Jak zostać producentem obuwia?

Poniżej są aspekty prawne, związane z realizacją konkretnego pomysłu na biznes-polegającego na projektowaniu, produkcji i odsprzedaży oryginalnego, spersonalizowanego, tworzonego na specjalne zamówienie obuwia. Porady te możesz także stosować do podobnych działalności, np. produkcji ubrań, skórzanej galanterii czy akcesoriów dla kobiet i mężczyzn!

Przemyśl ten pomysł. W dzisiejszych czasach wiele osób szuka swojego indywidualnego stylu. Starają się, przez swój wizerunek, pokazać „własne ja”.

Jeżeli jesteś osobą z artystyczną duszą i chciałbyś tworzyć, nowoczesne, spersonalizowane pod wymagania Twoich klientów obuwie, przeczytaj poniższe opracowanie.

Dowiesz się, jakie prawa i obowiązki mają przedsiębiorcy zajmujący się tego typu działalnością. Specjalnie dla Ciebie rozważyliśmy wiele przydatnych kwestii prawnych, które pomogą Ci rozpocząć prowadzenie własnego biznesu.

Po przeczytaniu tego opracowania będziesz wiedział między innymi:

• jak założyć swoją firmę,
• jakie wymagania dotyczące produkcji obuwia musisz spełnić,
• jak pozyskać dofinansowanie na otwarcie działalności,
• jak chronić swoje prawa do marki i jej produktów!

Masz pomysł na biznes?

Teraz czas, abyś zastanowił się, jaka forma prowadzenia działalności gospodarczej będzie dla Ciebie najlepsza.

Zapoznaj się z podstawowymi zasadami dotyczącymi poszczególnych form prowadzenia działalności.

Nie wiesz gdzie ich szukać?

Nie martw się. Poniżej znajdziesz potrzebne informacje, dotyczące głównych aspektów prawnych każdej z nich.

Pamiętaj, że podjęcie działalności gospodarczej możliwe jest dopiero po jej zarejestrowaniu, zgodnie z przepisami regulującymi daną formę działalności.

Wszystkie formy prowadzenia działalności gospodarczej zostały szczegółowo przedstawione tutaj:

Jaka forma prawna będzie odpowiednia dla Twojej działalności?

2.1 Jednoosobowa działalność gospodarcza

Najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest jednoosobowa działalność gospodarcza, uregulowana w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny („Kodeks cywilny” lub „k.c.”) oraz ustawie o centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej i punkcie informacji dla przedsiębiorcy z dnia 6 marca 2018 r.

• Jednoosobowa działalność gospodarcza jest odpowiednia przede wszystkim dla małych przedsięwzięć, co nie wyklucza prowadzenia większej działalności w tej formie.
• Jej istotą jest działanie przedsiębiorcy we własnym imieniu i na własny rachunek. Oznacza to, że przedsiębiorca jest jedyną osobą ponoszącą pełną odpowiedzialność związaną z prowadzeniem działalności.
• Ty będziesz wyłącznie uprawniony do podejmowania wszelkich decyzji, dotyczących zarządzania firmą.
• To ty będziesz odpowiedzialny z tytułu wszelkich zobowiązań, związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym zobowiązań finansowych.

Pierwszy krok - wpis do Centralnej Ewidencji i Działalności Gospodarczej („CEIDG”), czyli ewidencji przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Termin „osoba fizyczna” stanowi prawne określenie człowieka od chwili urodzenia do chwili śmierci.

Bezpłatny wniosek do CEIDG

Sposoby złożenia wniosku do CEIDG:

1. Wniosek o wpis można przygotować przez Internet i złożyć go online. Konieczne jest utworzenie i aktywowanie specjalnego konta w systemie informatycznym. Aby skorzystać z tego trybu, musisz posiadać kwalifikowany podpis elektroniczny lub podpis zaufany. Aby złożyć wniosek online, skorzystaj – CEIDG Załóż działalność gospodarczą (https://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG/CEIDG.Public.UI/DecisionAdditionalParameters.aspx?type=1)
2. Wniosek o wpis można przygotować przez Internet i podpisać w wybranym urzędzie gminy. Przygotowany wniosek otrzymuje określony kod, który jest udostępniony osobie wypełniającej wniosek. Kod należy zachować i podać urzędnikowi w gminie. Dzięki temu, urzędnik będzie mógł odnaleźć wypełniony wniosek w systemie, wydrukować go i przedłożyć przedsiębiorcy do podpisu.
3. Nie musisz posiadać kwalifikowanego podpisu elektronicznego ani podpisu zaufanego. Wniosek podpisujesz własnoręcznie w wybranym urzędzie gminy. Pamiętaj, że między złożeniem wniosku online a wizytą w urzędzie gminy, w celu podpisania, nie może upłynąć więcej niż 7 dni.
4. Możesz wydrukować formularz wniosku o wpis w CEIDG i uzupełnić go ręcznie. Taki wniosek możesz złożyć osobiście w urzędzie gminy lub przesłać za pośrednictwem tradycyjnej poczty.

Przedsiębiorco!

Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą, odpowiadasz za jej zobowiązania całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność ta rozciąga się także na Twojego małżonka, jeżeli posiadacie tzw. małżeńską wspólność majątkową.

2.2 Spółka cywilna

Spółka cywilna uregulowana została w Kodeksie cywilnym. W rzeczywistości spółka cywilna jest umową zawartą przez co najmniej dwóch przedsiębiorców.

1. Strony umowy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności poprzez wniesienie wkładów.
2. Umowa spółki cywilnej musi zostać zawarta w formie pisemnej.
3. Spółka cywilna może zostać utworzona przez co najmniej dwie osoby fizyczne bądź dwie osoby prawne.
4. Prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej będzie dla Ciebie odpowiednie, jeżeli będziesz produkował obuwie wspólnie z przyjaciółmi lub znajomymi, a wasza działalność będzie miała raczej kameralny niż komercyjny charakter
5. Tak jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, w formie spółki cywilnej również można prowadzić działalność gospodarczą w większym rozmiarze.
6. Za zobowiązania zaciągnięte w ramach spółki cywilnej odpowiedzialni są wszyscy wspólnicy solidarnie całym swoim majątkiem.
7. Wkład wspólnika spółki cywilnej może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. W przypadku, gdy wkładem ma być nieruchomość, to umowa spółki cywilnej będzie wymagać formy aktu notarialnego.
8. Pomimo braku podmiotowości prawnej, spółka cywilna posiada NIP i REGON oraz może być płatnikiem podatku VAT. Przy czym płatnikami podatku dochodowego w spółce są poszczególni jej wspólnicy.

Podsumowanie

• W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej należy pamiętać, że spółka prawa cywilnego jest jedynie umową, zatem nie może być podmiotem praw i obowiązków.
• Wpisowi do rejestru przedsiębiorców (CEIDG lub Krajowego Rejestru Sądowego – „KRS”) podlegają poszczególnymi wspólnicy (strony umowy) spółki cywilnej. Wpisu do CEIDG dokonuje się na zasadach omówionych powyżej.
• Osoby prawne oraz tzw. ułomne osoby prawne również mogą zawiązać spółkę cywilną. W takim przypadku – jeżeli któryś ze wspólników jest na przykład spółką prawa handlowego – prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

2.3 Spółka prawa handlowego

Istotą spółki jest zrzeszenie osób lub kapitału w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Spółki prawa handlowego uregulowane zostały w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych („Kodeks spółek handlowych”, „k.s.h.”). Podstawowy podział spółek handlowych - spółki osobowe i spółki kapitałowe.

Prowadzenie działalności w formie spółki handlowej będzie dla Ciebie odpowiednie, jeżeli wiesz, że Twoja działalność wkrótce nabierze znacznych rozmiarów.

Spółka osobowa

• Spółka osobowa będzie dla Ciebie lepszym wyborem, jeżeli ściśle współpracujesz ze współpomysłodawcą biznesu i razem chcecie go rozwijać.
• Spółki osobowe zrzeszają wspólników w celu wykonywania działalności gospodarczej, której podstawą jest praca wykonywana przez wspólników osobiście.
• Odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą solidarnie: spółka i wspólnicy całym swoim majątkiem.
• Spółkami osobowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa oraz spółka komandytowo-akcyjna.

Spółka partnerska zastrzeżona została dla osób wykonujących określone zawody, do których nie zaliczają się związane z produkcją obuwia. Jeżeli chcesz prowadzić działalność gospodarczą w formie spółki osobowej, a Twój biznes polega produkcji i odsprzedaży spersonalizowanego obuwia, pozostaje Ci do wyboru spółka jawna, komandytowa lub komandytowo-akcyjna.

Spółka kapitałowa

• Spółkę kapitałową powinieneś wybrać, jeżeli masz pomysł, który ma potencjał, lecz nie dysponujesz środkami pieniężnymi niezbędnymi do jego realizacji. Spółki kapitałowe to spółki zrzeszające kapitał.
• W spółkach kapitałowych brak jest więzi osobistej pomiędzy działalnością prowadzoną przez spółkę a wspólnikami. Konsekwencją tego jest zasada nieponoszenia przez wspólników spółek kapitałowych odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec osób trzecich.
• Spółkami kapitałowymi są: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna i prosta spółka akcyjna.
• Właściwym rejestrem przedsiębiorców dla spółek prawa handlowego jest Krajowy Rejestr Sądowy, uregulowany w ustawie z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym („ustawa o KRS”). Krajowy Rejestr Sądowy jest prowadzony przez sądy rejonowe. Wniosek o wpis powinien zostać złożony do sądu rejonowego, właściwego ze względu na siedzibę spółki. Zasady postępowania o dokonanie wpisu znajdują się w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego („k.p.c.”).
• Wpis do KRS dokonuje się na wniosek uprawnionego podmiotu, zgodnie z zasadami reprezentacji wskazanymi w Kodeksie spółek handlowych lub w umowie spółki. Wniosek o wpis do KRS podlega obligatoryjnej opłacie w wysokości 500 zł oraz opłacie za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w wysokości 100 zł.

Uwaga! Zaktualizuj swoją wiedzę! Od 1 marca 2020 r. zmieniła się procedura zgłaszania wniosków do KRS

• Od 1 marca 2020 r. wnioski dotyczące podmiotu podlegającego wpisowi do rejestru przedsiębiorców składa się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Zasada dotyczy wszelkich wniosków związanych z Twoją spółką, a nie tylko samego wniosku o wpis do rejestru. Nie istnieją żadne wyjątki w tym zakresie.
• Pamiętaj, że wniosek wniesiony za pośrednictwem systemu teleinformatycznego musisz opatrzeć kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. To samo dotyczy załączników składanych wraz z wnioskiem (o wpis lub innym).
• Do wniosku musisz załączyć dokumenty, wymagane przez przepisy Kodeksu spółek handlowych. Gdy dokumenty zostały sporządzone w postaci papierowej, wraz z wnioskiem, musisz dodatkowo złożyć:
  - odpisy elektronicznie poświadczone przez notariusza albo występującego w sprawie pełnomocnika, będącego adwokatem lub radcą prawnym lub
  - elektroniczne kopie tych dokumentów.
• Możesz złożyć elektroniczne kopie dokumentów. Wówczas, w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku, musisz przesłać do sądu rejestrowego oryginał składanego dokumentu lub jego odpis czy też poświadczony urzędowo wyciąg.

3.1 Źródła finansowania działalności

Kosztorys - bez tego ani rusz!

Co obejmuje kosztorys?
Są to m.in. koszty:
- prowadzenia sklepu online,
- prowadzenia sklepu stacjonarnego,
- maszyny do produkcji,,
- usług,
- metod wykonywania pracy,
- liczby modeli obuwia.

Szerzej możesz o tym przeczytać w historii, dla której stworzone zostało niniejsze opracowanie prawne. Jeżeli na początku Twoje koszty będą przewyższały Twoje możliwości finansowe - nie poddawaj, nie rezygnuj ze swoich marzeń!

Poniżej są przedstawione możliwe formy wsparcia finansowego. Możesz z nich skorzystać, by zdobyć środki na rozpoczęcie działalności i realizację swoich marzeń!

3.1.1 Dotacje z urzędu pracy

Dotacje z urzędu pracy

• Możesz ubiegać się o bezzwrotną dotację z urzędu pracy, jeżeli:
  - posiadasz status osoby bezrobotnej,
  - nie jesteś studentem studiów dziennych oraz
  - w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku o otrzymanie dotacji nie prowadziłeś działalności gospodarczej, a obecnie prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą.
• Urząd pracy może odmówić Ci przyznania dotacji, jeżeli:
  - w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku, bez uzasadnienia, odmówiłeś przyjęcia propozycji zatrudnienia, przygotowania zawodowego lub stażu,
  - w ciągu dwóch lat przed złożeniem wniosku popełniłeś przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu.
• Wniosek o udzielenie dotacji z urzędu pracy może być uwzględniony tylko raz i wyłącznie przez jeden urząd.
• Wysokość dotacji różni się w zależności od urzędu pracy.
• W każdym przypadku dotacja nie może wynosić więcej niż równowartość sześciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
• Jeżeli urząd pracy uwzględni wniosek - zawierana jest umowa.
• Środki finansowe pochodzące z dofinansowania muszą zostać wykorzystane zgodnie ze złożonym wnioskiem i umową.
  Będziesz zobowiązany do zwrotu urzędowi pełnej kwoty udzielonej dotacji, jeżeli:
  - wykorzystasz pieniądze niezgodnie z celem i terminem, określonym w umowie,
  - będziesz prowadzić swoją działalność gospodarczą krócej niż 12 miesięcy.

Informacje na temat aktualnie prowadzonych naborów do poszczególnych programów, w ramach których możesz otrzymać dotację na założenie działalności gospodarczej, dostępne są na stronach urzędów pracy.

3.1.2 Środki unijne

• Fundusze unijne stanowią potencjalne źródło finansowania mikro, małych oraz średnich firm. Ich celem jest poprawienie konkurencyjności mniejszych tych firm.
• Warto skorzystać ze środków unijnych jak najszybciej!
• Z informacji podawanych przez Ministerstwo Finansów wynika, że w przeciągu następnych kilku lat dotacje mają być zastępowane kredytami, poręczeniami i pożyczkami udzielanymi, na preferencyjnych warunkach, przez pośredników finansowych, takich jak banki lub fundusze pożyczkowe i poręczeniowe.
• Jeżeli jesteś zainteresowany pozyskaniem środków finansowych z Unii Europejskiej, udaj się do Centralnego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich w Warszawie lub Głównego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich w poszczególnych miastach wojewódzkich („Punkt Informacyjny”). Tam uzyskasz szczegółowe informacje dotyczące możliwości pozyskania dotacji na daną działalność.
  Dowiesz się:
  - jakie programy unijne są aktualnie realizowane,
  - jakie musisz spełniać kryteria,
  - do kiedy trwa nabór wniosków do danego programu.
  Konsultacje są bezpłatne. Punkty Informacyjne udzielają także informacji przez telefon.
• Informacje na temat aktualnych programów pomocowych możesz uzyskać także w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości („PARP”).

W jej ramach funkcjonuje specjalna infolinia obsługiwana przez ekspertów udzielających informacji na temat obsługiwanych przez PARP programów.

W ramach PARP uruchomione zostały programy operacyjne:

• „Inteligentny Rozwój”

Program kierowany przede wszystkim do małych i średnich przedsiębiorców. W jego ofercie znajdziesz projekty mające na celu przyczynienie się do rozwoju realizujących je podmiotów, np. poprzez ekspansję na nowe rynki lub ulepszenie oferowanych produktów

• „Wiedza Edukacja Rozwój”

Program również jest adresowany do małych i średnich przedsiębiorców. Projekty w ramach tego programu mają m.in. przyczynić się do aktywizacji zawodowej ludzi młodych – do 30 roku życia. Na ten cel została przeznaczona kwota 2 035 mln euro.

• „Polska Wschodnia”

W ramach tego programu są oferowane ciekawe projekty dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz przedsiębiorstw typu start-up. Program jest realizowany na terenie województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego.

Warto śledzić terminy naboru wniosków do poszczególnych projektów korzystając z harmonogramu zamieszczonego na oficjalnej stronie internetowej PARP.  (https://www.parp.gov.pl/harmonogram-naborow?sort=end&display=round)

Szczegółowe wymogi, jakie musi spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie środków z PARP w ramach wskazanych programów znajdziesz tutaj:

Jak wybrać źródła i otrzyma dofinansowanie na otwarcie działalności gospodarczej – krok po kroku. 
 

Poprawne przygotowanie wniosku jest czasochłonne, dlatego warto udać się po pomoc do profesjonalisty.

3.1.3 Anioł biznesu

Kim jest anioł biznesu?

To prywatny inwestor, który wspiera innych przedsiębiorców i inwestuje własny kapitał w rozwój ich działalności. Anioły biznesu najczęściej działają w sektorze start-upów. W zamian za partycypację w kosztach przedsięwzięcia, anioł biznesu oczekuje niewielkich udziałów i zysków - odpowiadającym tym udziałom.

Co jest największą zaletą tej formy finansowania?

• Niemal natychmiast możesz uzyskać niezbędne środki pieniężne.
• Nie ma obowiązku spłaty odsetek od kwoty pożyczki - jak w przypadku kredytu bankowego. Z pomocy aniołów biznesu korzystały na początku takie firmy jak Apple czy Starbucks.

Jak pozyskać anioła biznesu?

• Trzeba zwrócić się do instytucji zrzeszającej osoby chętne do inwestowania w perspektywiczne projekty. W Polsce jedną z najstarszych i najpopularniejszych instytucji tego typu jest PolBAN Business Angel Club z siedzibą w Bydgoszczy i biurem w Warszawie.
• Najpierw warto rozpoznać, czy na lokalnym rynku nie ma podmiotu, który chciałaby wesprzeć Twój biznes. Firmy często chętnie wspierają lokalne przedsięwzięcia, inwestycje lub osoby pochodzące z ich regionu.

3.1.4 Kredyt bankowy

Jeżeli nie masz możliwości skorzystania z wyżej wskazanych źródeł finansowania, możesz rozważyć zawarcie z bankiem umowy kredytu.

Kredyt bankowy to wygodne rozwiązanie dla przedsiębiorcy. Umożliwia sfinansowanie wszelkich inwestycji.

Co musisz zrobić, aby uzyskać kredyt bankowy? Co musisz wiedzieć?

• Powinieneś skonsultować się z doświadczonym doradcą.
• Twój pomysł na biznes będzie podlegać indywidualnej ocenie banku. Bank sprawdzi również Twoją zdolność kredytową i otrzymasz propozycję warunków kredytu.
• Porównaj oferty różnych banków. Możesz zaoszczędzić część pieniędzy, które przeznaczyłbyś na spłatę odsetek w przypadku zawarcia umowy kredytu z pierwszym bankiem. Pamiętaj, że każdy pracownik banku, przedstawiający warunki kredytu będzie podkreślał konkurencyjność jego oferty na rynku.
• Istotna jest kwestia waluty kredytu. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie uzyskanie i spłata kredytu w walucie, w której zarabiasz. Bank może zaoferować Ci atrakcyjny kredyt w walucie obcej. Pamiętaj o ryzyku zmian kursów walutowych, którego wyeliminować się nie da.
• Dla pełniejszej oceny sytuacji poproś pracownika banku o przedstawienie symulacji spłat rat kredytu oraz o udzielenie dokładnych informacji na temat sposobu ustalania przez bank kursu waluty, po której będzie przeliczał wysokość raty w walucie obcej na polską. Zapytaj, czy umowa kredytu obejmuje kredyt walutowy, czy złotówkowy.
• Dokładnie przeczytaj umowę oraz załączone do niej dokumenty. Sprawdź, czy treść umowy zgadza się z informacjami udzielonymi przez pracownika banku.
• Jeżeli planujesz pozyskanie kredytu bankowego, pamiętać, by wszcząć procedurę odpowiednio wcześniej. Proces udzielania kredytu jest długotrwały.

Pamiętaj, że spłata kredytu bankowego będzie dla Ciebie stałym obciążeniem. Może okazać się to problematyczne, jeżeli Twoja działalność nie będzie przynosić zysków, co może zdarzyć się zwłaszcza na początku jej prowadzenia.

3.2 Najem lokalu

Obuwie możesz produkować i sprzedawać w sklepie stacjonarnym bądź online.

Sprzedaży online spowoduje, że koszty miesięcznego utrzymania Twojego przedsiębiorstwa będą znacznie niższe.

Podejrzewamy (i trzymamy za to kciuki!), że jeżeli zdecydujesz się na sklep online - to on szybko stanie się hitem, a Twoich klientów będzie przybywać z miesiąca na miesiąc. W związku z tym, prędzej czy później, będziesz musiał wynająć lokal, w którym będziesz produkował i magazynował swoje towary.

Jeżeli jesteś właścicielem odpowiedniego lokalu, kolejny krok w stronę rozpoczęcia prowadzenia własnego biznesu masz już za sobą.

Wiemy, że przeważająca część czytelników dopiero zamierza przeglądać dostępne na rynku oferty, by wybrać najdogodniejszą lokalizację.

Przypominamy, że oprócz lokalizacji oraz wyglądu lokalu ważne jest również odpowiednie skonstruowanie umowy najmu.

Umowa najmu lokali została uregulowana w Kodeksie cywilnym. Przepisy te stosuje się również do umów o najem powierzchni użytkowej w galerii handlowej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2006 r., sygn. akt V CSK 230/06).

• Mocą umowy najmu lokalu, wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
• Wynajmującym będzie osoba uprawniona do lokalu. Najczęściej uprawnionym do lokalu jest właściciel.

Podnajem

Może się zdarzyć, że najem zaoferuje Ci osoba, która sama również lokal wynajmuje (podnajem). Zawieranie takich umów jest ryzykowne z dwóch względów:

1. Osoba, która oferuje podnajem musi dysponować zgodą właściciela lokalu.
2. Taka umowa ulega rozwiązaniu najpóźniej z chwilą zakończenia pierwotnego stosunku najmu. Może zatem dojść do sytuacji, w której Twoja umowa zostanie rozwiązana w najmniej odpowiednim dla Ciebie momencie. Tego nie jesteś w stanie przewidzieć. Planując rozpoczęcie działalności, warto na samym początku zadbać o jej stabilny rozwój.

Jeżeli wynajmującym będzie osoba prawna (np. spółka) sprawdź, czy osoba, która deklaruje podpisanie z Tobą umowy najmu jest do tego uprawniona. Możesz to zrobić w Krajowym Rejestrze Sądowym dostępnym online pod adresem www:

https://ekrs.ms.gov.pl/web/wyszukiwarka-krs/strona-glowna/index.html

Jest to bardzo ważne. W przypadku ewentualnego konfliktu, będziesz mógł dochodzić swoich praw od spółki tylko wtedy, gdy umowę podpisała osoba uprawniona do reprezentacji. Jeżeli umowę podpisał ktoś inny, roszczenia będziesz mógł kierować jedynie do osoby wskazanej w umowie.

Ważne!

• Zadbaj, aby w umowie został określony dokładnie przedmiot najmu oraz wysokość czynszu i opłat eksploatacyjnych, którymi będziesz obciążony. Dla uniknięcia ewentualnych sporów, warto od razu ustalić, czy kwoty wskazane w umowie są kwotami netto czy brutto oraz w jakiej walucie będą płacone.
• Koniecznie wprowadź do umowy zasady podwyższenia czynszu. Jeżeli umowa nie będzie zawierać postanowień w tym zakresie, wynajmujący lokal będzie mógł podwyższyć czynsz o dowolną kwotę, wypowiadając dotychczasową wysokość czynszu na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego. Optymalnym rozwiązaniem jest wprowadzenie do umowy postanowienia, że wysokość czynszu może być przez wynajmującego waloryzowana raz w roku o wskaźnik inflacji.
• Istotną kwestią jest określenie zasad wypowiedzenia umowy. W przypadku braku postanowień umownych w tym zakresie:
  - Jeżeli czas trwania umowy najmu jest oznaczony, najem może zostać wypowiedziany w przypadkach wskazanych w umowie.
  - Jeżeli umowa zawarta jest na czas nieoznaczony, a czynsz jest płatny miesięcznie, najem można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego.

Zastanów się, czy terminy są dla Ciebie odpowiednie. Jeżeli nie, zaproponuj własne okresy wypowiedzenia.

Warto dowiedzieć się więcej na temat najmu lokalu tutaj:

Wynajem lokalu użytkowego na prowadzenie działalności gospodarczej 

3.3 Jak zatrudniać pracowników?

Jeżeli Twój biznes będzie się rozwijał, będziesz chciał stworzyć elitarny zespół, który wraz z Tobą będzie spełniał marzenia Twoich klientów. W jego skład wchodzić mogą, np. szewc, projektant, osoba odpowiedzialna za przygotowanie paczek, sprzedawcy, księgowa i wiele innych!

W jaki sposób możesz zatrudnić swoich współpracowników i z czym jest to związane? Te informacje znajdziesz poniżej.

Najpopularniejszym sposobem jest zawarcie umowy o pracę. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Podstawowe elementy umowy o pracę, dotyczą określenia:

- przedmiotu, tj. rodzaju pracy,
- miejsca wykonywania pracy,
- wysokości wynagrodzenia pracownika,
- wymiaru czasu pracy oraz terminu jej rozpoczęcia.

• W praktyce oznacza to, że konkretna osoba, z którą zawrzesz umowę o pracę będzie zobowiązana do osobistego świadczenia pracy na Twoją rzecz i w Twoim imieniu, a zatem na Twoje ryzyko.
• Za działania pracownika odpowiadać będziesz Ty – jako pracodawca.
• Pracownik będzie wykonywał pracę w dni wskazane w umowie, np. w dni robocze lub w dni ustalane w comiesięcznym harmonogramie.
• Wykonywanie pracy przez pracownika ma polegać na starannym działaniu, wykonywanym pod kierownictwem pracodawcy. Warto więc sprecyzować w umowie oczekiwania wobec pracownika, tak aby dla obu stron umowy było jasne, co należy do jego obowiązków.
• Wbrew niektórym praktykom na rynku, umowa o pracę nie dotyczy wszelkiej pracy, lecz pracy określonej co do rodzaju - pracy o charakterze powtarzalnym.
• Pracownik nie powinien wykonywać każdej pracy, jaką mu zlecisz, lecz tylko tę wynikającą z umowy. Pamiętaj, by zlecać swoim pracownikom wyłącznie pracę, której zakres umieszony został w podpisanej przez obie strony umowie o pracę.
• Do Twoich obowiązków będzie należała wypłata wynagrodzenia.
• Umowę o pracę możesz zawrzeć na okres próbny albo od razu na czas określony lub na czas nieokreślony. Proponujemy, aby pierwsza umowa była umową na okres próbny. Wynosi on maksymalnie 3 miesiące i służy sprawdzeniu kompetencji pracownika.

Pamiętaj!

Umowa o pracę musi być zawarta w formie pisemnej najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. W przeciwnym razie narazisz się na karę grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł. Byłoby to dla Ciebie dotkliwe tym bardziej, że dopiero zaczynasz prowadzić działalność, więc prawdopodobnie nie dysponujesz zbyt dużym budżetem.

Taka sama kara grozi Ci, jeżeli pomimo spełnienia wszystkich wyżej wskazanych cech, zawierasz z osobą trzecią umowę cywilnoprawną, np. umowę zlecenie lub umowę o świadczenie usług.

W Twoim przypadku w zależności, czy osoba z którą chcesz zawrzeć umowę prowadzi swoją indywidualną działalność gospodarczą, czy nie - może to być umowa zlecenia, umowa o dzieło bądź umowa o świadczenie usług.

Przepisy o umowie zlecenie są określone w Kodeksie cywilnym.

• Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (odpowiednik pracownika) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej na rzecz dającego zlecenie (odpowiednik pracodawcy – Ty).
• Umowa zlecenie nie musi zostać zawarta w formie pisemnej, a wynagrodzenie nie ma charakteru obligatoryjnego. Jeżeli postanowienia zawartej umowy nie stanowią inaczej i nic innego nie wynika z okoliczności, przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) jest uprawniony do otrzymania wynagrodzenia w wysokości odpowiadającej wykonanej przez niego pracy.
• Tak jak w przypadku umowy o pracę, zleceniobiorca jest zobowiązany jedynie do starannego działania. Odmiennie niż pracownik, zleceniobiorca nie musi się stosować do wskazówek dającego zlecenie.

Zobacz również:

- Umowa o pracę 

- Umowa zlecenia 

- Umowa o  dzieło 

3.4 Nazwa i logo Twoich produktów

Twoja nazwa i logo są bardzo ważne!

Twoi klienci powinni ją kojarzyć z produktami, z których są zadowoleni. To właśnie nazwa i logo będzie pojawiała się w rekomendacjach pomiędzy znajomymi. To ona będzie przyprowadzała do Ciebie nowych klientów!

Nazwa i logo Twojej firmy oraz Twojego produktu zależą wyłącznie od Ciebie. Nie musisz jej rejestrować, zastanów się jednak, czy tego nie zrobić ze względów opisanych poniżej.

Jeżeli będziesz dysponować ciekawym logo, Twoi potencjalni klienci będą łatwo odróżniać Twoje produkty od innych. Widząc osoby w obuwiu, które zostało wyprodukowane przez Ciebie i oznaczone Twoim logo - będą je kojarzyć z Tobą. Nazwa i logo ma zatem służyć identyfikacji Twoich produktów lub usług z Tobą. W ten sposób buduje się markę.

Jeżeli, dodatkowo, używane przez siebie logo zarejestrujesz, unikniesz sytuacji, w której ktoś inny „ukradnie” Twój pomysł. Nie będzie też sytuacji, że potencjalni użytkownicy Twojego obuwia nie będą w stanie odróżnić Twojego produktu, oznaczonego Twoim logo - od logo podobnego do Twojego.

Znak towarowy jako taki nie podlega rejestracji, jednak możliwe jest udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy.

Najpopularniejszymi znakami towarowymi są znaki słowne, czyli nazwy lub słowno-graficzne, czyli logo. Zgodnie z ustawą z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej, znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony, w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk.

Jeżeli masz niestandardowe pomysły, warto rozważyć rejestrację prawa ochronnego na znak towarowy.

• Skutkiem rejestracji jest możliwość posługiwania się logo w obrocie oraz nabycie praw ochronnych, związanych z używanym przez Ciebie znakiem.
• Zarejestrowanie znaku towarowego, np. logo oznacza, że żaden inny przedsiębiorca nie będzie mógł używać tego samego lub podobnego do Twojego znaku towarowego.
• W przypadku, gdy podmiot trzeci naruszy ten zakaz - będzie Ci przysługiwało:
  - roszczenie o zaniechanie naruszeń,
  - roszczenie o naprawienie szkody,
  - roszczenie o wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści.
• Znak towarowy może występować również w innych postaciach. Zatem, jeżeli masz niestandardowe pomysły, rozważ rejestrację prawa ochronnego w tym zakresie.

Szerzej na ten temat rejestracji w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej przeczytasz tutaj:

Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część A) 

3.5 Strona internetowa przedsiębiorstwa/ sklep online

To od Ciebie zależy, czy zdecydujesz się na prowadzenie sprzedaży stacjonarnej, czy swoją przygodę jako przedsiębiorca rozpoczniesz poprzez sprzedaż internetową.

Ważne jest, aby Twoi klienci mogli odnaleźć Cię w Internecie, by mogli zapoznać się z Twoją ofertą i produktami!

Pierwszy krok w stronę rozwoju Twojej działalności to zakup właściwej domeny oraz serwera. Możesz zawrzeć umowę zlecenia z informatykiem, który zrobi to sprawnie i szybko. Wzór umowy zlecenia możesz pobrać tu:

Umowa zlecenia 
 

Pamiętaj, że Twoja strona internetowa/sklep internetowy powinny być Twoją wizytówką - jest to fantastyczne źródło reklamy!

3.5.1 Domena

Koszty rejestracji domeny są niewielkie (domenę odnawiamy co roku). Poniżej zamieszczamy krótką instrukcję stworzenia domeny.

• Musisz utworzyć konto u jednego z tzw. rejestratorów domen. Przykładowe firmy to: nazwa.pl, home.pl, active24.pl lub domeny.pl. Podajesz tu online wszystkie dane (firmowe lub osobiste) i szukasz domeny. Te stanowiące odzwierciedlenie popularnych słów, np. kredyty.pl są – oczywiście – od dawna zajęte. Niech to będzie wyzwanie dla Twojej kreatywności!
• Funkcję administratora prowadzącego rejestr krajowej domeny internetowej, tj. domeny z końcówką.pl, pełni Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK) Państwowy Instytut Badawczy.
• W praktyce, domeny są rejestrowane przez firmy partnerskie NASK. Spośród ich ofert, możesz wybrać tę najbardziej konkurencyjną cenowo.
• Sprawdź, czy adres Twojego portalu, czyli wybrany przez Ciebie ciąg wyrazów, nie jest już wykorzystywany przez kogoś innego. W tym celu skorzystaj z przeglądarki domen: https://www.dns.pl/.
• Zapoznaj się z regulaminem, określającym warunki świadczenia usług przez NASK w zakresie utrzymywania nazw w domenie.pl. Znajdziesz go na stronie https://www.dns.pl/regulamin.html

Wszelkie prawa i obowiązki związane z użytkowaniem przez Ciebie domeny.pl będą opierały się na umowie zawartej pomiędzy Tobą a NASK (lub akredytowanym partnerem).

Pamiętaj:

• Prawo do domeny nie jest prawem własności.
• Masz status abonenta domeny, a nie jej właściciela.
• Niezależnie od tego, Twoje logo (o ile je wcześniej zgłosiłeś w Urzędzie Patentowym) będzie objęte prawem ochrony do znaku towarowego.

3.5.2 Serwer

Większość firm oferujących rejestrację domeny, proponuje również usługi serwerowe. Utrzymywaniem serwerów zajmują się firmy hostingowe. Miejsce na serwerze można wykupić od jednego dostawcy – właśnie jako „usługi hostingowe”. Przed wyborem firmy, przeczytaj opinie innych internautów. Tworzenie strony internetowej to także wybór języka programowania oraz szaty graficznej dla Twojego portalu. Możesz skorzystać z pomocy programisty i/lub grafika - freelancera, który za ustaloną kwotę podejmie się tego zadania.

3.5.3 Pozycjonowanie strony internetowej

Jeżeli posiadasz stronę internetową - ważne, by wyświetlała się odpowiednim odbiorcom, tj. poszukującym oryginalnego, spersonalizowanego obowia.

• Musisz sprawić, by Twoja strona internetowa była właściwie pozycjonowana, tzn. odwiedzana, przez jak największą liczbę odwiedzających.
• Twoja strona internetowa będzie wyświetlała się tym częściej, im częściej będzie pojawiała się w Internecie.

Aby wypozycjonować swoją stronę, możesz udać się do specjalisty bądź sam próbować zwiększyć jej pozycjonowanie „domowymi sposobami”.

Najpopularniejsze „domowe sposoby”:

• Katalogowanie strony internetowych – możesz samodzielnie, dodawać swoją stronę do jak największej liczby katalogów stron WWW.
• Wypowiadanie się na forach internetowych (w szczególności w tematyce związanej z modą, obuwiem itp.). Pamiętaj, by Twoje wypowiedzi miały charakter merytoryczny, a nie stanowiły jedynie reklamy - takie zachowanie może być negatywnie odebrane przez użytkowników serwisów.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej przeczytaj następujące porady:

 Regulamin bloga

 Jak prowadzić sprzedaż za pomocą serwisów społecznościowych

3.5.4 Sklep internetowy

Masz już stronę internetową?

Masz miejsce, gdzie klienci mogą poznać Twoje pomysły i znaleźć wśród nich „coś dla siebie”? To rozważ sprzedaż online. Jeżeli chcesz zająć się szyciem/produkcją np. dedykowanych butów czy strojów, to stworzenie lookbook’a pozwoli Ci na przedstawienie swoich projektów, pomysłów w sposób przejrzysty, przyjemny dla oka oraz właściwie reklamujący oferowane usługi i Twoją firmę.

3.5.5 Forma opodatkowania sklepu internetowego.

• Jeżeli prowadzisz sklep internetowy jako osoba fizyczna lub spółka osobowa, możesz wybrać następujące formy opodatkowania: ryczałt, zasady ogólne według skali podatkowej lub podatek liniowy.
• Działalność usługowa w zakresie handlu jest objęta ryczałtem w wysokości 3%. W przypadku sklepu internetowego to może być bardzo opłacalne - taki podatek jest niski. Jednak korzystając z ryczałtu, nie ma możliwości rozliczania kosztów.

3.5.6 Konto firmowe dla sklepu internetowego

Jeżeli będziesz zakładał sklep internetowy, musisz wcześniej przejść przez procedurę otwarcia rachunku bankowego online.

Przepisy prawa nie nakazują, aby przedsiębiorca posiadał odrębny rachunek bankowy dla środków uzyskiwanych/wydatkowanych w ramach swojej działalności. Możesz więc korzystać z subkonta utworzonego przy Twoim rachunku prywatnym.

Istotne jest, żeby właścicielem konta w banku był wyłącznie przedsiębiorca (małżonkowie o ile prowadzą wspólnie przedsiębiorstwo). W przypadku sklepu internetowego, zdecydowana większość płatności dokonywana jest za pomocą przelewów. Dlatego warto zdecydować się na założenie oddzielnego „rachunku firmowego”.

3.5.7 Regulamin sklepu internetowego

Jeżeli chcesz sprzedawać online, to wcześniej przygotuj właściwy regulamin Twojego sklepu internetowego.

Regulamin to zbiór norm i zasad, które są ujęte w jednym dokumencie. Wskazują, w jaki sposób można kupić Twoje produkty.

W regulaminie powinieneś zamieścić także informacje dotyczące:
- możliwych i akceptowanych przez Ciebie form płatności,
- czasu oczekiwania na realizację zamówienia itp.

Regulamin musi spełniać standardy ogólnych warunków umów i świadczenia usług drogą elektroniczną.

3.6 Dane osobowe, które będziesz przetwarzać

Prowadząc sklep internetowy, będziesz gromadził i przetwarzał dane osobowe Twoich klientów. Powinieneś dokładnie poznać regulacje prawne, związane z ochroną danych osobowych, zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) („Rozporządzenie”).

• Na mocy Rozporządzenia, przetwarzanie danych osobowych jest zgodne z prawem, m.in. wtedy, gdy jest ono niezbędne do wykonania umowy lub zawarcia umowy. Takim przypadkiem jest sprzedaż na odległość (sprzedaż online).
• Zasadą jest wyrażenie jednoznacznej zgody na przetwarzanie danych osobowych. W regulaminie Twojego sklepu internetowego powinno znaleźć się odpowiednie postanowienie w tym zakresie. Powinno być skonstruowane w taki sposób, aby nie powstały wątpliwości, że kupujący wyraził zgodę dobrowolnie, świadomie i jednoznacznie.
• Pamiętaj, że nie ma możliwości wyrażenia zgody zbiorczej na wszystkie cele przetwarzania. W regulaminie, do każdego celu powinno się znaleźć odpowiednie postanowienie o wyrażeniu zgody.
• Odrębna zgoda klienta będzie również potrzebna, jeżeli planujesz profilowanie klientów. Jest to dowolna forma zautomatyzowanego przetwarzania danych osobowych. Polega na wykorzystaniu danych osobowych do oceny niektórych czynników osobowych osoby fizycznej, w szczególności :
  - analizy lub prognozy aspektów dotyczących efektów pracy,
  - jej sytuacji ekonomicznej,
  - zdrowia,
  - osobistych preferencji,
  - zainteresowań,
  - wiarygodności,
  - zachowania,
  - lokalizacji lub przemieszczania się.

Ponadto regulamin sprzedaży online powinien zawierać postanowienia, dotyczące:

• danych, jakie będziesz zbierać i zapisywać;
• sposobu i celu przetwarzania zbieranych przez Ciebie danych;
• prawa do bycia zapomnianym, tj. sposobu w jaki użytkownik może edytować lub usunąć swoje dane osobowe z Twojej bazy;
• organu, do jakiego konsument może zgłosić naruszenie związane z procesem przetwarzania danych;
• Twojego zobowiązania, że dane osobowe użytkownika nie zostaną wydane podmiotom trzecim;
• prawa użytkowania do żądania od Ciebie zaprzestania przetwarzania jego danych osobowych;
• możliwości wniesienia skargi przez konsumenta do właściwego organu.

Twój dodatkowy obowiązek!

W ciągu 72 godzin od wykrycia naruszenia, masz obowiązek poinformowania właściwy organ nadzoru o przypadkach naruszeń przepisów o ochronie danych osobowych, które mogą skutkować zagrożeniem praw i swobód osób, których dane zostały naruszone.

Masz obowiązek bezzwłocznie poinformować o tym fakcie użytkownika, którego dane wyciekły.

Więcej informacji na temat zasad przetwarzania i udostępniania danych osobowych:

 Zasady przetwarzania i udostępniania danych osobowych, tworzenie zbiorów

Przykładowy regulamin, dotyczący procedury bezpieczeństwa i ochrony informacji:

 Procedura/Regulamin w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji 

Ponadto!

• Regulamin sklepu internetowego powinien być skonstruowany w oparciu o obowiązujące przepisy prawne. Powinien omawiać wszelkie istotne dla kupującego zagadnienia.
• Musi być skonstruowany w sposób jasny i czytelny; nie może budzić żadnych wątpliwości.
• Pamiętaj, że przepisy chronią konsumenta jako podmiot nieprofesjonalny - nie powinieneś w żaden sposób wykorzystywać niewiedzy swoich klientów!
• Regulamin nie może zawierać żadnych klauzul niedozwolonych.
• Są to takie postanowienia umowy (regulaminu), które kształtują prawa konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszając ich interesy. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi rejestr klauzul niedozwolonych. Możesz sprawdzić, czy dane postanowienie zostało uznane za klauzulę niedozwoloną. Rejestr klauzul niedozwolonych jest dostępny bezpłatnie online na stronie UOKIK:
• https://www.rejestr.uokik.gov.pl/
• Rejestr klauzul niedozwolonych ma jedynie charakter pomocniczy. Fakt, że dane postanowienie nie zostało w nim uwzględnione nie oznacza, że w realiach konkretnego stanu faktycznego nie zostanie za takie uznane.
• Twój regulamin powinien zostać nieodpłatnie udostępniony Twoim klientom przed zawarciem umowy sprzedaży.

Przykładowy regulamin sprzedaży możesz bezpłatnie pobrać z serwisu mikroPorady.pl. 

3.7 Akty prawne

1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2021 r162 t.j.);
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 2022.1360 t.j.);
3. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej i punkcie informacji dla przedsiębiorcy (Dz.U. 2022.541 t.j.);
4. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2022.1467 t.j.);
5. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 2021.1805 t.j.);
6. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 stycznia 2015 r. w sprawie sposobu i trybu składania wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego dotyczących spółek, których umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy spółki udostępnionego w systemie teleinformatycznym (Dz.U. z 2015 r. poz. 65);
7. Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. 2020.287 t.j.);
8. Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. 2017 poz. 1219).
9. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz.U.2020.344 t.j.);
10. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2022.2509 t.j.);
11. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 stycznia 2015 r. w sprawie sposobu i trybu składania wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego dotyczących spółek, których umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy spółki udostępnionego w systemie teleinformatycznym (Dz.U. z 2015 r. poz. 65);
12. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE.

Stan prawny 31.12.2022