek cieku przepływający wzdłuż stawów rybnych, w przypadku obrębu hodowlanego ustanowionego w ramach obwodu rybackiego.

Przy czym obrębów hodowlanych nie ustanawia się:

• na szlaku żeglownym,
• na wodach jezior lub zbiorników zaporowych, w miejscu usytuowania sadzów rybackich, służących do chowu lub hodowli ryb.
• na dopływie odcinka rzeki, o którym mowa w pkt 3, od ujścia tego dopływu do rzeki, do najbliższego piętrzenia, które uniemożliwia swobodny przepływ ryb, wraz z odcinkiem tego dopływu o długości 50 m powyżej piętrzenia,
• na odcinku rzeki uchodzącej do morza, z zastrzeżeniem ust. 3, od jej ujścia do najbliższego piętrzenia, które uniemożliwia swobodny przepływ ryb, wraz z odcinkiem rzeki o długości 50 m powyżej tego piętrzenia,
• na obszarze obrębów ochronnych,

3.17. Lokalizacja przedsięwzięcia a obręby ochronne

Zgodnie z § 15 Rozporządzenia obręby ochronne, czyli obszary w granicach, których nie ustanawia się obszarów hodowlanych, ustanawia się:

• na terenie przepławek, budowli lub innych urządzeń umożliwiających przepływ ryb, łącznie z odcinkami cieków przylegających do nich, a także odcinkami cieków w odległości co najmniej 50 m powyżej i 50 m poniżej przepławek, budowli lub urządzeń,
• w miejscach corocznie powtarzającego się tarła lub rozwoju narybku,
• w miejscach gromadnego zimowania ryb,
• w miejscach gromadnego przepływu ryb, w jeziorach lub w ich częściach, na odcinkach kanałów, rzek i innych cieków oraz na terenie innych zbiorników wodnych lub ich częściach.

Tym samym wybierając lokalizację przedsięwzięcia należy wcześniej zweryfikować, czy wybrany teren nie został zakwalifikowany jako obszar ochronny ponieważ taka okoliczność dyskwalifikuje daną nieruchomość (nieruchomości) do zlokalizowania przedsięwzięcia.

3.18. Wymogi dotyczące chowu i hodowli innych niż ryby i raki organizmów żyjących w wodzie z gatunków obcych rodzimej florze i faunie

Zgodnie z § 19. Rozporządzenia chów lub hodowla innych niż ryby i raki organizmów żyjących w wodzie z gatunków obcych rodzimej florze i faunie można prowadzić w budynkach, w których:

• woda po wprowadzeniu do urządzeń służących do chowu lub hodowli tych organizmów wodnych znajduje się w obiegu zamkniętym,
• urządzenia doprowadzające i odprowadzające wodę oraz urządzenia służące do chowu lub hodowli uniemożliwiają wydostanie się tych organizmów wodnych i ich form rozwojowych do innych wód,
• woda odprowadzana z urządzeń, o których mowa w pkt 1, poddawana jest ciągłej ekspozycji promieniowania ultrafioletowego, nie mniejszego niż 30.000 μWs/cm2.

Drogi prowadzące do ww. budynków, powinny być wyposażone w śluzy dezynfekcyjne.

3.19. Reglamentacja działalności - zezwolenia na wprowadzanie gatunków obcych (gatunków uznanych za nierodzime)

Wybierając gatunki ryb do hodowli należy pamiętać, iż hodowanie niektórych gatunków ryb wymaga uzyskania stosownego zezwolenia wydawanego przez ministra właściwego do spraw rybołówstwa. Zezwolenie jest wydawane z uwzględnieniem stanowiska ministra właściwego do spraw środowiska. Zezwolenie, wydaje się na wniosek, w drodze decyzji administracyjnej, na czas określony. Wymagania, jakie powinien spełniać wniosek o wydanie zezwolenia, określa przepis art. 6 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo. Wysokość opłat pobieranych od wydania przedmiotowego zezwolenia zostały określone w art. 3h u.r.ś.

Sprawy reglamentacji działalności gospodarczej reguluj, co do zasady Prawo przedsiębiorców, art. 42 Prawa przedsiębiorców stanowi, że organ zezwalający udziela zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej przedsiębiorcy spełniającemu wymagane prawem warunki uzyskania zezwolenia.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.r.ś. zezwoleń wymagają następujące działania:

1. wprowadzenie ryb gatunku obcego, stanowiącego gatunek obcy w rozumieniu art. 3 pkt 6 Rozporządzenia nr 708/2007 polegające na zarybieniu wód,
2. wprowadzenie w rozumieniu art. 3 pkt 10 rozporządzenia nr 708/2007 ryb gatunku obcego.

Przypadki, w których wprowadzenie gatunku obcego nie wymaga zezwolenia, zostały określone w art. 3 ust. 2 u.r.ś.

Natomiast wykaz gatunków ryb uznanych za nierodzime, dla których nie jest wymagane zezwolenie na wprowadzenie, wykaz gatunków ryb uznanych za rodzime oraz warunki wprowadzania gatunków ryb uznanych za nierodzime, dla których nie jest wymagane zezwolenie na wprowadzenie zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 listopada 2012 r. w sprawie wykazu gatunków ryb uznanych za nierodzime i wykazu gatunków ryb uznanych za rodzime oraz warunków wprowadzania gatunków ryb uznanych za nierodzime, dla których nie jest wymagane zezwolenie na wprowadzenie.

3.20. Zakazy związanie z wprowadzaniem lub przenoszeniem ryb określonego gatunku

Trzeba pamiętać, że obok różnych sankcji związanych ze stosowaniem Prawa wodnego występują też szczególne związane z hodowlą ryb.

Zgodnie z art. 3i u.r.ś. zabrania się:

1. wprowadzania ryb gatunku obcego, na których wprowadzenie jest wymagane zezwolenie, o którym mowa w art. 3 ust. 1 u.r.ś., bez wymaganego zezwolenia albo wbrew warunkom określonym w tym zezwoleniu;
2. wprowadzania ryb z gatunków wymienionych w wykazie określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 3f pkt 1 u.r.ś. niezgodnie z warunkami określonymi w tych przepisach, w przypadkach gdy zezwolenie, o którym mowa w art. 3 ust. 1 u.r.ś., nie jest wymagane;
3. przenoszenia ryb określonych gatunków niezgodnie z warunkami ich przenoszenia określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 3 u.r.ś., jeżeli warunki te zostały określone w tych przepisach.

3.21. Ubezpieczenie działalności

Prowadzenie działalności polegającej na hodowli lub chowie ryb, żab, mięczaków, itp. lub innych organizmów żywych w stawach hodowlanych wiąże się z wieloma ryzykami, jak np. zatrucie ryb, uduszenie ryb, niedobór wody, ucieczkę ryb, kradzież, czy też zmniejszenie populacji ryb przez grasujące zwierzęta, jak np. wydry czy łasice. Zyski takiego przedsięwzięcia jest również przesunięta w czasie i w początkowej fazie wymagają kosztownych inwestycji. Warto zatem rozważyć zawarcie umowy ubezpieczenia, tak aby objąć ochroną ubezpieczeniową zarówno przedsiębiorstwo „rybne”, jako takie od ryzyk w ramach ubezpieczenia OC, jak i hodowane ryby w poszczególnych stadiach chowu i ograniczyć ryzyka związane z tego rodzaju działalnością. Osobną sprawą jest ubezpieczenie kredytów czy leasingów.

3.22. Finansowanie i wsparcie ze środków UE

3.22.1. Finansowanie z urzędów pracy

Przyszły przedsiębiorca planujący założenie własnej działalności gospodarczej może starać się uzyskanie dotacji z urzędu pracy. Warunki uzyskania takiej dotacji to:

• posiadanie statusu osoby bezrobotnej (po zarejestrowaniu w Powiatowym Urzędzie Pracy, jako osoba o takim statusie lub statusu Absolwenta Centrum Integracji Społecznej lub Absolwenta Klubu Integracji Społecznej, o których jest mowa w przepisach Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym odczekanie trzech miesięcy od rejestracji w urzędzie, jako osoby bezrobotnej. Dopiero po tym czasie można złożyć wniosek o dofinansowanie (warto zapoznać się z wewnętrznym regulaminem przyznawania dotacji obowiązującym w danym urzędzie, gdyż niektóre urzędy pracy skracają termin oczekiwania do miesiąca, a inne zwiększają liczbę wymogów),
• bezrobotny starający się o dotacje z urzędu pracy nie może być studentem studiów dziennych. Może studiować zaocznie.
• osoba występująca z wnioskiem o dofinansowanie nie może posiadać na swoim koncie innej działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku (w niektórych urzędach pracy obowiązuje dłuższy okres).

Ważne! Dotacji z urzędu pracy nie przyznaje się osobom, które w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku bez uzasadnienia odmówiły przyjęcia propozycji zatrudnienia, przygotowania zawodowego lub stażu. Osoba starająca się o dofinansowanie z urzędu pracy, w okresie 2 lat liczonych od dnia złożenia wniosku, nie może mieć na swoim koncie przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu. Ponadto warunkiem uzyskania dotacji jest także to, aby bezrobotny składający wniosek o dotację nie otrzymał już wcześniej bezzwrotnych środków publicznych na podjęcie działalności ani nie złożył w tym samym czasie wniosku o dotację w innym urzędzie.

Pamiętać należy, że wysokość dotacji każdorazowo zależy od możliwości finansowych danego urzędu. W praktyce jest to maksymalnie sześciokrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Dofinansowanie, które otrzymasz należy wykorzystać zgodnie ze złożonym wnioskiem i we wskazanym w umowie terminie. W przypadku złamania warunków umowy lub prowadzenia działalności przez okres krótszy niż 12 miesięcy trzeba zwrócić urzędowi pełną kwotę uzyskanej dotacji wraz z odsetkami w terminie 30 dni.

Zdarza się także, że urzędy rozpatrując wniosek o udzielenie dotacji, zwracają uwagę na to, czy przyszły przedsiębiorca dysponuje jakimiś środkami, które chce przeznaczyć na finansowanie planowanej działalności, o czym stanowi m.in. ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

3.22.2. Środki unijne

Obecnie w ramach funduszy europejskich wydatkowane są środki m.in. na rozwój działalności firmy (zakup sprzętu, doposażenia) oraz informatyzację (wprowadzenie e-handlu, portale e-usługowe). Jeśli jesteś zainteresowany uzyskaniem dotacji unijnej na swoją działalność, warto udać się do jednego z punktów informacyjnych, w którym dowiesz się nie tylko o możliwości uzyskania wsparcia finansowego, ale także o dotowanych szkoleniach, konkursach i kursach. Obecnie są dwa możliwe źródła dofinansowania:

• w przypadku osób poniżej 30 lat – dotacjami w Programie Wiedza Edukacja Rozwój (Europejski Fundusz Społeczny, Inicjatywa dla młodych)  http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wyszukiwarka/osoba-fizyczna/#/3764=3099/3756=Osoba%20fizyczna,
• w przypadku osób powyżej 30 lat – dotacjami i pożyczkami w Regionalnych Programach Operacyjnych realizowanych w każdym województwie http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wyszukiwarka/osoba-fizyczna/#/3764=3100/3756=Osoba%20fizyczna

3.22.3. Finansowanie za pomocą leasingu

Poszukując możliwości finansowania przedsiębiorstwa wymagającego na start wkładu finansowego na zakup niezbędnych środków, maszyn sprzętów, można skorzystać z opcji umowy leasingu zawieranej z bankiem.

Umowa leasingu to umowa, na mocy której Finansujący nabywa rzecz (Umowa leasingu określa zbywcę, od którego finansujący nabędzie przedmiot a także warunki na jakich tego dokona), oddaje korzystającemu do używania albo do używania i pobierania z niej pożytków przez oznaczony czas. Korzystający zobowiązuje się natomiast do zapłaty w ustalonych ratach wynagrodzenia pieniężnego (wynagrodzenie stanowi co najmniej wysokość ceny przedmiotu leasingu lub wynagrodzenie z tytułu nabycia przedmiotu przez finansującego).

Firmy leasingowe często stosują Ogólne Warunki Umów (OWU). Są to tzw. klauzule umowne, czyli zbiór postanowień (w formie przepisów) opracowany przez Przedsiębiorcę wychodzącego z ofertą na rynek (tu: Finansującego, Leasingodawcę) „z góry”, w oderwaniu od konkretnej transakcji. Takie standardowe postanowienia po ich zaakceptowaniu przez drugą stronę tworzą równolegle treść konkretnych umów indywidualnych. Przedstawione Ogólne Warunki Umów leasingu pozwolą Ci zapoznać się z typowymi zapisami, stosowaną w nich terminologią i niejednokrotnie skomplikowaną treścią.

Banki w swojej ofercie posiadają opcje leasingowe dla nowych przedsiębiorców zawierające często niskie bądź zerowe oprocentowanie kredytu.

Wykaz aktów prawnych

1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. 2023.221 t.j);.);
2. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. 202022.541 t.j.);
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. z 2007 2007.251.1885);
4. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2022.2647 t.j.);
5. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 2022.2587 t.j.);
6. Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r.– Prawo wodne (Dz. U. 2023.2625 t.j.);
7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości jednostkowych stawek opłaty rocznej za użytkowanie gruntów pokrytych wodami (Dz. U. z 2017 r., poz. 2496);
8. Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. 2021.2351 t.j.);
9. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U 2021.1213 t.j.);
10. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.U.UE.L.2011.88.5 z dnia 2011.04.04);
11. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, (Dz. U. 2022.503 t.j.);
12. Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2022.1029 t.j.);
13. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2019.1863 t.j.);
14. Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (Dz. U. 2022.883 t.j.);
15. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 listopada 2001 r. w sprawie połowu ryb oraz warunków chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie (Dz.U. 2018.2003 t.j.);
16. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie sposobu prowadzenia dokumentacji gospodarki rybackiej (Dz. U. z 2013 r., poz. 326);
17. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 września 2020 r. w sprawie operatu rybackiego (Dz.U 2020.1661);
18. Rozporządzenie Rady (WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo (Dz.U.UW.L.2007.1681.1);
19. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 listopada 2012 r. w sprawie wykazu gatunków ryb uznanych za nierodzime i wykazu gatunków ryb uznanych za rodzime oraz warunków wprowadzania gatunków ryb uznanych za nierodzime, dla których nie jest wymagane zezwolenie na wprowadzenie (Dz.U. z 2012 r., poz. 1355);
20. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2022.690 t.j.).

Stan prawny – 28.02.2023