Kulinarny biznes w internecie – jak początkowe porażki i niepowodzenia zamienić w dochodową działalność?

Niniejsze opracowanie przedstawia kompleksową analizę otoczenia prawnego dotyczące działalności gospodarczej w zakresie stworzenia aplikacji mobilnej, oferującej aplikację lojalnościową dla klientów lokali gastronomicznych. Wskazówki zawarte w niniejszym opracowaniu mogą być wykorzystywane również przy innych pomysłach biznesowych, związanych z wprowadzaniem na rynek aplikacji mobilnych. Ponadto omówione poniżej aspekty prawne, takie jak forma prawna prowadzenia działalności, są przydatne dla każdego, kto zastanawia się nad rozpoczęciem działalności związanej z branżą IT, w tym nowych technologii.

Jeśli marzysz o wprowadzeniu na rynek swojej własnej aplikacji mobilnej, poświęć chwilę na lekturę tego dokumentu. Po jego przeczytaniu będziesz już wiedział od czego zacząć i na co warto, abyś zwrócił uwagę. Przede wszystkim dowiesz się, jak chronić Twój pomysł, aby ktoś inny nie próbował go wykorzystać bez Twojej zgody i wiedzy. Prawo autorskie zapewnia odpowiednie narzędzia, które pozwolą zadbać o Twoją markę.

Jeżeli masz już pomysł na stworzenie aplikacji mobilnej, to teraz jest czas, abyś zastanowił się, jaka forma prowadzenia działalności gospodarczej będzie dla Ciebie najlepsza. W tym celu powinieneś zapoznać się z podstawowymi zasadami dotyczącymi poszczególnych form prowadzenia działalności. Nie martw się, jeśli nie wiesz gdzie ich szukać, poniżej zamieszczone zostały główne aspekty prawne każdej z nich. Pamiętaj również, że podjęcie działalności gospodarczej możliwe jest dopiero po jej zarejestrowaniu zgodnie z przepisami regulującymi daną działalność.

 Poradnik – Wybór formy działalności

2.1. Jednoosobowa działalność gospodarcza

Najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest jednoosobowa działalność gospodarcza uregulowana w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny („Kodeks cywilny” lub „k.c.”) oraz ustawie o centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej i punkcie informacji dla przedsiębiorcy z dnia 6 marca 2018 r.. Jednoosobowa działalność gospodarcza jest odpowiednia przede wszystkim dla małych przedsięwzięć, jednakże nie wyklucza to prowadzenia większej działalności w tej formie. Istotą jednoosobowej działalności gospodarczej jest działanie przedsiębiorcy we własnym imieniu i na własny rachunek. Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzący działalność w tej formie jest jedyną osobą ponoszącą pełną odpowiedzialność związaną z prowadzeniem działalności. Zatem prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą będziesz wyłącznie uprawniony do podejmowania wszelkich decyzji, w tym w przedmiocie zarządzania firmą, jednakże będziesz również wyłącznie odpowiedzialnym z tytułu wszelkich zobowiązań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym zobowiązań finansowych.

Aby rozpocząć działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej konieczne jest dokonanie wpisu do Centralnej Ewidencji i Działalności Gospodarczej („CEIDG”), czyli ewidencji przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Na marginesie warto przypomnieć, że termin „osoba fizyczna” stanowi prawne określenie człowieka od chwili urodzenia do chwili śmierci.

Wpisu dokonuje się na bezpłatny wniosek, którym jest formularz elektroniczny zamieszczony na stronie CEIDG. Dokonanie wpisu oznacza wprowadzenie do systemu teleinformatycznego danych ewidencyjnych oraz informacyjnych wskazanych w formularzu. Co do zasady wpis powinien nastąpić nie później niż w dniu roboczym następującym po dniu wpływu do CEIDG wniosku o wpis.

Istnieje kilka sposobów złożenia wniosku do CEIDG.

Po pierwsze, wniosek o wpis można przygotować przez Internet i złożyć go online. W tym celu konieczne jest uprzednie utworzenie i aktywowanie specjalnego konta w systemie informatycznym. Aby skorzystać z tego trybu musisz posiadać kwalifikowany podpis elektroniczny lub podpis zaufany. Aby złożyć wniosek w omawiany sposób skorzystaj ze strony CEIDG (https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/03154).

Po drugie, wniosek o wpis można przygotować przez Internet i podpisać w wybranym urzędzie gminy. Przygotowanemu wnioskowi zostanie nadany określony kod, który zostanie udostępniony osobie wypełniającej wniosek. Kod ten należy zachować i podać urzędnikowi w gminie, dzięki czemu urzędnik będzie mógł odnaleźć wypełniony wniosek w systemie, wydrukować go i przedłożyć przedsiębiorcy do podpisu. W tym przypadku nie musisz posiadać kwalifikowanego podpisu elektronicznego ani podpisu zaufanego, gdyż wniosek jest podpisywany przez Ciebie własnoręcznie w wybranym urzędzie gminy. Musisz jednak pamiętać, że między złożeniem wniosku online, a wizytą w urzędzie gminy w celu jego podpisania nie może upłynąć więcej niż 7 dni.

Po trzecie, możesz wydrukować formularz stanowiący wniosek o wpis w CEIDG i uzupełnić go ręcznie. Wypełniony w ten sposób wniosek możesz złożyć osobiście w urzędzie gminy lub przesłać go za pośrednictwem tradycyjnej poczty.

2.2. Spółka cywilna

Spółkę cywilną mogą utworzyć co najmniej 2 osoby fizyczne bądź prawne. Spółka cywilna nie podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wspólnicy spółki, którzy są osobami fizycznymi lub osobiście prowadzą działalność gospodarczą, podlegają wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Do rejestracji spółki cywilnej nie jest wymagany kapitał.

Prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej będzie dla Ciebie odpowiednie, jeżeli chcesz wprowadzić aplikację mobilną na rynek wspólnie z kimś, kto miał wkład w jej opracowanie i w związku z tym chcecie razem czerpać z niej zysk, a jednocześnie planowane przez was przedsięwzięcie nie ma zbyt dużej skali. Oczywiście, tak jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, nie ma przeszkód, aby w formie spółki cywilnej prowadzić również działalność gospodarczą w większym rozmiarze. Należy jednak pamiętać, że za zobowiązania zaciągnięte w ramach spółki cywilnej odpowiedzialni są wszyscy wspólnicy solidarnie całym swoim majątkiem.

Wkład wspólnika spółki cywilnej może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. Jednak należy pamiętać, że w przypadku, gdy wkładem ma być nieruchomość, to umowa spółki cywilnej będzie wymagać formy aktu notarialnego.

Co istotne, pomimo braku podmiotowości prawnej spółka cywilna posiada NIP i REGON oraz może być płatnikiem podatku VAT. Przy czym płatnikami podatku dochodowego w spółce są poszczególni jej wspólnicy. 

Podsumowując, w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej należy pamiętać, że spółka prawa cywilnego jest jedynie umową, zatem nie może być podmiotem praw i obowiązków, a w konsekwencji wpisowi do rejestru przedsiębiorców (CEIDG lub KRS) podlegają poszczególnymi wspólnicy (strony umowy) spółki cywilnej. Wpisu do CEIDG dokonuje się na zasadach omówionych w punkcie 2.1.

Osoby prawne oraz tzw. ułomne osoby prawne również mogą zawiązać spółkę cywilną. W takim przypadku – jeżeli któryś ze wspólników jest na przykład spółką prawa handlowego – prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

 Umowa spółki cywilnej – wzór z komentarzem prawnym

2.3. Spółka prawa handlowego

Istotą spółki jest zrzeszenie osób lub kapitału w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Spółki prawa handlowego uregulowane zostały w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych („Kodeks spółek handlowych”, „k.s.h.”). Podstawowym podziałem spółek handlowych jest podział na spółki osobowe i spółki kapitałowe.

Prowadzenie działalności w formie spółki handlowej będzie dla Ciebie odpowiednie, jeżeli już na początku wiesz, że Twoja działalność wkrótce nabierze znacznych rozmiarów.

Spółka osobowa będzie dla Ciebie lepszym wyborem, jeżeli przy wdrożeniu aplikacji mobilnej ściśle współpracujesz ze współpomysłodawcą biznesu (aplikacji) i razem chcecie go rozwijać. Spółkami osobowymi są spółki zrzeszające wspólników w celu wykonywania działalności gospodarczej, której podstawą jest praca wykonywana przez wspólników osobiście. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą solidarnie spółka i wspólnicy całym swoim majątkiem. Spółkami osobowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa oraz spółka komandytowo-akcyjna. Spośród tych spółek jedynie spółka partnerska zastrzeżona została dla osób wykonujących określone zawody,  do których nie zaliczają się zawody związane z branżą IT. Zatem jeżeli chcesz prowadzić działalność gospodarczą w formie spółki osobowej, a Twój biznes polega na wypuszczeniu na rynek aplikacji mobilnej pozostaje Ci do wyboru spółka jawna, komandytowa lub komandytowo-akcyjna.

Natomiast spółkę kapitałową powinieneś wybrać, jeżeli masz pomysł, który ma potencjał, lecz nie dysponujesz środkami pieniężnymi niezbędnymi do jego realizacji. Spółkami kapitałowymi są spółki zrzeszające kapitał. Co do zasady w spółkach kapitałowych brak jest więzi osobistej pomiędzy działalnością prowadzoną przez spółkę, a wspólnikami. Konsekwencją tego jest zasada nieponoszenia przez wspólników spółek kapitałowych odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec osób trzecich. Spółkami kapitałowymi są: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna.

Właściwym rejestrem przedsiębiorców dla spółek prawa handlowego jest Krajowy Rejestr Sądowy („KRS”) uregulowany w ustawie z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym („ustawa o KRS”). Krajowy Rejestr Sądowy jest prowadzony przez sądy rejonowe, dlatego wniosek o wpis powinien zostać złożony do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę spółki.

Czytaj także:

 Wyszukiwarka – Wzory - Umowy Spółki

3.1 Źródła finansowania działalności

3.1.1. dotacje z urzędu pracy

Jeżeli posiadasz status osoby bezrobotnej, nie jesteś studentem studiów dziennych oraz w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku o otrzymanie dotacji nie prowadziłeś działalności gospodarczej, a obecnie prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, to możesz ubiegać się o bezzwrotną dotację z urzędu pracy.

Pomimo spełnienia powyższych kryteriów urząd pracy odmówi przyznania dotacji, jeżeli w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku bez uzasadnienia odmówiłeś przyjęcia propozycji zatrudnienia, przygotowania zawodowego lub stażu.

Dotacja nie będzie Ci przysługiwać również w sytuacji, gdy w ciągu dwóch lat przed złożeniem wniosku popełniłeś przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu.

Wniosek o udzielenie dotacji z urzędu pracy może być uwzględniony tylko raz i wyłącznie przez jeden urząd. Wysokość dotacji różni się w zależności od urzędu pracy ją przydzielającą. W każdym przypadku dotacja nie może jednak wynosić więcej niż równowartość sześciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Jeżeli urząd pracy uwzględni wniosek zawierana jest umowa. Środki finansowe pochodzące z dofinansowania muszą zostać wykorzystane zgodnie ze złożonym wnioskiem i umową. Zgodność ma dotyczyć zarówno celu ich wydatkowania, jak i terminu. W przeciwnym razie, jak również w sytuacji, gdy jednoosobowa działalność gospodarcza będzie prowadzona krócej niż 12 miesięcy, będziesz zobowiązany do zwrotu urzędowi pełnej kwoty udzielonej dotacji.

Informacje na temat aktualnie prowadzonych naborów do poszczególnych programów, w ramach których możesz otrzymać dotację na założenie działalności gospodarczej, dostępne są na stronach urzędów pracy.

3.1.2 Środki unijne

Fundusze unijne stanowią potencjalne źródło finansowania mikro, małych oraz średnich firm. Ich celem jest poprawienie konkurencyjności mniejszych firm. Warto skorzystać ze środków unijnych jak najszybciej, bowiem z informacji podawanych przez Ministerstwo Finansów wynika, że w przeciągu następnych kilku lat dotacje mają być zastępowane kredytami, poręczeniami i pożyczkami udzielanymi na preferencyjnych warunkach przez pośredników finansowych takich jak banki lub fundusze pożyczkowe i poręczeniowe.

Jeżeli jesteś zainteresowany pozyskaniem środków finansowych z Unii Europejskiej, w pierwszej kolejności powinieneś udać się do Centralnego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich w Warszawie lub Głównego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich w poszczególnych miastach wojewódzkich („Punkt Informacyjny”), w których można uzyskać szczegółowe informacje w zakresie możliwości pozyskania dotacji na daną działalność. Przede wszystkim dowiesz się jakie aktualnie programy unijne są realizowane, jakie musisz spełniać kryteria i do kiedy trwa nabór wniosków do danego programu. Konsultacje w Punkcie są bezpłatne. Punkty Informacyjne prowadzą również konsultacje w formie telefonicznej.

Innym miejscem, w którym możesz uzyskać informacje na temat aktualnych programów pomocowych jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości („PARP”). W jej ramach funkcjonuje specjalna infolinia obsługiwana przez ekspertów udzielających informacji na temat obsługiwanych przez PARP programów.

W ramach PARP uruchomione zostały programy operacyjne „Inteligentny Rozwój”, „Polska Wschodnia”, „Wiedza Edukacja Rozwój”. Program „Inteligentny Rozwój” skierowany jest przede wszystkim do małych i średnich przedsiębiorców. W jego ofercie znajdziesz projekty mające na celu przyczynienie się do rozwoju realizujących je podmiotów np. poprzez ekspansję na nowe rynki lub ulepszenie oferowanych produktów.

Program „Wiedza Edukacja Rozwój” również adresowany jest do małych i średnich przedsiębiorców. Projekty w ramach tego programu mają m.in. przyczynić się do aktywizacji zawodowej ludzi młodych – do 30 roku życia. Na ten cel została przeznaczona kwota 2 035 mln euro.

Szczegółowe wymogi, jakie musi spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie środków z PARP w ramach wskazanych programów znajdziesz:

 Porada – Jak wybrać źródła i otrzymać dofinansowanie na otwarcie działalności gospodarczej – krok po kroku

Poprawne przygotowanie wniosku jest czasochłonne, dlatego też warto udać się do profesjonalisty po pomoc w tym zakresie.

3.1.3. Anioł biznesu

Warto również rozważyć współpracę z aniołem biznesu. Mianem anioła biznesu określa się prywatnego inwestora, który wspiera innych przedsiębiorców poprzez inwestycje własnego kapitału w rozwój ich działalności. Anioły biznesu najczęściej działają w sektorze start-upów. W zamian za partycypację w kosztach danego przedsięwzięcia anioł biznesu oczekuje niewielkich udziałów i odpowiadającego tym udziałom zysku. Największą zaletą tej formy finansowania jest niemalże natychmiastowe uzyskanie niezbędnych środków pieniężnych oraz brak obowiązku spłaty odsetek od kwoty pożyczki tak jak ma to miejsce w przypadku kredytu bankowego. Warto dodać, że z pomocy aniołów biznesu korzystały na początku takie firmy jak Apple czy Starbucks.

Najprostszą drogą na pozyskanie anioła biznesu jest zwrócenie się do instytucji zrzeszającej osoby chętne do inwestowania w perspektywiczne projekty. W Polsce jedną z najstarszych i najpopularniejszych instytucji tego typu jest PolBAN Business Angel Club z siedzibą w Bydgoszczy i biurem w Warszawie. W pierwszej kolejności polecamy jednak dokonać rozpoznania, czy na lokalnym rynku nie ma podmiotu, który chciałaby wesprzeć Twój biznes. Firmy często chętnie wspierają lokalne przedsięwzięcia, inwestycje lub po prostu osoby pochodzące z ich regionu.

Słowniczek - Anioł Biznesu

Słowniczek - Venture Capital

3.1.4. Kredyt bankowy

Jeżeli nie masz możliwości skorzystania z wyżej wskazanych źródeł finansowania możesz rozważyć zawarcie z bankiem umowy kredytu. Kredyt bankowy stanowi wygodne rozwiązanie dla przedsiębiorcy, gdyż umożliwia sfinansowanie wszelkich inwestycji. Ubiegając się o kredyt powinieneś skonsultować się z doświadczonym doradcą. Oprócz tego Twój pomysł na biznes będzie podlegać indywidualnej ocenie banku. Bank sprawdzi również Twoją zdolność kredytową i dopiero wtedy zaproponowane zostaną Ci warunki kredytu.

Zwróć uwagę, że pracownik banku przedstawiający warunki kredytu będzie podkreślał konkurencyjność oferty na rynku. Warto jednak samemu dokonać porównania ofert różnych banków. W ten sposób już na początku możesz zaoszczędzić część pieniędzy, które przeznaczyłbyś na spłatę odsetek w przypadku zawarcia umowy kredytu z pierwszym bankiem.

Istotna jest także kwestia waluty kredytu. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie uzyskanie i spłata kredytu w walucie, w której zarabiasz. Rozumiemy jednak, że bank może zaoferować Ci atrakcyjny kredyt w walucie obcej. Musisz jednak pamiętać o ryzyku zmian kursów walutowych, którego wyeliminować się nie da. Dla pełniejszej oceny sytuacji poproś pracownika banku o przedstawienie symulacji spłat rat kredytu oraz o udzielenie dokładnych informacji w przedmiocie sposobu ustalania przez bank kursu waluty, po której będzie przeliczał wysokość raty w walucie obcej na walutę polską, a także informacji czy umowa kredytu obejmuje kredyt walutowy, czy złotówkowy. Dokładnie przeczytaj umowę oraz załączone do niej dokumenty. Ponadto sprawdź, czy treść umowy zgadza się z informacjami udzielonymi przez pracownika banku.

Jeżeli planujesz pozyskanie kredytu bankowego, musisz pamiętać, aby wszcząć procedurę odpowiednio wcześniej, gdyż proces udzielania kredytu jest długotrwały. Musisz również liczyć się z tym, że udzielenie kredytu bankowego będzie dla Ciebie stałym obciążeniem. Może okazać się to problematyczne, jeżeli Twoja działalność nie będzie przynosić zysków, co może zdarzyć się zwłaszcza na początku jej prowadzenia.

 Słowniczek – Wniosek kredytowy

3.2. Aplikacja mobilna jako przedmiot prawa autorskiego

Aplikacja mobilna jest programem komputerowym, czyli uporządkowanym zestawem instrukcji dostarczanych komputerowi, których wykonanie przez komputer skutkuje uzyskaniem danego rezultatu. Program komputerowy (aplikacja mobilna) podlega ochronie tak jak utwór literacki na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( „Prawo autorskie”). Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia.

W związku z powyższym powinieneś zadbać, aby przysługiwały Ci majątkowe prawa autorskie do aplikacji, którą wprowadzisz na rynek. Zrobisz to zawierając z podmiotem wykonującym dla Ciebie aplikację odpowiednią umowę. Musisz przy tym wiedzieć, że prawa autorskie dzielą się na osobiste oraz majątkowe.

Jeżeli Prawo autorskie nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

• autorstwa utworu;
• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
• nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Zatem podmiot, któremu zlecisz wykonanie aplikacji zachowa powyższe autorskie prawa osobiste niezależnie od treści postanowień łączącej was umowy. Jeżeli dojdzie do naruszenia ww. praw twórca może żądać zaniechania tego działania.

Natomiast zbyciu podlegają autorskie prawa majątkowe. Zgodnie z ich regulacją, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Ponadto, autorskie prawo majątkowe do programu komputerowego, w tym do aplikacji mobilnej, obejmują prawo do:

• trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego;
• tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała;
• rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.

W związku z tym, jeżeli chcesz wprowadzić na rynek aplikację mobilną wykonaną dla Ciebie przez inny podmiot, musisz zawrzeć w umowie odpowiednie postanowienie zgodnie z którym twórca przeniesie na Ciebie autorskie prawa majątkowe. Nie martw się, jeśli już zawarłeś umowę z informatykiem bez takiego postanowienia. Do umowy zawsze można podpisać aneks lub możesz zawrzeć kolejną umowę, której przedmiotem będzie wyłącznie przeniesienie autorskich praw majątkowych.

Przykłady takich umów znajdziesz tutaj:

 Umowa zbycia majątkowych praw autorskich- wzór wraz z komentarzem

Zawarcie umowy w przedmiocie zbycia autorskich praw majątkowych nie będzie konieczne, jeżeli twórcą aplikacji jest osoba, z którą wiąże Cię umowa o pracę, gdyż Prawo autorskie stanowi, że prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.

W przypadku naruszenia autorskich praw majątkowych, uprawniony może żądać zaniechania naruszenia, usunięcia skutków naruszenia, naprawienia wyrządzonej szkody, a także wydania uzyskanych korzyści.

3.3. Aplikacja mobilna jako przedmiot ochrony prawa własności przemysłowej

3.3.1. Nazwa i logo Twojej aplikacji

Nazwa i logo Twojej firmy lub aplikacji mobilnej zależy wyłącznie od Ciebie. Nie musisz jej rejestrować, zastanów się jednak, czy nie lepiej byłoby to zrobić ze względów opisanych poniżej.

Być może na rynku jest już kilka aplikacji podobnych do Twojej, jednakże Twoja nie ma wad w nich występujących, jest bardziej funkcjonalna lub istnieją inne czynniki, dla których to właśnie Twoja aplikacja będzie wybierana częściej. Jeżeli będziesz dysponować ciekawym logo, Twoi potencjalni klienci nie będą mieć problemu z odróżnieniem Twojej aplikacji od innych. Jeżeli dodatkowo używane przez siebie logo zarejestrujesz, unikniesz sytuacji, w której ktoś inny „ukradnie” Twój pomysł na logo, a tym samym użytkowników, którzy nie będą w stanie odróżnić aplikacji oznaczonej Twoim logiem od loga podobnego do Twojego. Nazwa i logo ma zatem służyć identyfikacji Twoich produktów lub usług z Tobą. W ten sposób buduje się markę.

Znak towarowy jako taki nie podlega rejestracji, jednakże możliwe jest udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy. Najpopularniejszymi znakami towarowymi są znaki słowne, czyli nazwy lub słowno-graficzne, czyli loga. Jednakże zgodnie z ustawą z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej, znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony, w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk. Zatem jeżeli masz niestandardowe pomysły, być może warto byłoby rozważyć rejestrację prawa ochronnego na znak towarowy.

Skutkiem rejestracji nie jest sama możliwość posługiwania się logo w obrocie, lecz nabycie praw ochronnych związanych z używanym przez Ciebie znakiem. Zarejestrowanie znaku towarowego, np. loga, oznacza, że żaden inny przedsiębiorca nie będzie mógł używać tego samego lub podobnego do Twojego znaku towarowego. W przypadku gdyby jednak podmiot trzeci naruszył ten zakaz, to będzie Ci przysługiwało roszczenie o zaniechanie naruszeń, roszczenie o naprawienie szkody, roszczenie o wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Co ciekawe, znak towarowy może występować również w innych postaciach. Zatem jeżeli masz niestandardowe pomysły, być może warto byłoby rozważyć rejestrację prawa ochronnego w tym zakresie. 

Odpowiedniego zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej. Czytaj także:

Szerzej na ten temat przeczytasz tutaj:

 Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część A)

 Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część B)

Pamiętaj, że w przypadku zlecenia podmiotowi trzeciemu wykonania logo, tak jak w przypadku zlecenia wykonania aplikacji mobilnej, powinieneś zadbać, aby w umowie znalazły się odpowiednie postanowienia w przedmiocie przeniesienia autorskich praw majątkowych (patrz szerzej punkt 3.2).

Zobacz też:

 Umowa o opracowanie logo – wzór z komentarzem prawnym

3.3.2. Ochrona patentowa aplikacji mobilnej

W niektórych sytuacjach aplikacja mobilna jako program komputerowy może być również przedmiotem ochrony patentowej. Przy czym prawa ochronnego udziela się tylko takiej aplikacji, która jest środkiem do realizacji wynalazku (np. urządzenia) powstałego na bazie teorii matematycznej – nowego algorytmu informatycznego wykorzystanego do stworzenia aplikacji.

3.3.3. Prawo ochronne na wzór przemysłowy

Możliwe jest dokonanie rejestracji interfejsu użytkownika jako wzoru przemysłowego.  Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Innymi słowy, możesz zarejestrować wygląd aplikacji. Co więcej, możesz także zarejestrować jako wzór przemysłowy poszczególne ikony użyte przez Ciebie w aplikacji. W każdym czasie możesz złożyć jeden lub więcej wniosków o rejestrację, zawierając w nich po kilka wersji wzorów przemysłowych. Warto jednak dokonać jednego zbiorczego zgłoszenia, gdyż każdy wniosek podlega opłacie. Dokonanie rejestracji zarówno wzoru przemysłowego, jak i znaku towarowego znacznie ułatwi dochodzenie Twoich praw w przypadku ich ewentualnego naruszenia przez podmiot trzeci.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:

Porada – Jak zabezpieczać prawa majątkowe do autorskich praw majątkowych do utworów stanowiących podstawę znaków towarowych, wzorów użytkowych, przemysłowych

3.4. Regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną

Zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, świadczeniem usług drogą elektroniczną jest wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne.

Powyższe oznacza, że działalność gospodarcza w zakresie wprowadzania na rynek aplikacji mobilnych będzie kwalifikowana jako świadczenie usług drogą elektroniczną.

W konsekwencji obligatoryjnie powinieneś określić regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną, czyli regulamin udostępniania użytkownikom aplikacji mobilnej i zasady z niej korzystania.

Regulamin w szczególności powinien zawierać postanowienia w przedmiocie:

• rodzaju i zakresu usług świadczonych drogą elektroniczną;
• warunków świadczenia usług drogą elektroniczną, w tym:
  1. wymagań technicznych niezbędnych do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca,
  2. zakazu dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym;
• warunków zawierania i rozwiązywania umów o świadczenie usług drogą elektroniczną;
• trybu postępowania reklamacyjnego.

Z uwagi na fakt, że prawdopodobnie odbiorcami Twojej aplikacji będą konsumenci, przy tworzeniu regulaminu musisz zwrócić uwagę, aby nie zawierał on tzw. klauzul niedozwolonych.

W tym miejscu warto przypomnieć, że w prawie cywilnym za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Klauzulami niedozwolonymi są takie postanowienia umowy (regulaminu), które kształtują prawa konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszając ich interesy. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi rejestr klauzul niedozwolonych, w którym możesz sprawdzić, czy dane postanowienie zostało uznane za klauzulę niedozwoloną. Rejestr klauzul niedozwolonych jest dostępny bezpłatnie online na stronie UOKiK (https://www.rejestr.uokik.gov.pl).

Musisz jednak pamiętać, że pomimo obszerności rejestru klauzul niedozwolonych ma on jedynie charakter pomocniczy. Zatem fakt, że dane postanowienie nie zostało w nim uwzględnione nie oznacza, że w realiach konkretnego stanu faktycznego nie zostanie za takie uznane.

Przedsiębiorca ma obowiązek nieodpłatnie udostępnić regulamin usługobiorcy jeszcze przed zawarciem umowy o świadczenie usług, a więc przed zainstalowaniem przez użytkownika Twojej aplikacji. Ponadto, na żądanie usługobiorcy, masz obowiązek nieodpłatnie udostępnić regulamin w sposób umożliwiający pozyskanie, odtwarzanie i utrwalanie jego treści za pomocą systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca. Jeżeli tego nie zrobisz, usługobiorca nie będzie związany nieudostępnionymi postanowieniami regulaminu. Ciebie postanowienia regulaminu będą obowiązywały zawsze.

Zobacz także:

 Regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną

 Umowa sprzedaży online

 Regulamin korzystania z serwisu internetowego

3.5. Dane osobowe, które będziesz przetwarzać

Regulacje związane z ochroną danych osobowych zawarte są w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz.UE.L 2016 Nr 119, „Rozporządzenie”). Nie należy bagatelizować tego aktu, gdyż zgodnie z prawem Unii Europejskiej rozporządzenia nie wymagają implementacji, co oznacza, że stosowane są w państwach członkowskich bezpośrednio. Innymi słowy, nie ma wymogu, aby władze polskie wydały akt prawny w przedmiocie przyjęcia i stosowania Rozporządzenia, gdyż już od momentu jego uchwalenia i wejścia w życie na szczeblu unijnym, wskazane Rozporządzenie staje się dla Ciebie wiążące tak samo, jak każda inna ustawa obowiązująca w Polsce.

Na gruncie Rozporządzenia, przetwarzanie danych osobowych jest zgodne z prawem, m.in. wtedy, gdy jest ono niezbędne do wykonania umowy lub zawarcia umowy. Takim przypadkiem jest korzystanie z aplikacji mobilnej. Z uwagi na fakt, że zasadą jest wyrażenie jednoznacznej zgody na przetwarzanie danych osobowych, w regulaminie świadczenia usług drogą elektroniczną powinno znaleźć się odpowiednie postanowienie w tym zakresie. Postanowienie regulaminu powinno zostać skonstruowane w taki sposób, aby nie powstały wątpliwości, czy dany użytkownik Twojej aplikacji wyraził zgodę dobrowolnie, świadomie i jednoznacznie. Pamiętaj również o tym, że nie ma możliwości wyrażenia zgody zbiorczej na wszystkie cele przetwarzania. W konsekwencji, co do każdego celu w regulaminie powinno się znaleźć odpowiednie postanowienie o wyrażeniu zgody.

• danych, jakie będziesz zbierać i zapisywać;
• sposobu i celu przetwarzania zbieranych przez Ciebie danych;
• prawa do bycia zapomnianym, tj. sposobu w jaki użytkownik może edytować lub usunąć swoje dane osobowe z Twojej bazy;
• organu, do jakiego konsument może zgłosić naruszenie związane z procesem przetwarzania danych;
• Twojego zobowiązania, że dane osobowe użytkownika nie zostaną wydane podmiotom trzecim;
• prawa użytkowania do żądania od Ciebie zaprzestania przetwarzania jego danych osobowych;
• możliwości wniesienia skargi przez konsumenta do właściwego organu.

Dostosowanie regulaminu do wymogów Rozporządzenia nie jest Twoim jedynym obowiązkiem w zakresie danych osobowych. Musisz również pamiętać, że masz obowiązek informowania właściwego organu nadzoru o przypadkach naruszeń przepisów o ochronie danych osobowych, które mogą skutkować zagrożeniem praw i swobód osób, których dane zostały naruszone w ciągu 72 godzin od wykrycia naruszenia oraz masz obowiązek bezzwłocznie poinformować użytkownika, którego dane wyciekły o tym fakcie.

Więcej informacji na temat zasad przetwarzania i udostępniania danych osobowych:

Porada Zasady przetwarzania i udostępniania danych osobowych, tworzenia zbiorów

 Procedura/Regulamin w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji

3.6. Geolokalizacja w aplikacji mobilnej, a ochrona danych osobowych

Rynek tworzący aplikacje mobilne rozwija się w zaskakującym tempie. Większość z takich aplikacji, aby ułatwić życie swoim użytkownikom, korzysta z technologii geolokalizacji, ustalającej miejsce pobytu użytkownika w danym momencie. Czym tak naprawdę jest geolokalizacja? Jest to proces określania położenia geograficznego urządzeń. Zazwyczaj wykorzystuje się do tego GPS, bazowe stacje przekaźnikowe, tzw. BTS-y lub sieci WI-FI. Obecnie większość urządzeń elektronicznych, takich jak smartfony, tablety czy komputery przenośne, ma tę funkcję. Jest ona zazwyczaj wykorzystywana przez firmy, które chcą dotrzeć do jak najlepszej grupy docelowej. Geolokalizacja pozwala im na wysyłanie reklam tylko do osób potencjalnie zainteresowanych ich ofertą, mieszkających w pobliżu sklepu lub punktu usługowego. Użytkownikom geolokalizacja pomaga szybciej i efektywniej wyszukiwać informacje, które ich interesują.  W sposób naturalny nasuwa się wiec pytanie o to, jak wygląda relacja pomiędzy tego typu usługami, a ochroną danych osobowych?

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych w art. 6 ust. 1 precyzuje, że za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Z kolei art. 6 ust. 2 ustawy stanowi, że osobą możliwą do zidentyfikowania jest osoba, której tożsamość można określić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny. Na podstawie powyższych przepisów, zgodnie ze stanowiskiem GIODO, za dane osobowe uznaje się m. in. adres e-mail (jeżeli zawiera dane pozwalające na zidentyfikowanie osoby, np. imię i nazwisko), jak również numer IP.

Niewątpliwie najważniejszym wyzwaniem jest odpowiednie przygotowanie dokumentów niezbędnych dla tego typu aplikacji. Już w 2011 roku zagadnienie związane z usługami geolokalizacyjnymi w inteligentnych urządzeniach mobilnych było przedmiotem opinii Grupy Roboczej art. 29 ds. Ochrony Danych. W opinii 13/2011 zwracano uwagę na fakt, że informacje przekazywane użytkownikom muszą być jasne, obszerne, zrozumiałe dla szerszej grupy odbiorców nieposiadających wiedzy technicznej oraz stale i łatwo dostępne. Jeden z wniosków wskazywał na konieczność przekazania użytkownikowi informacji o celu przetwarzania danych oraz uzyskania ponownej zgody na przetwarzanie danych w przypadku, gdy ten cel ulegnie zmianie. Grupa Robocza zaleciła także, aby dostawcy aplikacji wyposażonych w funkcję geolokalizacji po stosownym okresie ubiegali się o uzyskanie ponownej indywidualnej zgody od ich użytkownika. Co więcej, wskazano, że administratorzy informacji geolokalizaycjnych z urządzeń mobilnych powinni umożliwić swoim klientom uzyskanie dostępu do ich danych o lokalizacji w formie zrozumiałej oraz pozwolić na ich poprawianie i usuwanie. Wskazywano również, że użytkownicy mają prawo do usunięcia profilów opartych na tych danych o lokalizacji. Zdaniem Grupy Roboczej, aby zapobiec ryzyku ukrytego monitorowania, urządzenie nieustannie powinno ostrzegać, że geolokalizacja jest włączona.

3.7. Kto jest administratorem danych?

Tworząc aplikację mobilną wyposażoną w funkcję geolokalizacji, musisz pamiętać, że należysz do grupy podmiotów będących administratorem danych osobowych.

Wspomniana powyżej Grupa robocza art. 29 ds. Ochrony Danych dokonała podziału podmiotów, które, w przypadku aplikacji mobilnych wyposażonych w funkcję geolokalizacji, są administratorami danych osobowych. Wyróżniono trzy takie grupy, z których każda charakteryzuje się innymi obowiązkami w zakresie przetwarzania danych.

Pierwszą z trzech grup stanowią administratorzy infrastruktury geolokalizacji. Ich obowiązki zbliżone są do obowiązków operatorów telekomunikacyjnych. Dlatego też bez względu na sposób, w jaki gromadzone są te dane podmiot będący właścicielem takiej bazy danych powinien wypełniać obowiązki określone w ustawie o ochronie danych osobowych.

Drugą grupę stanowią dostawcy aplikacji wyposażonych w funkcję geolokalizacji i usług geolokalizacyjnych. W tym przypadku dostawca aplikacji jest administratorem danych, które pozyskał w związku z zainstalowaniem przez użytkownika aplikacji, a także w czasie korzystania z niej.

Trzecią grupę stanowią twórcy systemów operacyjnych, jednak tylko wtedy, gdy mają bezpośredni kontakt z użytkownikiem i gromadzą jego dane osobowe, chociażby żądając wstępnej rejestracji. Podmiot będący twórcą systemu operacyjnego jest również administratorem danych, jeżeli oferuje środowisko przypominające sklep internetowy z aplikacjami mobilnymi (np. SklepPlay, AppStore). W ten sposób twórca systemu przetwarza dane wynikające z instalacji i stosowania aplikacji wyposażonej w funkcje geolokalizacji, niezależnie od jej twórcy. Warto również pamiętać, że przetwarzanie w zbiorze danych osobowych, choć ich przetwarzanie nie jest dopuszczalne albo do których przetwarzania nie jest się uprawnionym, zagrożone jest sankcjami karnymi na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych.

Zobacz także:

 Słowniczek – RODO

 Rozporządzenie o ochronie danych osobowych

3.8. Klik i zapłacone, czyli wygodne i bezpieczne formy płatności

Na pewno wiesz, że tworząc aplikację mobilną oferującą zamawianie jedzenia online jedną z podstawowych kwestii jest ustalenie form płatności za złożone zamówienie. Oprócz klasycznej możliwości płatności gotówką, warto zastanowić się nad umożliwieniem jej użytkownikom dokonywanie płatności online. Szczególnie w dobie pandemii COVID-19 płatności bezgotówkowe cieszą się olbrzymią popularnością. 

Aby jak najbardziej usprawnić i uprościć składanie zamówień, zaoferuj użytkownikom aplikacji najpopularniejsze metody płatności:

1. Gotówka - Podczas finalizacji zamówienia udostępnij płatność gotówką, aby zapłacić kurierowi przy drzwiach;
2. Karta kredytowa (American Express/Mastercard/VISA) - Podczas finalizacji zamówienia udostępnij preferowaną przez użytkownika kartę kredytową. Następnie przekierujemy użytkownika na bezpieczne strony SSL, na których będzie można dokonać płatności. Po potwierdzeniu płatności zamówienie zostanie przesłane bezpośrednio do restauracji.
3. Karta płatnicza w domu - Niektóre restauracje oferują możliwość płatności kartą przy drzwiach dzięki przenośnemu terminalowi. Udostępnij formę płatności „Karta płatnicza w domu”. Kurier przywiezie ze sobą urządzenie, które umożliwi użytkownikowi opłacenie zamówienia kartą na miejscu.

3.9. Idź z duchem czasu, udostępnij możliwość płatności bitcoinem!

Zapewne wiesz, że każdy powszechny w dzisiejszym świecie sposób uiszczania płatności jest do pewnego stopnia unikatowy i na początku swojego istnienia wzbudzał wiele kontrowersji oraz niepewność wśród nowych konsumentów. Jednak coraz to nowocześniejsze i bezpieczniejsze metody uzupełniają arsenał kanałów płatności, czyniąc życie ludzi prostszym i jeszcze bardziej komfortowym. Banknoty, będące do niedawna dla większości ludzi jedyną akceptowalną formą płatności, ustąpiły miejsca kartom płatniczym – mimo że te na początku wzbudzały nikłe zaufanie społeczne i wciąż często zawodzą klientów korzystających z nich na co dzień. Płatność przy wykorzystaniu sieci bitcoin ma szereg cech, które mogą złożyć się na idealny – w stosunku do tego, czym dysponuje dziś ludzkość – środek płatniczy. Tworząc aplikację mobilną pamiętaj o tym, żeby iść z duchem czasu i umożliwić funkcjonalne korzystanie z niej jak największej grupie użytkownikom.

Aby dokładnie zrozumieć wyjątkowość bitcoina jako środka płatności należy najpierw wiedzieć, czym bitcoin jest i dlaczego ma przewagę nad znanymi do tej pory środkami i metodami płatniczymi. Najprościej mówiąc – bitcoin to cyfrowa waluta. Polskie prawo, zgodnie z Ustawą z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, definiuje kryptowaluty jako „cyfrowe formy odwzorowania wartości” – czyli według prawa posiadają one najważniejszą cechę obecnie znanych pieniędzy: oddają wartości danych dóbr i przedmiotów. Bitcoin ma jednak zasadniczą przewagę nad obecnymi walutami narodowymi – jest w praktyce deflacyjnym środkiem odwzorowania wartości. Jego podaż jest z góry określona w protokole działania tej sieci i jest to pierwsze w historii faktycznie rzadkie aktywo, w dodatku cyfrowe.

Aby zapłacić w bitcoinach, użytkownik musi zainstalować portfel bitcoin. Gdy jego cyfrowy portfel będzie aktywny, będzie mógł wybrać na Twojej płatność w bitcoinach.
Gdy udostępnisz opcję „Bitcoin” jako metodę płatności, użytkownik będzie mógł wybrać „Zamów i zapłać w bitcoinach”. Następnie zostanie przekierowany do swojego portfela bitcoin. Otrzymasz tam prośbę o płatność, na podstawie której wymieni bitcoiny na kwotę płatności.

Akty prawne

Stan prawny – 31 sierpnia 2022 r.