Jak założyć serwis crowdfundingowy i pomagać realizować marzenia innych?

Niniejsze otoczenie prawne zostało przygotowane z myślą o nowych przedsiębiorcach, jak i tych, którzy mają już za sobą pierwsze kroki w biznesie i planują zmianę obszaru działalności lub dodatkową aktywność zarobkową. Stanowi ono kompendium wiedzy na temat podstawowych zagadnień z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego szczególnie istotnych dla przedsiębiorcy. Możesz również czerpać z niego wiedzę na temat prawa handlowego, podatkowego, a nawet prawa bankowego.

Z lektury tego dokumentu dowiesz się w jaki sposób funkcjonować w branży crowdfoundingowej, jak uniknąć represji ze strony organów podatkowych oraz w jaki sposób regulować swoje stosunki gospodarcze. Pomożemy Ci w wyborze formy współpracy z innymi podmiotami, formy prawnej i wskażemy sposoby pozyskiwania kapitału. W ostatniej części przytoczymy akty prawne, na podstawie których przygotowaliśmy to otoczenie prawne. Z pewnością nie raz będziesz musiał do nich zajrzeć.

Czym jest darowizna, a czym jest sprzedaż? Jaki rodzaj wynagrodzenia wybrać i jakie podatki płaci przedsiębiorca? Wreszcie jakie podatki zapłacą Twoi klienci? Wkrótce wszystko będzie jasne. Zapraszamy do lektury!

Tytułem wstępu powołamy definicję działalności gospodarczej, którą zawiera art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (do tej ustawy jeszcze będziemy wracać, nazywając ją: „Prawem przedsiębiorców”): „działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”. Nie wystarczy jednak zakupić lokal, potrzebny sprzęt i założyć stronę internetową, aby prowadzić działalność gospodarczą. Przede wszystkim trzeba wybrać odpowiednią formę prawną i zarejestrować działalność we właściwym rejestrze.

W tym względzie wybór jest ograniczony do jednoosobowej działalności gospodarczej oraz spółki cywilnej – z obowiązkiem rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) oraz do spółek prawa handlowego podlegających wpisowi do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). W dalszej części opracowania przedstawimy Ci najważniejsze kwestie dotyczące poszczególnych form prawnych.

Na ten temat możesz dodatkowo przeczytać:

Akademia Pierwszej Firmy - kro po kroku 

Zobacz także:

 Poradnik – Wybór formy działalności

2.1. Jednoosobowa działalność gospodarcza

Jeżeli cenisz sobie niezależność, lubisz podejmować decyzje samodzielnie albo obawiasz się wchodzenia w biznes z innymi osobami, ta forma prawna będzie dla Ciebie odpowiednia. Od chwili wpisu do CEIDG - stajesz się przedsiębiorcą, od chwili zatrudniania pracowników – stajesz się pracodawcą, a od chwili zaciągnięcia zobowiązania – stajesz się dłużnikiem. Innymi słowy – odpowiadasz absolutnie za wszystko, a zwłaszcza za zobowiązania powstałe w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Twoja odpowiedzialność jest nieograniczona, pamiętaj także, że wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie z majątku wspólnego małżonków. Mówiąc górnolotnie Twoja osoba wypełnia całe uniwersum Twojej działalności gospodarczej. Wyrazem tego jest również sposób uregulowania nazwy. Zgodnie z art. 434 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej jako „k.c.”) firmą osoby fizycznej (będącej przedsiębiorcą) jest jej imię i nazwisko. Dopuszczalne jest jednak zastosowanie określeń dodatkowych, zwłaszcza wskazujących na przedmiot działalności gospodarczej lub na miejsce jej prowadzenia czyli źródła zaopatrzenia. Bardzo często w języku potocznym używa się określenia „firma”, mając na myśli jakieś przedsiębiorstwo. Z prawnego punktu widzenia jest to pewnego rodzaju nieścisłość, bowiem firma to nic innego jak oznaczenie przedsiębiorcy – jego nazwa. Skoro już przy tym jesteśmy, to dodamy, że firma nie może wprowadzać w błąd i powinna dostatecznie odróżniać się od innych podmiotów, wykonujących działalność gospodarczą na tym samym rynku.

Jak już wspominaliśmy wykonywanie działalności gospodarczej wymaga uzyskania wpisu do CEIDG. Postępowanie w tej sprawie jest wszczynane na wniosek i co ważne – jest wolne od opłat. Od czasu wejścia w życie tzw. Konstytucji dla Biznesu (2018 r.), kładzie się szczególny nacisk na „zasadę jednego okienka”, choć jej początki sięgają już 2009 r. Przedsiębiorca nie musi występować do GUS o nadanie numeru REGON, podobnie nie musi dokonywać zgłoszenia do ZUS lub Urzędu Skarbowego. Wszystko to następuje za pośrednictwem CEIDG.

Jak zatem zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą? Sposobów jest kilka:

Czytaj także

 Słownik pojęć: Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej - czym jest CEIDG

 Poradnik – Formy opodatkowania działalności

 Wybór lokalizacji oraz lokalu na siedzibę przedsiębiorcy

2.2.  Spółka cywilna

Spółką cywilną niejako otwieramy ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej jako „k.c.”). Spółka cywilna w zasadzie nie ma nic do prawa spółek, ponieważ nie jest spółką handlową. Klasyfikuje się ją jako umowę nazwaną. Oczywiście w żadne sposób jej to nie umniejsza, bowiem ta forma prawna w znaczącym stopniu uczestniczy w obrocie prawnym i gospodarczym.

Na czym zatem polega istota spółki cywilnej?
Odpowiedź na to pytanie znajduje się w art. 860 k.c.: „Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów”. Skoro już jesteśmy przy wkładach, to musisz wiedzieć, że wkładem wspólnika może być wniesienie do spółki prawa własności nieruchomości lub innych praw albo świadczenie usług.

Poniżej prezentujemy najważniejsze zasady funkcjonowania spółki cywilnej:

1. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem;
2. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki solidarnie – wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie wedle własnego uznania. Wspólnikowi, który spłacił dług przysługuje roszczenie regresowe (wyrównawcze) do pozostałych;
3. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki;
4. Każdy wspólnik ma prawo do reprezentowania spółki, chyba że w umowie spółki postanowiono inaczej;
5. Nie można rozporządzać udziałem w majątku wspólnym;
6. Nie można żądać podziału wspólnego majątku wspólników w czasie trwania spółki;
7. Każdy wspólnik ma niezbywalne prawo do udziału w zyskach, w tym zakresie uczestniczy w stratach. Umowa spółki może przewidywać postanowienia zwalniające określonego wspólnika lub wspólników (ale nie wszystkich!) od udziału w stratach;
8. Spółka cywilna, ponieważ nie ma podmiotowości prawnej, nie jest przedsiębiorcą. Status ten mają jej wspólnicy i w tym zakresie podlegają wpisowi do CEIDG.

Jeszcze więcej na temat spółki cywilnej:

 Umowa spółki cywilnej – wzór z komentarzem prawnym

 Eksperta prawa odpowiada - Działalność gospodarcza, a spółka cywilna 

2.3. Spółki prawa handlowego

Spółki prawa handlowego dzielą się na dwie kategorie: osobowe i kapitałowe. Do pierwszej zalicza się spółki: jawne, partnerskie, komandytowe i komandytowo akcyjne, zaś do drugiej: spółkę akcyjną, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz prostą spółkę akcyjną. Ich cechą wspólną jest podstawa prawna – tj. ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych („k.s.h.”). Dość dodać, że spółki handlowe podlegają wpisowi do KRS, a wpis ten ma charakter konstytutywny. Z chwilą rejestracji spółka kapitałowa nabywa osobowość prawną. Z kolei spółki osobowe są ułomnymi osobami prawnymi, a zdolność do czynności prawnych przyznaje im ustawa. Oznacza to, że spółki mogą we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania pozywać i być pozywane.

Trudno wskazać, która ze spółek będzie najlepszym rozwiązaniem dla przedsiębiorcy z branży crowdfoundingowej. Z pewnością nie może być to spółka partnerska, zarezerwowana do wykonywania wolnych zawodów specjalistycznych. Odradzamy także spółkę komandytowo-akcyjną oraz akcyjną z uwagi na skomplikowanie tych form oraz wysoki próg minimalnego kapitału w przypadku tej drugiej. Przeciw spółce komandytowej przemawia konieczność opłacenia sumy komandytowej oraz współdziałanie dwóch rodzajów wspólników – komplementariusza oraz komandytariusza. W naszej ocenie dla początkującego przedsiębiorcy doskonale sprawdziłyby się: spółka jawna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz prosta spółka akcyjna.

Z najważniejszych informacji na temat spółki jawnej, która możemy „zmieścić” w naszym poradniku jest to, że jej wspólnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Jednak to rozwiązanie zrekompensują Ci równe prawa do zysku i udziału w stracie, a także prawo i obowiązek każdego wspólnika do prowadzenia spraw spółki. Kodeks spółek handlowych prezentuje również elastyczne podejście do stanowienia zasad reprezentacji w spółce jawnej.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, czyli popularna spółka z o. o., może być zawiązana w każdym celu prawnie dopuszczalnym, nawet przez jedną osobę. Pewnego rodzaju elastyczność k.s.h., o której już pisaliśmy nieco wyżej, wyraża się w przypadku tej spółki częstością występowania klauzuli „chyba, że umowa spółki stanowi inaczej”. Relatywnie niewielka wysokość kapitału zakładowego (5000 zł) i minimalna nominalna wartość udziału (50 zł) nie powinny odstraszać nawet początkujących przedsiębiorców. Pamiętaj, że przecież te pieniądze są cały czas Twoje.

Prosta spółka akcyjna to nowość w polskim prawie handlowym. Nie ma w niej kapitału zakładowego, a wnoszone (nawet w terminie 3 lat od dnia zawiązania spółki) wkłady pokrywają kapitał akcyjny. Jest on z resztą symboliczny, bo wynosi nie mniej niż 1 zł. Wprowadzenie p.s.a. do polskiego prawa handlowego było procesem długotrwałym, na szczęście już od jakiegoś czasu kolejni przedsiębiorcy przecierają szlaki w tej formie prawnej. Należy mieć na uwadze, że zdecydowana większość doktryny z zadowoleniem przyjęła możliwość zakładania prostej spółki akcyjnej.

Jak już wspomnieliśmy nie sposób opisać tę wielce skomplikowaną materię w tak krótkim poradniku. Musisz wiedzieć, że prawo handlowe to niezwykle obszerna gałąź prawa. Powinieneś mieć co najmniej podstawową orientację na temat formy prawnej, którą wybierzesz. Bez paniki! Wszystkiego się nauczysz. W razie szczegółowych pytań zapraszamy do kontaktu z zakładką „pytania do eksperta” w serwisie mikroporady.pl.

Więcej na temat spółek prawa handlowego:

 Słowniczek - Spółka handlowa

 Umowa spółki jawnej – wzór wraz z komentarzem prawnym

 Umowa spółki z o. o. – wzór z komentarzem prawnym

 Porada - Prosta spółka akcyjna – czym jest? Kto i kiedy może ją założyć?

 Umowa prostej spółki akcyjnej – wzór z komentarzem prawnym

Już wiesz o konieczności wyboru formy prawnej dla wykonywanej działalności gospodarczej i znasz najważniejsze zagadnienia z tego zakresu. Po tym wstępie teoretycznym przejdziemy do omówienia szczegółów Twojego biznesu crowdfoundingowego.

3.1. Źródła finansowania

Legendarna Republika wylansowała utwór Mamona. Podobnie jak „ta piosenka jest pisana dla pieniędzy”, tak i Twój biznes ma właśnie taki cel. Rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej wymaga zaangażowania pewnego kapitału. Crowdfounding wymaga przecież zakupienia sprzętu IT, strony internetowej, czy wyposażenia Twojego biura. Jeżeli nie masz wystarczających oszczędności koniecznie zobacz w jaki sposób możesz uzyskać pomoc w starcie.

3.1.2. Kredyt bankowy i pożyczka

Kredyt bankowy i pożyczka to formy finansowania biznesu, które jednak ze swej istoty wymagają zwrotu uzyskanych w ten sposób środków. Instytucja, z którą zawierasz umowę zarabia na różnicy pomiędzy otrzymaną, a zwróconą przez Ciebie kwotą. Na samym wstępie zaznaczamy, że choć są to zobowiązania kosztowne, jednocześnie cechują się wysokim poziomem bezpieczeństwa.

Kredyt bankowy może być udzielony wyłącznie przez bank lub Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową (SKOK) na podstawie umowy. Przed przyznaniem kredytu bank zbada Twoją zdolność kredytową. Zwracaj uwagę na oprocentowanie oraz Rzeczywistą Roczną Sumę Oprocentowania (RRSO). Ponadto staraj się pożyczać w tej walucie, w której zarabiasz. Spłata kredytu następuje według z góry znanego Ci planu kredytu. Pamiętaj o terminowości – w ten sposób chronisz się przed dodatkowymi odsetkami, a nawet przed możliwością wypowiedzenia umowy kredytu przez bank. Jeśli rozważasz tę formę, spiesz się, ponieważ Rada Polityki Pieniężnej wciąż dyskutuje nad podniesieniem stóp procentowych, przez co kredyty bez wątpienia zdrożeją!

Udzielanie kredytu to czynność bankowa przewidziana w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Z kolei pożyczka to zobowiązanie uregulowane w Kodeksie cywilnym (art. 720 -724). Pożyczanie pieniędzy nie jest zarezerwowane tylko dla banków i SKOK-ów. Podobnie przedmiotem umowy pożyczki mogą być inne niż pieniądze rzeczy oznaczone co do gatunku.

Przedsiębiorco! Pamiętaj o dwóch niezwykle ważnych rzeczach:

1. Umowa pożyczki, której wartość przekracza 1000 zł wymaga zachowania formy dokumentowej;
2. Stosownie do treści art. 359 §21 k.c. odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej wynoszą na dzień 27 października 2021 r. w stosunku rocznym wynoszą 8%.

Czytaj także:

Umowa pożyczki – wzór wraz z komentarzem prawnym

Słowniczek – Wniosek kredytowy  

Instrukcja - Uzyskiwanie kredytu na inwestycje lub finansowanie projektu 

Instrukcja - Pułapki wniosku kredytowego

3.1.3. Dotacje i źródła niestandardowe

Mamy nadzieję, że omówione do tej pory sposoby finansowania przedsiębiorstwa nie przeraziły Cię. Teraz będzie nieco przyjemniej, a na pewno … taniej. Wykonywanie działalności gospodarczej opłaca się nie tylko Tobie. To właśnie przedsiębiorcy tworzą miejsca pracy, płacą podatki i w ten sposób napędzają gospodarkę. Dlatego zarówno Unia Europejska jak i Rzeczypospolita Polska oferują nowym i obecnym przedsiębiorcom liczne formy wsparcia w formie dotacji, tanich pożyczek i rozwiązań systemowych.

W pierwszej kolejności chcemy zwrócić Twoją uwagę na działalność właściwego Ci Urzędu Pracy. Aktualnie w Polsce funkcjonuje 340 Powiatowych i 16 Wojewódzkich Urzędów Pracy. Prowadzą one różnego rodzaju programy, mające za przedmiot udzielanie dotacji osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą. Niestety nie mamy możliwości zweryfikowania każdego z nich. Dlatego skontaktuj się z najbliższym PUP-em lub sprawdź jego Biuletyn Informacji Publicznych. Ze swej strony możemy dodać, że dotacje, co do zasady mają charakter bezzwrotny. Gra jest warta świeczki.

Unia Europejska kładzie zdecydowany nacisk na wzrost innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw. W tym celu opracowuje specjalne fundusze i programy oraz przyznaje dotacje także dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Według wyszukiwarki dotacji Funduszy Europejskich na dzień 26 października 2021 r. w Polsce dostępnych jest 1538 form wsparcia. Dlatego polecamy każdemu przedsiębiorcy skorzystanie z tego narzędzia.

Wyszukiwarka dotacji Funduszy Europejskich (https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wyszukiwarka/mikro-male-i-srednie-przedsiebiorstwa/#/strona=2).

Oprócz tego możesz skontaktować się bezpośrednio z dysponentami środków unijnych:

1. Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich przy ul. Domaniewskiej 39a
   w Warszawie, infolinia: 22 626 06 32; 22 626 06 33; 22 378 31 77 mail: punktinformacyjny@cpe.gov.pl
2. Terenowe Punkty Informacji Funduszy Europejskich zlokalizowane w miastach wojewódzkich,
3. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, prowadząca bezpłatną infolinię dla zainteresowanych programami pomocowymi: 801 322 202; 22 574 07 07.

Bank Gospodarstwa Krajowego prowadzi aktualnie program „Pierwszy Biznes – Wsparcie w starcie”, mający charakter niskooprocentowanej pożyczki. Jest on kierowany do absolwentów szkół i uczelni wyższych, studentów ostatniego roku studiów, osób bezrobotnych oraz opiekunów osób niepełnosprawnych na podjęcie działalności gospodarczej lub utworzenie stanowiska pracy.

Na koniec chcemy poświęcić nieco uwagi rozwiązaniom systemowy skierowanym dla przedsiębiorców.

Czytaj także:

Ulga na start dla przedsiębiorców

Źródła niestandardowe, które znalazły się w tytule niniejszego podrozdziału do cieszące się rosnącą popularnością Anioły Biznesu oraz specjalne fundusze inwestycyjne. Istnieją ludzie, którzy chcą wyłożyć pieniądze na czyjś pomysł biznesowy. W zamian za to partycypują w zysku. Może to właśnie opcja dla Ciebie ? A może w ogóle spróbować sfinansować swój biznes przez skorzystanie z crowdfoundingu?

Więcej:

Słowniczek - Anioł Biznesu  

Słowniczek - Venture Capital

 Poradnik – Przykładowe Rodzaje Finansowania Działalności

3.2 Status przedsiębiorcy

W poprzedniej części naszego poradnika przytaczaliśmy już definicję działalności gospodarczej z art. 3 Prawa przedsiębiorców. Wyjaśnijmy teraz kim w ogóle jest przedsiębiorca. Z pomocą przychodzą dwa akty prawne.

Po pierwsze - art. 431 k.c.: „przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1 (ułomna osoba prawa – przyp. red.), prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową”

Po drugie - art. 4 Prawa przedsiębiorców: „przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej”.

Na status przedsiębiorcy składają się następujące elementy:

1. Pełna zdolność do czynności prawnych;
2. Wykonywanie działalności gospodarczej we własnym imieniu w sposób ciągły i zorganizowany;
3. Uzyskanie wpisu do CEIDG lub KRS;
4. Osiąganie przychodu przekraczającego w stosunku miesięcznym 50% minimalnego wynagrodzenia.

Dodatkowego odniesienie się wymaga pkt 4. Jeżeli bowiem po założeniu działalności gospodarczej będziesz osiągał symboliczne zyski albo nawet same straty - nie stracisz statusu przedsiębiorcy. Dochodzi do tego dopiero w momencie wykreślenia z właściwego rejestru. Istota tej części opracowania sprowadza się do działalności nierejestrowanej, o której przeczytasz na portalu Jestem Szefem, Kiedy można prowadzić działalność nierejestrowaną (nieewidencjonowaną)

Czytaj także:

 Czy zawsze należy rejestrować firmę?

3.3. Sprzedaż i darowizna

Jak już pewnie wiesz crowdfounding może polegać na zbieraniu środków na określony cel lub przeznaczanie na niego zysków ze sprzedaży jakiegoś dobra, choćby symbolicznego. Zatem na prowadzonym przez Ciebie portalu będzie dochodziło co do zasady do dwóch rodzajów czynności prawnych:

1. Sprzedaży (art. 535 – 555 k.c.);
2. Darowizny (art. 888 – 902 k.c.)

Crowdfounding czyli finansowanie społecznościowe różnego rodzaju przedsięwzięć, w tym gospodarczych, z prawnego punktu widzenia polega na dokonywaniu określonych czynności prawnych. Odnoszą one skutek również w sferze podatkowej (o czym w dalszej części otoczenia). Zdecydowana większość z nich to darowizny. Jako przedsiębiorca zarabiający na udostępnianiu przestrzeni do dokonywania ww. transakcji nie jesteś ich stroną. Oznacza to, że w Twoim zakresie powstaje jedynie obowiązek podatkowy w zakresie osiągniętego przez Ciebie przychodu z tego tytułu. Kwestia podatku od spadków i darowizn oraz podatku VAT dotyczy Twoich klientów – czyli beneficjentów crowdfoundingu.

Więcej na temat:

Sprzedaż – Umowy, Regulaminy Instrukcje

Umowa darowizny – wzór wraz z komentarzem prawnym

3.4. Wynagrodzenie

Mechanizm zarabiania w Twojej branży nie jest skomplikowany. Udostępniasz przestrzeń, na której spotykają się przedsiębiorcy, działacze społeczni, podróżnicy, influencerzy itd., którzy prowadzą zbiórkę na określony cel. Następnie użytkownicy Internetu wspierają ten cel środkami finansowymi. Rodzaj Twojego wynagrodzenia w zasadzie jest uzależniony od Ciebie, ponieważ to Ty jesteś stroną, która w tej sytuacji dyktuje warunki. Pamiętaj jednak, że nie możesz użytkownikom Twojej strony narzucać opłat zupełnie dowolnie. Musisz zapoznać ich z Twoim cennikiem, tudzież ustalonym regulaminem pobierania opłat za zakładanie zbiórek. W każdym razie przed rozpoczęciem zbiórki muszą wyrazić zgodę na związanie się ustalonymi przez Ciebie zasadami (adhezja). 

W naszej ocenie możesz zdecydować się na:

1. Wynagrodzenie prowizyjne procentowe – jego wysokość jest uzależniona od ustalonego przez Ciebie oprocentowania oraz zebranej kwoty;
2. Wynagrodzenie prowizyjne kwotowe – stała kwota od każdej zbiórki lub zmienna na podstawie ustalonych progów kwotowych zbiórki;
3. Wynagrodzenie zryczałtowane – stała kwota za jedną zbiórkę, kilka zbiórek lub ich nieograniczoną ilość w danym okresie.

Nie ma przeszkód, abyś niektóre rodzaje zbiórek zwolnił ze swojego wynagrodzenia np. do określonej kwoty albo z zastrzeżeniem, że jeśli dana zbiórka przekroczy pewną kwotę – nie będzie obciążona Twoją prowizją. W ten sposób bardzo szybko w Internecie zrobi się o Tobie głośno – oczywiście w pozytywnym sensie.

3.5.  Przedsiębiorca jako podatnik

Prowadzenie biznesu w branży crowdfoudnignowej wiąże się z obowiązkami w sferze fiskalnej. Innymi słowy – jesteś podatnikiem, a jeśli będziesz zatrudniał pracowników, także płatnikiem podatku. Jakie daniny będą Cię obciążać?

Odpowiedź na to pytanie jest uzależniona m.in. od wybranej przez Ciebie formy prawnej, w której będziesz wykonywał działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 7 §1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa: „podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu”.

Określenie „ustawa” użyte w wyżej cytowanej definicji oznacza każdą ustawę, która wprowadza jakikolwiek obowiązek podatkowy. Przedsiębiorcę w omawianej branży obciąża przede wszystkim podatek dochodowy. W zależności od wybranej formy prawnej będzie to podatek dochodowy od osób fizycznych lub podatek dochodowy od osób prawnych.

Przepisom ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., o podatku dochodowym od osób prawnych, podlegają m.in.: osoby prawne, spółki handlowe i spółki kapitałowe w organizacji. Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą oraz wykonujący ją w ramach spółki cywilnej podlegają przepisom ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Stawka tego podatku wynosi 12%, 32% lub 19% w przypadku podatku liniowego.

Podczas zakładania działalności gospodarczej przedsiębiorca musi wybrać formę opodatkowania:

1. Według skali podatkowej;
2. Podatek liniowy;
3. Na podstawie karty podatkowej;
4. Ryczałt

Czytaj także:

Poradnik – Obciążenia publiczno-prawne, świadczenia podatku, składki – zestawienie

Poradnik – Formy opodatkowania działalności

Stawka podatku CIT (od osób prawnych) wynosi 9% lub 19 %, a podatku PIT – 17%, 32% lub 19% w przypadku podatku liniowego.

Po drugie – value added tax – czyli podatek VAT. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług: „opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej <podatkiem>, podlegają: (…) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju”. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 tej samej ustawy: „przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów”. Należy stwierdzić, że pośredniczenie w transakcjach crowdfoundingowych spełnia definicję świadczenia usług, a zatem powoduje powstanie obowiązku podatkowego.

Warto wiedzieć, że obciąża Cię podatek dochodowy oraz podatek VAT w związku z zarabianiem na pośrednictwie w finansowaniu społecznym. Crowdfounding na terenie naszego kraju jest zjawiskiem relatywnie nowym, stąd też praktyka organów podatkowych i orzecznictwo nie miały zbyt wielu okazji, aby się nim zająć. Jeżeli chcesz się upewnić czy na pewno musisz płacić VAT, a tym samym może nawet stworzyć pewnego rodzaju precedens dla innych przedsiębiorców, możesz poprosić organy podatkowe o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.

Czytaj także:

Przykład z życia - Występowanie o interpretację podatkową

Porada - Interpretacja podatkowa, jak ją uzyskać i jak stosować?

To niestety nie wszystkie podatki, które odchudzają portfel przedsiębiorcy. W zależności od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej i podejmowanych transakcji należy mieć na względzie:

1. Podatek od czynności cywilnoprawnych – ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych;
2. Podatek od nieruchomości oraz podatek od środków transportu – ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych;
3. Podatek od spadków i darowizn – ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn;
4. Nadto inne podatki i opłaty, koncesje, zezwolenia, licencje, nałożone kary administracyjne itd.  

3.6.  Charakter prawny crowdfoundingu, a zbiórka publiczna

Jak już wspominaliśmy crowdfounding jest nowością w Polsce. Jaki właściwie jest jego charakter z prawnego punktu widzenia? Zacznijmy od sprawdzenia czy jest on zbiórką publiczną. Zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych: „zbiórką publiczną jest zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscu publicznym na określony, zgodny z prawem cel pozostający w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057), oraz na cele religijne”. Już tylko z powołanej definicji wynika, że finansowanie społecznościowe nie jest zbiórką publiczną. Potwierdza to również katalog podmiotów uprawnionych do przeprowadzania zbiórek publicznych, o którym mowa w art. 4 powołanej ustawy.

Czy ma to dla Ciebie jakieś znaczenie? Otóż ma i to niebagatelne. Crowdfounding nie jest zbiórką publiczną, zatem ani Ty, ani Twoi przyszli klienci nie będziecie musieli zgłaszać go do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Podobnie nie obejmie was konieczność sporządzenia sprawozdania ze zbiórki ani też zbieranie środków na Twoim portalu nie będzie ujawnione w rejestrze właściwym dla zbiórek publicznych. Ominą Cię również przykre skutki niewłaściwego przeprowadzenia zbiórki publicznej, o których mowa w Kodeksie wykroczeń.

Crowdfounding jako finansowanie społecznościowe ma niejednorodny charakter prawny. Nie jest on zbiórką publiczną, skupia w sobie elementy darowizny, a czasami nawet sprzedaży. Pośrednio rodzi obowiązek podatkowy, wymaga składania oświadczeń woli, a także dokonywania czynności bankowych. Warto podkreślić, że jest coraz bardziej popularny i stanowi alternatywę dla źródeł finansowania przedsięwzięć, w tym działalności gospodarczej.

3.7.  Podatek od darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek VAT i podatek dochodowy

Ta część niniejszego otoczenia prawnego jest przewidziana przede wszystkim dla Twoich klientów – czyli osób zbierających na różnego rodzaju cele.

Bez zbędnego przedłużania wyjaśniamy co następuje:

1. Jeżeli crowdfounding polega na „czystej” darowiźnie, należy wziąć pod uwagę kwestię opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 888 k.c.: „przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku”. Do uznania danej czynności za darowiznę wystarczające jest jej spełnienie, nie trzeba zawierać dodatkowo umowy ustnej ani pisemnej. Po przekroczeniu kwoty 4902 zł od jednego darczyńcy w ciągu 5 lat powstaje obowiązek zgłoszenia tego faktu do właściwego US. Ten sam obowiązek dotyczy każdej jednorazowej darowizny przekraczającej tę kwotę. 4902 zł jest kwotą „wolną” dla osób wchodzących w skład III grupy podatkowej – czyli osoby obce, ponieważ to one w zdecydowanej większości uczestniczą w finansowaniu społecznościowym.
2. Jeżeli crowdfounding zakłada świadczenie zwrotne w zamian za donację, może po stronie zbierającego wystąpić obowiązek podatkowy z tytułu VAT oraz podatku dochodowego.

W kontekście podatku VAT jest to kwestia ściśle indywidualna, którą należałoby rozstrzygać w oparciu o indywidualne interpretacje podatkowe. Pomocniczo można kierować się interpretacjami wydanymi w podobnych sprawach. Zasadnicze znaczenie dla powstania obowiązku podatkowego ma warunek świadczenia usług. „Zauważyć również należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym” (Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 czerwca 2021 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.232.2021.2.WN).

Ocena crowdfoundingu z perspektywy podatku dochodowego wydaje się być nieco prostsza. Jeżeli wpłacający otrzymują świadczenie zwrotne, nie ma mowy o darowiźnie. Ekwiwalent ten przesądza o traktowaniu tej aktywności jako działalności gospodarczej, zaś donacja stanowi odpowiednik zapłaty ceny.

Ponownie zwracamy uwagę, że jest to kwestia ściśle indywidualna, uzależniona od szczególnych warunków i okoliczności. Dlatego raz jeszcze polecamy skorzystanie z możliwości uzyskania indywidualnej interpretacji podatkowej.

3.8.  Jak uregulować stosunki z użytkownikami Twojej witryny?

Miejsce, w którym de facto zawiązują się transakcje warunkujące Twój zysk to przestrzeń wirtualna. Spotykają się w niej dwa rodzaje Użytkowników: zbierający na dany cel oraz donatorzy (wpłacający). Wobec każdego z nich masz określone obowiązki.

Zacznijmy od donatorów. Twoje podstawowe obowiązki ograniczają się do zapewnienia bezpiecznego środowiska, zapoznania ich z regulaminem świadczenia usług drogą elektroniczną oraz zasadami przetwarzania danych osobowych.

Czytaj także:

Regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną

Porada Zasady przetwarzania i udostępniania danych osobowych, tworzenia zbiorów

Procedura/Regulamin w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji 

Słowniczek – RODO  

Rozporządzenie o ochronie danych osobowych

Te same obowiązki masz również w stosunku do zbierających – czyli Twoich klientów. W tym przypadku musisz jednak zadbać jeszcze o określenie zasad nawiązywania relacji gospodarczych. Innymi słowy musisz wiedzieć w jaki sposób regulować kwestię Twojego wynagrodzenia. Nie ma przeszkód abyś zawierał umowę z każdym zbierającym na podstawie art. 3531 k.c. – zasada swobody umów. W tym celu możesz użyć środków komunikacji na odległość i narzędzi do potwierdzania tożsamości w środowisku wirtualnym (np. profil zaufany). Umowa zawarta przez Internet będzie ważna za sprawą art. 60 k.c.: „z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli)”. Przepisy Kodeksu cywilnego nie wymagają szczególnej formy zawarcia przedmiotowej umowy, stąd też wystarczyłaby nawet umowa ustna, co jednak odradzamy z uwagi na trudności dowodowe.

Rekomendowaną przez nas formą uregulowania Twoich stosunków z potencjalnym klientem jest udostępnianie i akceptacja regulaminu, w którym określisz m.in. zasady pobierania prowizji od zbiórek. Takie rozwiązanie jest możliwe na mocy art. 384 §1 w zw. z art. 66 §1 k.c.:

„Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy”.

Przy czym za ofertę należy rozumieć wykonanie usługi, o której mowa w regulaminie, a akceptacja tego regulaminu stanowi przyjęcie oferty.

3.9.  Kiedy crowdfounding oznacza kłopoty?

Ustaliliśmy już, że crowdfounding nie jest zbiórką publiczną, choć ma do niej zbliżony charakter. Wszędzie, gdzie są pieniądze mogą pojawić się kłopoty. Dlatego zwracamy szczególną uwagę na konieczność weryfikacji celów, na które prowadzone są zbiórki. Dbaj o ich zgodność z prawem, eliminuj składki, które za przedmiot mają popełnienie przestępstwa lub wykroczenia. Pamiętaj zwłaszcza o art. 57 §1 pkt 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń: „kto organizuje lub przeprowadza zbiórkę ofiar na uiszczenie grzywny orzeczonej za przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, świadczenia pieniężnego, przepadku przedmiotów stanowiących kwotę pieniężną, równowartości przepadku przedmiotów lub przedsiębiorstwa, przepadku korzyści majątkowej stanowiącej kwotę pieniężną, równowartości przepadku korzyści majątkowej, odszkodowania, zadośćuczynienia, nawiązki, podlegającej zwrotowi korzyści majątkowej stanowiącej kwotę pieniężną albo równowartości podlegającej zwrotowi korzyści majątkowej lub na poręczenie majątkowe lub zabezpieczenie majątkowe, podlega karze aresztu albo grzywny”.

3.10. Próba jurydyzacji crowdfoundingu

Jak już wiesz crowdfounding jest przestrzenią, która prawnie nie jest do końca zagospodarowana. Kwestie podatkowe, gospodarcze i praktyczne podlegają ocenie na podstawie ustaw ogólnych. Aktualnie toczą się pracę nad projektem ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych. Na dzień 28 października 2021 r. projekt jest opiniowany i trudno powiedzieć, kiedy trafi do Sejmu, a co dopiero kiedy zacznie obowiązywać. Jednak trzymamy rękę na pulsie. Jeżeli tylko coś w tej sprawie się zmieni, damy znać!

Akty prawne

1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162);
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 1360);
3. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (t.j. Dz. U.2022.541);
4. Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz. U.2022.1683);
5. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U 2022.1457);
6. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U.2021.2439);
7. Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (t.j. Dz. U. 2022.1799);
8. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.);
9. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. 2022.931.);
10. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. 2021.1800);
11. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. 2021.1128);
12. Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U.2022.111);
13. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043);
14. Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. 2022.1452);
15. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. 2022.1327.);
16. Ustawa z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych (t.j. Dz. U. 2020.1672);
17. Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 czerwca 2021 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.232.2021.2.WN

Stan prawny – 30 września 2022 r.