Jak produkować kosmetyki i zarabiać w branży kosmetycznej?

Niniejsze opracowanie przedstawia otoczenie prawne na przykładzie konkretnego pomysłu na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie produkcji kosmetyków (produktów kosmetycznych zawierających naturalne komponenty).

• pojęcia kosmetyków, inaczej nazywanych produktami kosmetycznymi,
• wymogów produkcji produktów kosmetycznych,
• wymogów wprowadzania produktów kosmetycznych do obrotu,
• zakazów i ograniczeń związanych z prowadzeniem działalności,
• obowiązków, związanych ze zgłoszeniem do właściwych rejestrów, dotyczących produktów kosmetycznych,
• zagadnień, związanych z własnością intelektualną (patenty, znaki towarowe, prawo autorskie),
• wymogów, co do oznakowania i opakowań produktów kosmetycznych,
• sankcji w postaci kar pieniężnych za naruszenia stosownych przepisów (z produkcją kosmetyką wiążą się liczne obowiązki i zakazy).

2.1. Wybór formy prawnej

Przed podjęciem decyzji o założeniu działalności gospodarczej, należy ustalić:

• dokładny przedmiot działalności,
• podjąć decyzję co do formy działalność.

Działalność gospodarcza może mieć różne formy, np. jednoosobowa działalność gospodarcza, działalność w ramach spółki osobowej (jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, partnerskiej), spółki kapitałowej (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnej) czy w np. w ramach spółki cywilnej.

Najczęstszą formą rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej jest tzw. jednoosobowa działalność gospodarcza (wykonywana osobiście).

Co zrobić, by zarejestrować działalność?

Konieczne kroki:

• Uzyskanie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) - na podstawie złożonego wniosku).
• Wniosek o wpis do CEIDG może być złożony:
  - w formie elektronicznej (z wykorzystaniem formularza elektronicznego zamieszczonego na stronie internetowej CEIDG),
  - w postaci papierowej (z zachowaniem zakresu i układu danych określonych w formularzu elektronicznym).
• Wniosek papierowy jest składany osobiście w wybranym urzędzie gminy albo wysłany przesyłką rejestrowaną.
• Rejestracja jednoosobowej działalności - w ramach tzw. „jednego okienka”.
  Wszystkie dokumenty składasz w jednym miejscu, a następnie są one rozdzielane i przekazywane do poszczególnych adresatów (do naczelnika urzędu skarbowego wskazanego przez przedsiębiorcę, do Głównego Urzędu Statystycznego, do ZUS albo KRUS).
  Na tym etapie należy podjąć decyzje, dotyczące m.in.:
  - nazwy firmy,
  - rodzaju PKD,
  - formy opodatkowania,
  - zamiarze prowadzenia ksiąg rachunkowych.
• W przypadku spółek handlowych (osobowych, kapitałowych) rejestracja odbywa się we właściwym, ze względu na siedzibę spółki, sądzie rejestrowym (KRS). Procedura wpisu do KRS:
   Porada -- Jakie zmiany musisz wpisać do KRS i jak to zrobić?

Przedsiębiorstwo rodzinne - może to właściwa forma dla Ciebie?

To specyficzny rodzaj prowadzenia działalności gospodarczej. W takiej strukturze zarządzanie firmą pozostaje w rękach najbliższych spokrewnionych ze sobą osób. Posiadają one kontrolę nad własnością w firmie i wspólnie dbają o interesy przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo rodzinne może być prowadzone w dowolnej formie prawnej. Istotne jest to, że decydująca część kapitału, uprawnień kierowniczych, decyzyjnych, organizatorskich pozostaje w rękach jednej rodziny.

W takim modelu możliwe jest swobodny podział obowiązków i uprawnień pomiędzy członkami rodziny, prowadzącymi wspólnie firmę. Można powierzyć sprawy księgowe, np. żonie/mężowi, zaopatrzenie - synowi, zamówienia lub sprzedaż - córce, a dostawy - bratu. Przy produkcji, reklamie, sprzedaży mogą pracować też inni członkowie rodziny.

Dobrą formą może być jednoosobowa działalność przedsiębiorcy, z rejestracją zgłoszonych osób współpracujących do ubezpieczeń (z jednoczesnym korzystaniem z ulg na start).

Czytaj także:

 Instrukcja - Jaka forma prawna będzie odpowiednia dla Twojej działalności?

 Poradnik Obciążenia publiczno-prawne, świadczenia podatku, składki – zestawienie

 Porada - Wybór lokalizacji oraz lokalu na siedzibę przedsiębiorcy

1.2. Wybór PKD

W zależności od zakresu planowanej działalności gospodarczej należy wskazać odpowiednie określenie przedmiotu działalności.

1. Produkcja wyrobów kosmetycznych i toaletowych objęta jest kodem PKD 20.42.Z.
2. Sprzedaż detaliczna kosmetyków i artykułów toaletowych, prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach objęta jest kodem PKD 47.75.Z.

Podklasa „Produkcja wyrobów kosmetycznych i toaletowych” obejmuje produkcję wyrobów kosmetycznych i toaletowych, takich jak:

- perfumy i wody toaletowe,

- środki upiększające i do makijażu,

- preparaty chroniące przed oparzeniami słonecznymi oraz środki do opalania,

- preparaty do manicure i pedicure,

- szampony, lakiery do włosów, preparaty do ondulacji i wzmacniania włosów,

- środki do czyszczenia zębów i higieny jamy ustnej, włącznie ze środkami do protez zębowych, - środki do golenia, włączając środki stosowane przed i po goleniu,

- dezodoranty,

- sole do kąpieli,

- preparaty do depilacji,

- mydło kosmetyczne.

Podklasa ta nie obejmuje: - produkcji i rafinacji naturalnych olejków eterycznych, sklasyfikowanych w 2053Z.

Podklasa „Sprzedaż detaliczna kosmetyków i artykułów toaletowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach” obejmuje także sprzedaż detaliczną perfum.

3.1. Uwagi wprowadzające

Przepisy prawne dotyczące produkcji kosmetyków oraz wprowadzania ich do obrotu zostały uregulowane już 2009 roku (dalej: „Rozporządzenie nr 1223/09) ale obecnie w nowej, obowiązującej od 1 stycznia 2019 r. Ustawie z dnia 4 października 2018 r. o produktach kosmetycznych (dalej: „Ustawa o produktach kosmetycznych”).

3.2. Kosmetyki i produkty kosmetyczne

Z formalnoprawnego punktu nie ma normatywnego pojęcia „kosmetyku”. Pod powszechnie stosowanym pojęciem „kosmetyków”, obowiązujące akty prawne de facto i de iure rozumieją tzw. „produkty kosmetyczne”.

Czym jest produkt kosmetyczny?

Zgodnie z Rozporządzeniem nr 1223/09 pod pojęciem produktu kosmetycznego należy rozumieć każdą substancję lub mieszaninę przeznaczoną do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego (naskórkiem, owłosieniem, paznokciami, wargami oraz zewnętrznymi narządami płciowymi) lub z zębami oraz błonami śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, perfumowanie, zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymywanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu ciała (art. 2 ust. 1 lit a Rozporządzenia).

Rozporządzenie nr 1223/09 definiuje także takie pojęcia jak substancja i mieszanina.

Substancja oznacza pierwiastek chemiczny i jego związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, z wszelkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości oraz wszelkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu, wyłączając rozpuszczalniki, które można oddzielić bez wpływu na stabilność lub zmiany jej składu; (art. 2 ust. 1 lit b Rozporządzenia nr 1223/09).

Mieszanina oznacza mieszaninę lub roztwór składający się z dwóch lub więcej substancji (art. 2 ust. 1 lit c Rozporządzenia nr 1223/09).

Zgodnie z motywem 6 Rozporządzenia nr 1223/09 - dotyczy ono tylko produktów kosmetycznych. Nie obejmuje produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub produktów biobójczych.

Wytyczenie tej granicy wynika ze szczegółowej definicji produktów kosmetycznych, która odnosi się zarówno do miejsca ich aplikacji, jak i do celu ich stosowania.

3.3. Wymogi dotyczące produkcji, w tym wytwarzania produktów kosmetycznych

3.3.1. Producent, wytwórca, wytwarzanie produktu kosmetycznego i konfekcjonowanie

Rozporządzenie nr 1223/09 nie definiuje pojęcia „produkcji” produktów kosmetycznych, ograniczając się do definicji „producenta”.

W rozumieniu Rozporządzenia nr 1223/09 „producent” to każda osoba fizyczna lub prawna, która wytwarza produkt kosmetyczny lub zleca zaprojektowanie lub wytworzenie produktu i wprowadza ten produkt do obrotu pod własną nazwą lub znakiem towarowym (art. 2 ust. 1 lit d).

Ustawa o produktach kosmetycznych definiuje terminy: „wytwórca” oraz „wytwarzanie produktu kosmetycznego” czy „konfekcjonowanie”.

• „Wytwórca” - w rozumieniu Ustawy o produktach kosmetycznych - to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która wytwarza produkt kosmetyczny. Tym samym każdy wytwórca jest producentem, w rozumieniu Rozporządzenia nr 1223/09, ale nie każdy producent jest wytwórcą.
• „Wytwarzanie produktu kosmetycznego” - działania prowadzące do otrzymania produktu gotowego, w tym konfekcjonowanie; nawet gdy nie odbywa się ono w tym samym miejscu co wytwarzanie masy produktu.
• „Konfekcjonowanie” to działania, w tym napełnianie i etykietowanie, które należy przeprowadzić w celu przekształcenia masy produktu w produkt gotowy.

3.3.2. Obowiązki, zakazy i ograniczenia dotyczące produkcji i wytwarzania produktów kosmetycznych

Produkcja produktów kosmetycznych obwarowana jest obowiązkami, pewnymi ograniczeniami oraz zakazami, dotyczącymi m.in. ich składu. Nieprzestrzeganie tych przepisów grozi nałożeniem, w drodze decyzji państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, kary w wysokości nawet do 100 tys. zł (szerzej patrz pkt 3.7).

Niektóre zakazy i ograniczenia:

• zakazy i ograniczenia dotyczące składu produktów kosmetycznych;
• zakazy dotyczące testowania produktów kosmetycznych na zwierzętach;
• obowiązek produkcji produktów kosmetycznych zgodnie z zasadami dobrej praktyki produkcji.

3.3.2.1. Zakazy i ograniczenia dotyczące składu produktów kosmetycznych

Rozporządzenie nr 1223/09 określa szczegółowe wymagania co do składu produktów kosmetycznych. Zostały wskazane:

• substancje niedozwolone do stosowania w kosmetykach,
• substancje podlegające ograniczeniom,
• dopuszczalne do stosowania barwniki, substancje konserwujące,
• dopuszczalne do stosowania substancje promieniochronne.

Wykaz poszczególnych substancji został określony w załącznikach do Rozporządzenia, tj.:

• Załącznik II - wykaz substancji niedozwolonych do stosowania w kosmetykach;
• Załącznik III - wykaz substancji podlegającym ograniczeniom;
• Załącznik IV - wykaz barwników dopuszczonych do stosowania w kosmetykach
• Załącznik V – wykaz substancji konserwujących dozwolonych w produktach kosmetycznych;
• Załącznik VI - wykaz substancji promieniochronnych (filtrów UV) dozwolonych w produktach kosmetycznych.

Rozporządzenie nr 1223/09 dopuszcza „niezamierzoną” obecność małej ilości substancji niedozwolonej, pochodzącej z:

• zanieczyszczeń składników naturalnych lub syntetycznych,
• procesu wytwarzania, przechowywania, migracji z opakowania, która przy zastosowaniu zasad dobrej praktyki produkcji jest ze względów technologicznych nie do uniknięcia, pod warunkiem iż obecność ta jest zgodna z wymogami bezpieczeństwa określonymi w art. 3 Rozporządzenia (art. 17).

W przypadku produktu kosmetycznego zawierającego nanomateriały, Rozporządzenie nr 1223/09 zawiera dodatkowe wymagania, jakie należy spełnić wprowadzając taki produkt do obrotu (art. 16).

3.3.2.2. Zakaz testowania kosmetyków na zwierzętach

Począwszy od 11 marca 2013 r. na terenie UE zakazane jest prowadzenie testów produktów kosmetycznych na zwierzętach. Zakazana jest również sprzedaż kosmetyków, które były w ten sposób testowane.

3.3.2.3. Obowiązek produkcji produktów kosmetycznych zgodnie z zasadami dobrej praktyki produkcji

Art. 8 Rozporządzenia nr 1223/09 nakłada obowiązek produkcji produktów kosmetycznych zgodnie z dobrą praktyką produkcji.

Proces produkcji uznaje się za zgodny z dobrą praktyką produkcji, jeżeli jest zgodny z odpowiednimi zharmonizowanymi normami.

W Polsce jest to norma PN - EN ISO 22716:2007 Kosmetyki - Przewodnik GMP.

Jak wskazuje Polski Komitet Normalizacyjny norma ta zawiera:

• wskazówki dotyczące produkcji, kontroli, składowania i transportu produktów kosmetycznych,
• aspekty jakościowe produktu.

Norma nie obejmuje wszystkich aspektów bezpieczeństwa personelu pracującego w zakładzie ani aspektów ochrony środowiska. Stanowią one wewnętrzną odpowiedzialność przedsiębiorstwa i mogą być objęte lokalnymi regulacjami i prawodawstwem. Nie dotyczy to działalności badawczej i rozwojowej ani dystrybucji wyrobów gotowych.

3.4. Wymogi dotyczące udostępnienia na rynku i wprowadzenia do obrotu

Rozporządzenie nr 1223/09 rozróżnia i definiuje pojęcia „udostępnianie na rynku” oraz „wprowadzenie do obrotu”.

• Udostępnianie na rynku - każde odpłatne lub nieodpłatne dostarczanie produktu kosmetycznego na rynek Wspólnoty do celów dystrybucji, konsumpcji lub stosowania, w ramach działalności handlowej.
• Wprowadzenie do obrotu - to udostępnienie produktu kosmetycznego na rynku Wspólnoty po raz pierwszy. Tym samym wprowadzenie do obrotu stanowi czynność pierwszego udostępniania na rynku.

Przedsiębiorca zamierzający wprowadzić do obrotu produkty kosmetyczne, w tym udostępnić je na rynku UE, musi dopełnić wymagania, jakie stawia Rozporządzenie nr 1223/09 oraz Ustawa o produktach kosmetycznych, w tym m.in:

1. spełnić wymogi bezpieczeństwa (art. 3 Rozporządzenia nr1223/09);
2. wyznaczyć tzw. „osobę odpowiedzialną” (art. 4 Rozporządzenia nr 1223/09);
3. dopełnić wymogu przeprowadzenia oceny bezpieczeństwa produktu,
4. sporządzić raport bezpieczeństwa produktu kosmetycznego oraz aktualizację tego raportu (art. 10 Rozporządzenia nr 1223/09);
5. dopełnić obowiązku przechowywania i udostępniania dokumentacji produktu przez ustalony czas (art. 11 Rozporządzenia nr 1223/09);
6. odpowiednio oznakować produkt kosmetyczny (art. 19 Rozporządzenia nr 1223/09);
7. wprowadzać do obrotu i udostępniać ”nieprzeterminowane” produkty kosmetyczne (art. 5 Rozporządzenia nr 1223/09).

3.4.1. Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa produktu kosmetycznego

Zgodnie z wymogami Rozporządzenia nr 1223/09 (art. 3), produkt kosmetyczny udostępniany na rynku powinien być bezpieczny dla zdrowia ludzi w normalnych lub dających się przewidzieć warunkach stosowania, z uwzględnieniem w szczególności:

• prezentacji, w tym zgodności z dyrektywą 87/357/EWG - tj. Dyrektywą Rady z dnia 25 czerwca 1987 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących produktów, których wygląd wskazuje na przeznaczenie inne niż rzeczywiste, zagrażających zdrowiu lub bezpieczeństwu konsumentów;
• oznakowania;
• instrukcji użycia i usuwania;
• wszelkich innych wskazówek lub informacji pochodzących od osoby odpowiedzialnej w rozumieniu art. 4.

Oświadczenie dotyczące bezpieczeństwa produktu kosmetycznego, w związku z ww. wymogami określonymi w art. 3 musi się znaleźć w ocenie bezpieczeństwa produktu (patrz szerzej pkt 3.4.3).

Umieszczenie ostrzeżeń nie zwalnia producenta, dystrybutora czy osoby odpowiedzialnej z obowiązku przestrzegania innych wymogów, ustanowionych w Rozporządzeniu nr 1223/09.

3.4.2. Obowiązek wyznaczenia osoby odpowiedzialnej

Do obrotu mogą zostać wprowadzone jedynie produkty kosmetyczne, dla których na terenie Wspólnoty jest wyznaczona tzw. „osoba odpowiedzialna”.

• Osoba odpowiedzialna - to osoba prawna lub fizyczna, która gwarantuje spełnienie odpowiednich obowiązków określonych w Rozporządzeniu 1223/09, przez każdy wprowadzany do obrotu produkt kosmetyczny.
• W szczególnych przypadkach funkcję osoby odpowiedzialnej pełni producent lub dystrybutor lub osoba upoważniona przez producenta.
• Sprzedaż produktu w ramach Wspólnoty to nie eksport i import w powszechnym tego słowa znaczeniu, a odpowiednio - wewnątrzwspólnotowa dostawa i wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru lub usługi.
• Producent może wyznaczyć na osobę odpowiedzialną inną osobę, mającą siedzibę na terenie Wspólnoty.
  Takie upoważnienie wymaga formy pisemnej wraz z pisemną akceptacją osoby przyjmującej funkcję osoby odpowiedzialnej.
• Dystrybutor jest osobą odpowiedzialną, jeżeli wprowadza produkt kosmetyczny do obrotu pod własną nazwą lub znakiem towarowym lub zmienia produkt już wprowadzony na rynek, w sposób mający wpływ na zgodność z obowiązującymi wymogami.

Producent oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która wytwarza produkt kosmetyczny lub zleca zaprojektowanie lub wytworzenie produktu i wprowadza ten produkt do obrotu, pod własną nazwą lub znakiem towarowym (art. 2 ust. 1 lit d Rozporządzenia nr 1223/09).

Dystrybutor oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną w łańcuchu dostaw, niebędącą producentem ani importerem, która udostępnia produkt kosmetyczny na rynku Wspólnoty (art. 2 ust. 1 lit e Rozporządzenia nr 1223/09).

Obowiązki osoby odpowiedzialnej określa art. 6 Rozporządzenia nr 1223/09.

Uwaga!

Przedsiębiorco, jeżeli będziesz, jako producent lub dystrybutor, osobą odpowiedzialną, pamiętaj, że bardzo ważne jest odpowiednie ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC).

Niezależnie od ubezpieczeń działalności związanych z ryzykami zarówno przy produkcji i handlu (hurtowym lub detalicznym), konieczne są ubezpieczenia majątkowe.

3.4.3. Wymóg przeprowadzenia oceny bezpieczeństwa produktu i sporządzenia raportu bezpieczeństwa produktu kosmetycznego

Aby wykazać zgodność danego produktu z wymogiem bezpieczeństwa, sformułowanym w art. 3 Rozporządzenia nr 1223/09, przed wprowadzeniem produktu kosmetycznego do obrotu osoba odpowiedzialna ma obowiązek:

• zapewnić przeprowadzenie oceny bezpieczeństwa produktu na podstawie odpowiednich informacji,
• sporządzenia raportu bezpieczeństwa produktu kosmetycznego, zgodnie z załącznikiem I.

Załącznik I do Rozporządzenia nr 1223/09 określa minimalne elementy, jakie powinny być zawarte w raporcie bezpieczeństwa produktu kosmetycznego, wraz z krótkim opisem do każdego z punktów.

Co powinien zawierać raport bezpieczeństwa produktu kosmetycznego?

• Raport bezpieczeństwa produktu bezpieczeństwa produktu kosmetycznego jest dokumentem składającym się z dwóch części.
• Część A Raportu zawiera informacje na temat bezpieczeństwa produktu kosmetycznego.
• Część B Raportu zawiera ocenę bezpieczeństwa produktu kosmetycznego.
• Zgodnie z Ustawą o produktach kosmetycznych – część A powinna zostać sporządzona w języku polskim lub angielskim, natomiast część B musi zostać sporządzona w języku polskim.
• Raport bezpieczeństwa produktu kosmetycznego to tzw. dokumentacja produktu kosmetycznego. Musi być przechowywany i udostępniany przez osobę odpowiedzialną (patrz szerzej – pkt 3.4.5.).

Załącznik I do Rozporządzenia nr 1223/09 określa minimalne elementy, jakie powinny być zawarte w raporcie bezpieczeństwa produktu kosmetycznego, wraz z krótkim opisem do każdego z punktów.

Informacje na temat bezpieczeństwa produktu kosmetycznego (część A)

1. Ilościowy i jakościowy skład produktu kosmetycznego;
2. Właściwości fizyczne/chemiczne oraz stabilność produktu kosmetycznego;
3. Jakość mikrobiologiczna;
4. Zanieczyszczenia, ilości śladowe, informacje o materiale, z którego wykonano opakowanie; czystość substancji i mieszanin;
5. Normalne i dające się racjonalnie przewidzieć stosowanie;
6. Narażenie na działanie produktu kosmetycznego;
7. Narażenie na działanie substancji;
8. Profil toksykologiczny substancji;
9. Działanie niepożądane i ciężkie działanie niepożądane (wszystkie dostępne dane na temat działania niepożądanego i ciężkiego niepożądanego kosmetycznego wyniku działania produktu kosmetycznego lub, w odpowiednich przypadkach, innych produktów kosmetycznych z uwzględnieniem danych statystycznych.);
10. Informacje o produkcie kosmetycznym;

(Inne istotne informacje, np. istniejące badania z udziałem ochotników lub odpowiednio potwierdzone i uzasadnione wyniki oceny ryzyka przeprowadzonej w innych pokrewnych dziedzinach).

Ocena bezpieczeństwa produktu kosmetycznego (cześć B)

• Wniosek z oceny (oświadczenie dotyczące bezpieczeństwa produktu kosmetycznego w związku z art. 3 Rozporządzenia nr 1223/09);
• Ostrzeżenia i instrukcje stosowania umieszczane na etykiecie (oświadczenie o konieczności umieszczenia na etykiecie określonych ostrzeżeń i instrukcji stosowania zgodnie z art. 19 ust. 1 lit d Rozporządzenia nr 1223/09);
• Rozumowanie, w tym:
  - wyjaśnienie rozumowania naukowego, którego wynikiem jest wniosek z oceny podany w pkt 1 i oświadczenie podane w pkt 2. Wyjaśnienie to powinno się opierać na opisie określonym w części A
  - ocena i omówienie marginesów bezpieczeństwa (w odpowiednich przypadkach)
  Szczegółową ocenę przeprowadza się m.in. w wypadku produktów kosmetycznych przeznaczonych dla dzieci poniżej trzech lat oraz produktów kosmetycznych przeznaczonych wyłącznie do zewnętrznej higieny intymnej.
  Ocenie podlegają możliwe interakcje substancji zawartych w produkcie kosmetycznym.
  - uzasadnienie - dlaczego przeanalizowano określone profile toksykologiczne, a innych – nie uwzględniono
  - rozważenie wpływu stabilności na bezpieczeństwo produktów kosmetycznych.
• Kwalifikacje eksperta i zatwierdzenie części B
  - imię i nazwisko oraz adres osoby przeprowadzającej ocenę bezpieczeństwa,
  - dowód kwalifikacji osoby przeprowadzającej ocenę bezpieczeństwa,
  - data i podpis osoby przeprowadzającej ocenę bezpieczeństwa.

Dodatkowo, Rozporządzenie nr 1223/09 zawiera wytyczne co do sporządzania oceny bezpieczeństwa produktu kosmetycznego.

Wskazuje, że osoba odpowiedzialna zobowiązana jest zapewnić uwzględnienie w ocenie:

• przeznaczenia produktu kosmetycznego,
• przewidywanego narażenia ogólnoustrojowego na poszczególne składniki w recepturze końcowej,
• stosowanie odpowiedniego podejścia opartego na wadze dowodu, przy dokonywaniu przeglądu danych ze wszystkich istniejących źródeł (art. 10 ust. 1 lit a)-b)).

W celu umożliwienia przedsiębiorstwom, zwłaszcza małym i średnim, spełnienie wymogów określonych w załączniku I określającym, Komisja w ścisłej współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi stronami przyjęła odpowiednie wytyczne, tj. Decyzję wykonawczą Komisji z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących załącznika I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 dotyczącego produktów kosmetycznych (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2013/674/UE) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:32013D0674

3.4.4. Obowiązek aktualizowania raportu bezpieczeństwa produktu kosmetycznego

Na osobie odpowiedzialnej spoczywa także obowiązek aktualizowania raportu bezpieczeństwa produktu kosmetycznego, z uwzględnieniem dodatkowych istotnych informacji uzyskanych po wprowadzeniu produktu do obrotu (art. 10 ust. 1 lit c Rozporządzenia nr 1223/09).

3.4.5. Wymóg przechowywania oraz udostępniania dokumentacji produktu kosmetycznego

• Osoba odpowiedzialna ma obowiązek przechowywać dokumentację produktu, od momentu wprowadzenia go do obrotu.
• Dokumentacja produktu:
  - musi być przechowywana co najmniej przez okres 10 lat, od dnia wprowadzenia do obrotu ostatniej partii danego produktu kosmetycznego,
  - powinna być sporządzona w języku polskim lub w języku angielskim.
• Dokumentacja produktu zawiera następujące informacje i dane, które powinny być uaktualniane w razie potrzeby:
  - opis produktu kosmetycznego, umożliwiający łatwe przyporządkowanie dokumentacji produktu do danego produktu kosmetycznego,
  - raport bezpieczeństwa produktu kosmetycznego,
  - opis metod produkcji i oświadczenie o zgodności z dobrą praktyką produkcji,
  - dowód deklarowanego działania - jeżeli jest to uzasadnione ze względu na rodzaj produktu kosmetycznego lub efekt jego działania,
  - dane dotyczące wszelkich testów na zwierzętach, przeprowadzonych przez producenta, jego przedstawicieli lub dostawców w trakcie opracowania lub oceny bezpieczeństwa produktu kosmetycznego lub jego składników, w tym testów na zwierzętach przeprowadzanych w celu spełnienia wymogów przepisów ustawowych lub wykonawczych obowiązujących w krajach trzecich.
• Osoba odpowiedzialna jest obowiązana udostępniać, na etykiecie produktu, adres w którym przechowywana jest dokumentacja produktu.
• Osoba odpowiedzialna jest obowiązana udostępniać dokumentację produktu (w formacie elektronicznym lub innym) właściwemu organowi państwa członkowskiego pod adresem podanym na etykiecie produktu.

3.4.6. Wymogi dotyczące oznakowania produktów kosmetycznych

Zgodnie z wymogami określonymi w art. 19 Rozporządzenia nr 1223/09 na rynku udostępniane mogą być wyłącznie produkty kosmetyczne, na których pojemnikach i opakowaniach zewnętrznych znajdują się następujące, nieusuwalne, łatwe do odczytania i widoczne informacje:

a) imię i nazwisko lub zarejestrowana firma oraz adres osoby odpowiedzialnej

Informacja ta może być skrócona, jeśli skrót umożliwia identyfikację tej osoby i jej adres. Może być podanych kilka adresów. Ten, pod którym osoba odpowiedzialna udostępnia dokumentację produktu, powinien być wyróżniony. W przypadku importowanych produktów kosmetycznych podaje się nazwę kraju pochodzenia.

b) nominalna zawartość w momencie pakowania

Wyrażona w jednostkach masy lub objętości - z wyjątkiem opakowań zawierających mniej niż pięć gramów lub mniej niż pięć mililitrów, bezpłatnych próbek i produktów w opakowaniach jednorazowego użycia.

Podawanie informacji o zawartości nie jest wymagane również w przypadku stosowanych opakowań zbiorczych, jeśli informacje te znajdują się na opakowaniach jednostkowych, umieszczonych w tych opakowaniach. Opakowania zbiorcze zawierają czytelną informację o liczbie opakowań jednostkowych - chyba, że liczba opakowań jednostkowych jest dobrze widoczna z zewnątrz lub produkty te są sprzedawane pojedynczo. Nie jest to konieczne, jeżeli łatwo po wyglądzie zewnętrznym ocenić tę liczbę lub produkt sprzedawany jest w pojedynczych opakowaniach.

c) data minimalnej trwałości

Data, do której dany produkt kosmetyczny, przechowywany w odpowiednich warunkach, zachowuje w pełni swoje pierwotne właściwości, a w szczególności pozostaje zgodny z art. 3.

d) szczególne środki ostrożności, których należy przestrzegać podczas stosowania
Co najmniej te wymienione w załącznikach III-VI oraz wszelkie inne informacje dotyczące środków ostrożności, wymaganych dla produktów kosmetycznych do stosowania profesjonalnego.

e) numer partii produktu lub oznaczenia pozwalające na identyfikację produktu kosmetycznego
Jeżeli jest to niemożliwe ze względów praktycznych, uwarunkowanych małymi rozmiarami produktu kosmetycznego, informacja ta może być umieszczona tylko na opakowaniu zewnętrznym.

f) funkcja produktu kosmetycznego, chyba że jednoznacznie wynika ona z jego prezentacji;

g) wykaz składników;
Informacje te mogą być podane tylko na opakowaniu zewnętrznym. Wykaz jest poprzedzony określeniem „ingredients”.

Jak wskazano w „Podręczniku użytkownika CPNP - portal zgłaszania produktów kosmetycznych dla osób odpowiedzialnych i dystrybutorów” - nazwa produktu musi być wystarczająco szczegółowa, aby na jej podstawie można było dokładnie zidentyfikować produkt kosmetyczny.

Powinna zawierać:

• znak towarowy/markę,
• linię produktową,
• szczegółową nazwę produktu, która pojawia się na produkcie.

Pełna nazwa powinna zawierać funkcję, chyba że jest ona częścią szczegółowej nazwy produktu.

Czego nie wolno pisać na etykiecie?

Zgodnie z art. 20 ust. 1 Rozporządzenia nr 1223/09 na etykiecie, podczas udostępniania na rynku i reklamowania produktów kosmetycznych, tekst, nazwy, znaki towarowe, obrazy lub inne znaki nie mogą być używane tak, aby przypisywać tym produktom cechy lub funkcje, których nie posiadają.

Ważne!

Produkty kosmetyczne udostępniane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znakuje się w języku polskim.

Jeżeli produkt kosmetyczny jest nieopakowany lub pakowany na miejscu sprzedaży - na prośbę kupującego lub wstępnie pakowany w celu natychmiastowej sprzedaży, informacje wymienione w art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 1223/2009 umieszcza się na pojemniku lub opakowaniu, w którym produkt kosmetyczny został wystawiony do sprzedaży (art. 4 ust 1-2 obowiązującej od 1 stycznia 2019 r. Ustawą o produktach kosmetycznych).

Przepisy Rozporządzenia nr 1223/2009 nie zawierają dodatkowych wymogów dla produktów kosmetycznych typu „bio”, „eko”, a każdy produkt kosmetyczny musi spełniać te same wymagania określone w tym Rozporządzeniu nr 1223/09.

Niezależnie od wymogów, jakie stawiają Rozporządzenie nr 1223/09 oraz Ustawa o produktach kosmetycznych, podczas oznakowania wytworzonych lub dystrybuowanych produktów kosmetycznych należy przestrzegać przepisów Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. 2020.1913 t.j).

Czym jest czyn nieuczciwej konkurencji?

Ustawa, jako czyn nieuczciwej konkurencji traktuje działanie polegające na wprowadzającym w błąd oznaczeniu towarów lub usług. Jest to też takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd na temat:

• pochodzenia,
• ilości,
• jakości,
• składników,
• sposobu wykonania,
• przydatności,
• możliwości zastosowania,
• naprawy,
• konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług.

To także:

• zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich (art. 10 ust. 1 uznk), np. „bez konserwantów”,
• wprowadzenie do obrotu produktów kosmetycznych w opakowaniu mogącym wprowadzić klientów w błąd, co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, lub innych istotnych cech towarów albo usług,
• zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich, chyba że zastosowanie takiego opakowania jest uzasadnione względami technicznymi (art. 10 ust. 2 uznk).

Czyn nieuczciwej konkurencji to także:

• naśladowanie gotowego produktu

Gdy za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może to wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu (art. 13 ust. 1 uznk).

Co nie jest sprzeczne z zasadami konkurencji?

• Naśladownictwo towarów innego przedsiębiorcy, które nie korzystają ze szczególnej ochrony wynikającej z praw wyłącznych (np. prawa ochronnego na znak towarowy).
  Nie uzasadnia to przyjęcia istnienia czynu nieuczciwej konkurencji - nawet w przypadku zgodności wymiarów kopii z pierwowzorem (tak SN w wyroku z dnia 11 lipca 2002 r., sygn. akt I CKN 1319/00).
  Jest to np. produkcja podróbek kosmetyków, np. balsamów perfumowanych, które fizycznie przypominają produkt oryginalny i jednocześnie to podobieństwo może spowodować u klientów przeświadczenie, że kupują produkt oryginalny. Dotyczy to również półproduktów.
• Naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, w szczególności budowy, konstrukcji i formy zapewniającej jego użyteczność.
  Jeżeli naśladowanie cech funkcjonalnych gotowego produktu wymaga uwzględnienia jego charakterystycznej formy, co może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu, naśladowca jest zobowiązany odpowiednio oznaczyć produkt.

3.4.7. Obowiązek wprowadzania do obrotu i udostępniania nieprzeterminowanych produktów kosmetycznych

Zgodnie z art. 5 Ustawy o produktach kosmetycznych, produkty kosmetyczne można wprowadzać do obrotu i udostępniać na rynku do upływu daty minimalnej trwałości.

3.5. Obowiązki dokonania zgłoszeń do odpowiednich rejestrów i organów

Na wytwórcy oraz osobie odpowiedzialnej, która w wielu przypadkach jest w warunkach polskich wytwórcą, ciążą również obowiązki odpowiednich zgłoszeń:

• w celu prowadzenia działalności polegającej na wytwarzaniu produktów kosmetycznych,
• w celu wprowadzenia produktów kosmetycznych do obrotu,
• w związku z działaniami niepożądanymi takich produktów.

3.5.1. Obowiązek wpisu do wykazu zakładów, w których są wytwarzane produkty kosmetyczne

Od 1 stycznia 2019 r. obowiązuje Ustawa o produktach kosmetycznych, która wprowadziła tzw. wykaz zakładów, w których są wytwarzane produkty kosmetyczne.

Realizuje ona przepisy art. 22 Rozporządzenia nr 1223/2009, które nakłada na państwa członkowskie obowiązek monitorowania przestrzegania zasad dobrej praktyki produkcji produktów kosmetycznych.

Wykaz prowadzi państwowy powiatowy inspektor sanitarny, właściwy ze względu na siedzibę zakładu wytwarzającego produkty kosmetyczne.

Czyj to jest obowiązek?

Wytwórca - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadającą osobowości prawnej, która wytwarza produkt kosmetyczny ma obowiązek złożenia wniosku o wpis do wykazu zakładów, w których są wytwarzane produkty kosmetyczne.

Przedsiębiorco pamiętaj!

Od 1 stycznia 2019 r. wytwórca musi złożyć wniosek o wpis do wykazu zakładów.
Składa się go w postaci papierowej albo elektronicznej, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności w zakładzie wytwarzającym produkty kosmetyczne (art. 6 ust. 4 Ustawy o produktach kosmetycznych).

Zgodnie z przepisami przejściowymi Ustawy i produktach kosmetycznych, wytwórcy prowadzący w dniu 1 stycznia 2019 r. działalność w zakresie wytwarzania produktów kosmetycznych mają obowiązek złożyć wniosek o wpis zakładu do wykazu zakładów wytwarzających produkty kosmetyczne w terminie 9 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Wniosek o wpis do wykazu zakładów zawiera:

1. imię, nazwisko albo nazwę (firmę) wytwórcy (producenta) i jego adres;
2. nazwę i adres zakładu wytwarzającego produkty kosmetyczne;
3. określenie rodzaju i zakresu działalności, która jest prowadzona w zakładzie wytwarzającym produkty kosmetyczne.

Wytwórca otrzymuje zaświadczenie o wpisie do wykazu zakładów. Zawiera ono datę wpisu do wykazu oraz nazwę i adres zakładu wytwarzającego produkty kosmetyczne.

W przypadku zmiany danych podlegających wpisowi, wytwórca w terminie 30 dni od zaistnienia zmiany, ma obowiązek złożyć wpis o zmianę danych ze wskazaniem tych, które się zmieniły (art. 6 ust. 6 Ustawy o produktach kosmetycznych).

3.5.2. Obowiązek zgłoszenia produktu kosmetycznego Komisji Europejskiej - przed wprowadzeniem go do obrotu

Przed wprowadzeniem produktu kosmetycznego do obrotu, osoba odpowiedzialna jest obowiązana zgłosić to Komisji Europejskiej.

• Produkty kosmetyczne podlegają rejestracji w bazie CPNP (Cosmetic Products Notification Portal).
• Produkty kosmetyczne zgłasza się za pośrednictwem specjalnego portalu - (CPNP), utworzonego na potrzeby wykonania Rozporządzenia nr 1223/09. Portal prowadzony jest przez Komisję Europejską.

Zgłoszenie polega na przedłożeniu drogą elektroniczną następujących informacji, określających:

a) kategorię produktu kosmetycznego i jego nazwę lub nazwy umożliwiające jednoznaczną identyfikację;

b) imię i nazwisko (firmę) osoby odpowiedzialnej oraz jej adres, pod którym udostępniana jest dokumentacja produktu;

c) kraj pochodzenia w przypadku importu;

d) państwo członkowskie, w którym produkt kosmetyczny ma zostać wprowadzony do obrotu;

e) dane kontaktowe osoby fizycznej, z którą można się kontaktować, w razie konieczności;

f) obecność substancji w formie nanomateriałów:
- ich identyfikacja, w tym nazwa chemiczna (wg nomenklatury IUPAC) i inne oznaczenia określone w pkt 2 preambuły do załączników II-VI do Rozporządzenia nr 1223/09;
- dające się racjonalnie przewidzieć warunki narażenia;

g) nazwa i numer Chemicals Abstracts Service (CAS) lub WE substancji sklasyfikowanych jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość (CMR), należących do kategorii 1A lub 1B zgodnie z częścią 3 załącznika VI do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008;

h) receptura ramowa umożliwiająca szybkie i odpowiednie leczenie w razie wystąpienia problemów.

Ponadto, gdy produkt kosmetyczny jest wprowadzany do obrotu, osoba odpowiedzialna zgłasza Komisji oryginalne oznakowanie oraz fotografię opakowania tego produktu – o ile jest ona czytelna.

Ważne!

Fakt udanego zgłoszenia produktu za pośrednictwem CPNP nie musi oznaczać, że dany produkt spełnia wszystkie wymogi Rozporządzenia nr 1223/2009, dotyczącego produktów kosmetycznych. Spełnienie odpowiednich obowiązków określonych w tym Rozporządzeniu gwarantują osoby odpowiedzialne.

3.5.3. Obowiązek zgłoszenia ciężkiego działania niepożądanego do ośrodka administrującego Systemem Informowania o Ciężkich Działaniach Niepożądanych Spowodowanych Stosowaniem Produktów Kosmetycznych

Rozporządzenie nr 1223/2009 w art. 23 nakłada na osobę odpowiedzialną oraz dystrybutora obowiązki związane z informowaniem o ciężkim działaniu niepożądanym.

Ciężkie działanie niepożądane oznacza działanie niepożądane, które powoduje tymczasową lub stałą niewydolność czynnościową, niepełnosprawność, konieczność hospitalizacji, wady wrodzone, bezpośrednie zagrożenie życia lub zgon.

• W celu realizacji tych obowiązków, obowiązująca od 1 stycznia 2019 r. Ustawa o produktach kosmetycznych, powołuje tzw. System Informowania o Ciężkich Działaniach Niepożądanych Spowodowanych Stosowaniem Produktów Kosmetycznych.

Ma on zastąpić dotychczasowy Krajowy System Informowania o Kosmetykach Wprowadzonych do Obrotu, który ma zostać zlikwidowany 12 lipca 2020 r. (do tego czasu zgromadzone w nim dane mają być wyłącznie przechowywane bez gromadzenia nowych danych).

• Administratorem nowego Sytemu Informowania o Ciężkich Działaniach Niepożądanych Spowodowanych Stosowaniem Produktów Kosmetycznych oraz danych osobowych w nim przetwarzanych jest Główny Inspektor Sanitarny.
• W celu zapewnienia bezpieczeństwa danych w czasie eksploatacji systemu, Główny Inspektor Sanitarny powierza przetwarzanie danych zawartych w systemie tzw. ośrodkowi administrującemu. Ośrodek administrujący ma zostać określony przez Ministra Zdrowia w drodze rozporządzenia - ośrodek administrujący spośród podmiotów wymienionych w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Brak jest obecnie jeszcze takiego rozporządzenia, jak i jego projektu.

3.6. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów Rozporządzenia nr 1223/2009 oraz Ustawy o produktach kosmetycznych

Nadzór nad przestrzeganiem przepisów Rozporządzenia nr 1223/2009 oraz przepisów Ustawy o produktach kosmetycznych sprawują, w zakresie swoich kompetencji, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Inspekcji Handlowej.

Państwowa Inspekcja Sanitarna m.in.:

• kontroluje warunki higieny produkcji produktów kosmetycznych, w tym warunki i zachowanie higieny pomieszczeń i urządzeń do produkcji, surowców i personelu,
• kontroluje przestrzeganie przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne.

Inspekcja Handlowa, zgodnie ze swoimi kompetencjami, kontroluje:

• znakowania,
• prawidłowości obrotu, w tym przestrzeganie przez dystrybutorów przepisów o produktach kosmetycznych.

3.7. Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów Rozporządzenia nr 1223/09 oraz Ustawy o produktach kosmetycznych

Nieprzestrzeganie przepisów Rozporządzenia nr 1223/09 oraz Ustawy o produktach kosmetycznych zagrożone jest sankcjami. Sankcje określa Ustawa o produktach kosmetycznych. Grożą one m.in. za:

• wytwarzanie produktu kosmetycznego bez zachowania zasad dobrej praktyki produkcji - kara pieniężna w wysokości do 50 000 zł;
• niezapewnienie przez osobę odpowiedzialną wytwarzania produktu kosmetycznego z zachowaniem zasad dobrej praktyki produkcji - kara pieniężna w wysokości do 50 000 zł;
• wprowadzanie do obrotu produktu kosmetycznego bez spełnienia wymogów dotyczących oceny bezpieczeństwa, o której mowa w art. 10 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 100 000 zł;
• niewykonywanie obowiązków określonych w art. 5 ust 2 i 3 oraz art. 6 ust. 3–5 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 50 000 zł;
• niespełnienie wymogów dotyczących okresu przechowywania dokumentacji produktu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 30 000 zł;
• wprowadzanie do obrotu produktu kosmetycznego bez spełnienia wymogów dotyczących dokumentacji produktu, o których mowa w art. 11 ust. 2–4 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 100 000 zł;
• wytwarzanie produktu kosmetycznego bez pobierania próbek i wykonywania analiz w rzetelny i odtwarzalny sposób, o których mowa w art. 12 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 10 000 zł;
• wprowadzanie do obrotu produktu kosmetycznego bez spełnienia wymogów w zakresie zgłoszeń, o których mowa w art. 13 i art. 16 ust. 3 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 35 000 zł;
• udostępnienie przez dystrybutora produktu kosmetycznego bez spełnienia wymogów w zakresie zgłoszeń, o których mowa w art. 13 ust. 3 i 4 Rozporządzenia nr 1223/2009 -kara pieniężna w wysokości do 35 000 zł;
• wprowadzanie do obrotu produktu kosmetycznego z naruszeniem ograniczeń dotyczących substancji, o których mowa w art. 14, art. 15 i art. 17 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 100 000 zł;
• wprowadzanie do obrotu produktu kosmetycznego z naruszeniem zakazów w zakresie testów na zwierzętach, o których mowa w art. 18 Rozporządzenia nr 1223/2009 – kara pieniężna w wysokości do 30 000 zł;
• przeprowadzanie testów na zwierzętach - kara pieniężna w wysokości do 100 000 zł;
• wprowadzanie do obrotu lub udostępnianie na rynku produktu kosmetycznego bez spełnienia wymogów w zakresie oznakowania, o których mowa w art. 19 Rozporządzenia nr 1223/2009 lub określonych w art. 4 projektu ustawy - kara pieniężna w wysokości do 70 000 zł;
• udostępnianie produktu kosmetycznego bez spełnienia wymogów związanych z oświadczeniami o produkcie, o których mowa w art. 20 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 20 000 zł;
• niezapewnienie przez osobę odpowiedzianą publicznego dostępu do informacji, o którym mowa w art. 21 Rozporządzenia nr 1223/2009 - kara pieniężna w wysokości do 10 000 zł;
• niedopełnienie przez osobę odpowiedzialną lub dystrybutora obowiązku informowania o ciężkim działaniu niepożądanym - kara pieniężna w wysokości do 100 000 zł;
• wprowadzenie do obrotu lub udostępnia na rynku produkt kosmetyczny po upływie daty minimalnej trwałości - kara pieniężna w wysokości do 50 000 zł;
• wytwarzanie produktu kosmetycznego bez złożenia wniosku o wpis do wykazu zakładów, w których są wytwarzane produktu kosmetyczne, albo po bezskutecznym upływie terminu do takiego zgłoszenia, niepopełnienie obowiązku aktualizacji danych wpisywanych do takiego wykazu - kara pieniężna w wysokości do 50 000 zł.

W zależności od rodzaju niedopełnionego obowiązku, kary pieniężne są nadkładane w drodze decyzji przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego lub przez wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej.

3.8. Produkty kosmetyczne a ochrona praw własności intelektualnej

3.8.1. Prawno-autorska ochrona logo przedsiębiorcy lub oznaczenia produktu (znak słowno-graficzny tzw. logotyp)

Ochrona znaku słowno-graficznego (dalej: logotypu) może wynikać z prawa autorskiego, jeśli logo i nazwę będzie można określić jako utwory, a więc przedmioty prawa autorskiego.

Utwór prawa autorskiego musi mieć:

• charakter twórczy (być przejawem twórczej działalności człowieka),
• charakter indywidualny (niepowtarzalny),
• ustaloną i utrwaloną postać.

W przypadku, gdy logo lub jego grafikę tworzy dla Ciebie grafik, to on jest jego twórcą. Zadbaj, aby w umowie o wykonanie logo zamieścić odpowiednie zapisy, dotyczące przeniesienia autorskich praw majątkowych.

Warto też zamieścić w umowie zapis (bądź zawrzeć osobną umowę):

• o niewykonywaniu autorskich praw osobistych w stosunku do danego dzieła,
• lub o przekazaniu wykonywania autorskich praw osobistych nabywcy utworu graficznego (logo), a więc Tobie.

Dodatkowo można wskazać karę umowną, w przypadku niewywiązywania się z umowy przez autora (np. grafika lub agencję marketingową przygotowującą Twoje logo). Zarówno logo Twojej firmy, jak i znaki towarowe produktów powinny podlegać ochronie w ramach regulacji ochrony własności intelektualnej.

Zobacz także:

 Umowa o opracowanie logo

3.8.2. Ochrona dotycząca produktów kosmetycznych w sferze prawa własności przemysłowej

Specyfiką rynku kosmetycznego jest bardzo silna konkurencja. Walka konkurencyjna toczy się pomiędzy wielkimi koncernami kosmetycznymi, jak i małymi, lokalnymi markami.

Produkty kosmetyczne często są podrabiane/naśladowane; również w wysublimowany sposób przez dużych graczy. W tej branży liczy się efekt produktu. Jednocześnie, konsumenci są coraz bardziej świadomi. Jednak i tak są bombardowani obietnicami cudownych efektów, błyskawicznych rezultatów i innowacyjnymi formułami produktów kosmetycznych.

Produkty kosmetyczne są opakowane w coraz bardziej wyszukane i chwytliwe marketingowo opakowania. Jest to sfera podatna na nadużycia. Brak odpowiedniej ochrony swoich produktów, szczególnie tych innowacyjnych lub cieszących się dużą popularnością może doprowadzić dobrze prosperujący lub dobrze rokujący biznes nawet na skraj bankructwa.

3.8.2.1. Rejestracja znaków towarowych

Ochrona znaku towarowego zarówno Twojej firmy, jak i produktu kosmetycznego jest w branży kosmetycznej niezwykle istotna. W celu uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy konieczna jest jego rejestracja.

Jest to ważne, by zabezpieczyć prawa majątkowe do „logo” i elementów „tożsamości” przedsiębiorcy, jego przedsiębiorstwa oraz wytwarzanych produktów kosmetycznych.

Organem właściwym do udzielania praw ochronnych na wzory użytkowe, przemysłowe, patenty i znaki towarowe jest Urząd Patentowy RP.

Zapewnienie znakom towarowym (logo) odpowiedniej ochrony prawnej pozwala:

• uniknąć naruszeń ze strony osób trzecich,
• na czerpanie korzyści majątkowych z ich wykorzystania (zysk np. w przypadku korzystania z produktów kosmetycznych w salonach kosmetycznych).

Pamiętaj!

Znaki towarowe są podstawą budowania reputacji i wizerunku firmy. Warto zadbać o uregulowanie tej kwestii już na samym początku.

Czym jest znak towarowy?

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.

• wyraz włącznie z nazwiskiem,
• rysunek,
• litera,
• cyfra,
• kolor,
• forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania,
• melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

 Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część A)

 Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część B)

Ważne! 

Pamiętaj, że okres ochronny trwa 10 lat. Po tym czasie konieczne jest odnowienie i opłacenie praw ze znaków towarowych!

3.8.2.2. Rejestracja patentów

Patent jest prawem wyłącznym, udzielanym:

• na wynalazek,
• przez określony czas,
• w sposób zarobkowy (przemysłowy, handlowy),
• na terytorium danego państwa lub państw,
• przyznanym przez kompetentny organ państwowy, regionalny lub międzynarodowy,
• bez względu na dziedzinę techniki.

Jest nowy, posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania.

Pamiętaj!

Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym Rzeczpospolitej Polskiej.

Wynalazek:

• nowe rozwiązanie określonego problemu, który ma wyłącznie charakter techniczny,
• nowe rozwiązanie techniczne,
• posiada charakter oryginalnego utworu myśli technicznej,
• nadaje się do przemysłowego stosowania.

Wynalazek może dotyczyć opracowania nowego urządzenia, produktu, metody, procesu lub może stanowić unowocześnienie już istniejących rozwiązań.

• Wytwarzając produkty kosmetyczne, które mogą zostać zakwalifikowane jako wynalazek, należy bezwzględnie, w celu ochrony interesów zgłosić patent.
• W szczególności, można i powinno się opatentować:
  - nowe związki chemiczne,
  - kompozycje mające określony skład (np. precyzowane, przez parametry fizykochemiczne, wskaźniki ilościowe i jakościowe),
  - nowe sposoby wykorzystywane w procesie produkcji,
  - zastosowanie substancji już znanej dla osiągnięcia nowego skutku.
• Patent zgłasza się pisemnie lub w formie elektronicznej - do Urzędu Patentowego.
• Wskazane jest, by zgłosić patent niezwłocznie po opracowaniu rozwiązania technicznego.

Istnieje mniejsze ryzyko utraty możliwości opatentowania wynalazku lub wzoru użytkowego w związku z tym, iż inny podmiot wcześniej dokona w jakimkolwiek państwie analogicznego rozwiązania technicznego.

3.9. Regulacje dotyczące opakowań produktów kosmetycznych i gospodarką tymi opakowaniami

Wyprodukowane kosmetyki wymagają opakowania. Należy w każdym wypadku ocenić, czy w zakresie produktów kosmetycznych wytworzonych i wprowadzonych do obrotu będą miały zastosowanie przepisy Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

Ustawa ta określa m.in.:

• wymagania, jakim powinny odpowiadać opakowania wprowadzane do obrotu,
• zasady postępowania z opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi,
• zasady ustalania i pobierania opłaty produktowej oraz opłaty recyklingowej.

Czym jest opakowanie?

W rozumieniu Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, to wyrób, w tym wyrób bezzwrotny:

• wykonany z jakiegokolwiek materiału,
• przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów (od surowców do towarów przetworzonych).

W rozumieniu ww. Ustawy - słoiczek czy tubka z kremem, szamponem, solą do kąpieli są opakowaniem.

Przepisów ustawy o gospodarce opakowaniami, z wyłączeniem przepisów art. 14 i art. 45, nie stosuje się:

• w stosunku do przedsiębiorców, w zakresie opakowań, w których w danym roku kalendarzowym wprowadzili produkty do obrotu, a następnie w tym samym roku kalendarzowym dostarczyli je wewnątrzwspólnotowo - bez produktów lub z produktami (art. 6 ust. 1 Ustawy),
• w odniesieniu do wytwórców produktów kosmetycznych w opakowaniach, jeżeli wywieźli produkty kosmetyczne w opakowaniach z terytorium Polski na terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej lub na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Każdego przedsiębiorcę obowiązują wymogi określone w art. 14 i art. 45 Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Dotyczy też tych, do których ma zastosowanie ww. wyłączenie z art. 6 ust. 1 Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

Ważne obowiązki, dotyczące opakowań

Przedsiębiorca, który dostarcza wewnątrzwspólnotowo produkty w opakowaniach oraz wprowadza produkty w opakowaniach (tj. m.in. przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty w opakowaniach pod własnym oznaczeniem rozumianym jako znak towarowy lub pod własnym imieniem i nazwiskiem lub nazwą, których wytworzenie zlecił innemu przedsiębiorcy) jest obowiązany stosować opakowania spełniające wymagania, o których mowa w art. 11, tj. m.in.:

• Jest obowiązany ograniczać ilość i negatywne oddziaływanie na środowisko substancji stosowanych do wytwarzania opakowań oraz wytwarzanych odpadów opakowaniowych w taki sposób, aby:
  - opakowania nie zawierały szkodliwych substancji w ilościach stwarzających zagrożenie dla produktu, środowiska lub zdrowia ludzi;
  - maksymalna suma zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego w opakowaniu nie przekraczała 100 mg/kg.
• Jest obowiązany ograniczać ilość i negatywne oddziaływanie na środowisko substancji stosowanych do wytwarzania opakowań oraz wytwarzanych odpadów opakowaniowych, by:
  - objętość i masa opakowań były ograniczone do niezbędnego minimum wymaganego do spełnienia funkcji opakowania,
  - zapewnić poziom bezpieczeństwa produktowi, biorąc pod uwagę oczekiwania użytkownika.
• Jest obowiązany wprowadzać do obrotu opakowania projektowane i wykonane w sposób umożliwiający:
  - wielokrotne użycie i późniejszy recykling,
  - przynajmniej ich recykling - jeżeli nie jest możliwe wielokrotne użycie,
  - inną niż recykling formę ich odzysku - jeżeli nie jest możliwy ich recykling.

Inne obowiązki

• Zgodnie z art. 45 ust. 1 pkt 5 ) Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, przedsiębiorca wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany sporządzić i złożyć marszałkowi województwa roczne sprawozdanie o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi, na zasadach określonych w dziale V rozdziale 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
• Obowiązek uzyskania, przez wprowadzającego produkty w opakowaniach, wpisu do rejestru podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami (BDO) wynikający z art. 10 ust. 1 pkt 5 Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadach opakowaniowych.

Wpis do rejestru

- Rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami prowadzą, zgodnie z art. 49 ust. 1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2020.797 t.j.) marszałkowie województwa.
- Wpisu do rejestru dokonuje właściwy marszałek województwa, na wniosek przedsiębiorcy.
- Po uzyskaniu wpisu, przedsiębiorca otrzymuje numer rejestrowy, którym powinien się posługiwać podczas prowadzenia swojej działalności.

3.10. Finansowanie i wsparcie ze środków UE

3.10.1. Finansowanie z urzędów pracy

Przyszły przedsiębiorca, planujący założenie własnej działalności gospodarczej może starać się o bezzwrotną dotację z urzędu pracy.

Warunki uzyskania dotacji:

• Posiadanie statusu osoby bezrobotnej (po zarejestrowaniu w powiatowym urzędzie pracy jako osoba o takim statusie), statusu Absolwenta Centrum Integracji Społecznej lub Absolwenta Klubu Integracji Społecznej, bezrobotny nie może w przeciągu 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku bez uzasadnienia odmówić przyjęcia propozycji zatrudnienia, przygotowania zawodowego bądź stażu,
• Odczekanie trzech miesięcy od rejestracji w urzędzie jako osoby bezrobotnej. Po tym czasie można złożyć wniosek o dofinansowanie. Niektóre urzędy skracają ten czas do miesiąca, a inne zwiększają liczbę wymogów. Dlatego warto się zapoznać z wewnętrznym regulaminem przyznawania dotacji obowiązującym w danym urzędzie.
• Bezrobotny, starający się o dotację z urzędu pracy nie może być studentem studiów dziennych. Może studiować zaocznie.
• Osoba, która stara się o dofinansowanie nie może prowadzić innej działalności gospodarczej. Dotyczy to okresu 12 miesięcy przed złożeniem wniosku (w niektórych urzędach pracy obowiązuje dłuższy okres).

Inne ważne informacje.

• Dotacji z urzędu pracy nie otrzyma osoba, która w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku, bez uzasadnienia, odmówiła przyjęcia propozycji zatrudnienia, przygotowania zawodowego lub stażu.
• Osoba, która stara się o dofinansowanie z urzędu pracy, nie może mieć na swoim koncie przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu. Dotyczy to okresu 2 lat, liczonych od dnia złożenia wniosku.
• Dotacji nie uzyska osoba, która już wcześniej otrzymała bezzwrotne środki publiczne na podjęcie działalności lub złożyła w tym samym czasie wniosek o dotację w innym urzędzie.
• Wysokość dotacji zależy od możliwości finansowych danego urzędu. W praktyce jest to maksymalnie sześciokrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
• Dofinansowanie należy wykorzystać zgodnie ze złożonym wnioskiem i we wskazanym w umowie terminie. W przypadku złamania warunków umowy lub prowadzenia działalności przez okres krótszy niż 12 miesięcy, trzeba zwrócić urzędowi pełną kwotę uzyskanej dotacji wraz z odsetkami, w terminie 30 dni.
• Zdarza się, że urzędy rozpatrujące wniosek o udzielenie dotacji, biorą pod uwagę to, czy przyszły przedsiębiorca dysponuje jakimiś środkami, które chce przeznaczyć
• na finansowanie planowanej działalności. Mówi o tym Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

3.10.2. Środki unijne

Obecnie w ramach funduszy europejskich wydatkowane są środki m.in. na:

• rozwój działalności firmy (zakup sprzętu, doposażenia),
• informatyzację (wprowadzenie e-handlu, portale e-usługowe).

Jeśli jesteś zainteresowany uzyskaniem dotacji unijnej na swoją działalność, udaj się do jednego z punktów informacyjnych. Tam dowiesz się o możliwości uzyskania wsparcia finansowego oraz o dotowanych szkoleniach, konkursach i kursach.

Obecnie są dwa możliwe źródła dofinansowania:

• w przypadku osób poniżej 30 lat – dotacjami w Programie Wiedza Edukacja Rozwój (Europejski Fundusz Społeczny, Inicjatywa dla młodych) http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wyszukiwarka/osoba-fizyczna/#/3764=3099/3756=Osoba%20fizyczna,
• w przypadku osób powyżej 30 lat – dotacjami i pożyczkami w Regionalnych Programach Operacyjnych realizowanych w każdym województwie http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wyszukiwarka/osoba-fizyczna/#/3764=3100/3756=Osoba%20fizyczna

3.10.3. Finansowanie za pomocą leasingu

Kiedy może być pomocny leasing?

• przedsiębiorstwo na start potrzebuje wkładu finansowego na zakup niezbędnych środków, maszyn sprzętów.

Umowa leasingu

Umowa leasingu określa zbywcę, od którego finansujący nabędzie przedmiot, a także warunki na jakich tego dokona.

Na mocy umowy leasingu, finansujący nabywa rzecz, oddaje korzystającemu do używania albo do używania i pobierania z niej pożytków przez oznaczony czas.

Korzystający zobowiązuje się do zapłaty w ustalonych ratach wynagrodzenia pieniężnego (wynagrodzenie stanowi co najmniej wysokość ceny przedmiotu leasingu lub wynagrodzenie z tytułu nabycia przedmiotu przez finansującego).

Firmy leasingowe często stosują Ogólne Warunki Umów (OWU).

Są to tzw. klauzule umowne, czyli zbiór postanowień (w formie przepisów) opracowany przez przedsiębiorcę wychodzącego z ofertą na rynek (tu: finansującego, leasingodawcę) „z góry”, w oderwaniu od konkretnej transakcji.

Takie standardowe postanowienia, po ich zaakceptowaniu przez drugą stronę, tworzą równolegle treść konkretnych umów indywidualnych.

Przedstawione Ogólne Warunki Umów leasingu pozwolą Ci zapoznać się z typowymi zapisami, stosowaną w nich terminologią i niejednokrotnie skomplikowaną treścią.

Banki w swojej ofercie posiadają opcje leasingowe dla nowych przedsiębiorców, zawierające często niskie bądź zerowe oprocentowanie kredytu.

Czytaj także

 Porada - Jak wybrać źródła i otrzymać dofinansowanie na otwarcie działalności gospodarczej krok po kroku

3.11. Akty prawne

1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. 2023.321 t.j.);
2. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. 2022.541 t.j.);
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. z 2007 r. Nr 251, poz. 1885);
4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 roku dotyczące produktów kosmetycznych (Dz.U. L 342 z 22.12.2009, s. 59);
5. Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o produktach kosmetycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2227);
6. Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących załącznika I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 dotyczącego produktów kosmetycznych (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2013/674/UE);
7. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. 2022.1233 t.j);
8. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. 2023.338 t.j.);
9. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. 2020.1706 t.j.);
10. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. 2021.324 t.j.);
11. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo autorskie i prawa pokrewne (Dz.U.2022.2509 t.j.)
12. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1357/2014 z dnia 18 grudnia 2014 r. zastępujące załącznik III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy (L 365/89)
13. Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. 2023.160 t.j.);
14. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2022.699 t.j.);
15. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2022.690 t.j.).

Stan prawny - 28.02.2023